خوابِ بازار

مجیدرضا منصورخاکی: اگر بازارهای ارز، طلا و حتی مسکن تحت تاثیر هجوم نقدینگی و افزایش انتظارات تورمی تب‌آلود شدند، بازار خودرو اما به مثابه آن بیماری است که در عین ابتلا به چند بیماری مزمن، با التهاب حاد مقطعی هم دست‌به‌گریبان شد. قیمت‌گذاری دستوری دولت بر محصولات این صنعت، ایجاد ممنوعیت و محدودیت بر واردات، شکل‌گیری چالش تامین قطعات و مواد اولیه به واسطه افزایش نرخ ارز و ورود نقدینگی سرگردان به این بازار بیش از هر زمان دیگری بازار خودرو را به هرج‌ومرج کشاند چنان‌که برخی مدل‌های خودروهای وارداتی نسبت به سال گذشته تا 400 میلیون تومان افزایش قیمت را تجربه کردند. اما روند صعود قیمت‌ها در بازار خودروهای وارداتی تا آنجا پیش رفته است که اکنون با وجود عرضه این خودروها، تقاضا برای آن به صفر رسیده و به گفته سعید موتمنی، رئیس اتحادیه دارندگان نمایشگاه و فروشندگان خودرو،  خرید و فروش خودروهای وارداتی متوقف شده است.

در عین حال بازار خودروهای داخلی نیز از گزند افزایش قیمت‌ها در امان نماند. حال آنکه فعالان بازار خودرو و متولیان دولتی این بازار با ارائه اخباری چون افزایش عرضه خودروهای داخلی در روزهای آتی و کاهش قیمت، سعی کردند ورود تقاضاهای مصرفی بیشتر به بازار را به تعویق بیندازند و البته خریداران را به آرامش دعوت کنند چنان‌که غلامحسین قاسمیان، نایب‌رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو در اواخر خردادماه از عرضه حدود ۲۲۰ هزار خودرو از سوی خودروسازان به بازار خبر داد و اینکه بازار در انتظار کاهش قیمت‌هاست. در اواسط تیرماه نیز منصور معظمی، رئیس سازمان گسترش و نوسازی صنایع از سه اقدام دولت برای مدیریت بازار خودرو رونمایی کرد: «اختصاص یک شناسه برای هر خریدار خودرو، الزام خودروسازان برای عرضه همه تولیدات به بازار و پیگیری از واردکنندگان برای ورود همه محصولاتی که روند قانونی ورود به کشور را طی کرده‌اند، از جمله اقدامات دولت برای آرام کردن بازار به شمار می‌رود.»

اما فارغ از اینکه نوع عرضه این محصولات، انتقادات بسیاری را بر‌انگیخت و افزایش عرضه از سوی خودروسازان داخلی تا چه حد در مهار افزایش قیمت‌ها در این بازار موثر واقع شده است، اکنون اطلاعات منتشرشده از بازار نشان می‌دهد که دیگر از آن افزایش‌های نجومی و شگفتی‌ساز خبری نیست. حال آنکه اخیراً رئیس اتحادیه صنف نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو تهران نیز اعلام کرده است که همزمان با معرفی بسته جدید ارزی و سیر نزولی نرخ ارز، قیمت خودرو نیز وارد کانال کاهشی شده و عرضه خودرو جان دوباره‌ای گرفته است.

اما آیا این آرامش نسبی در بازار خودرو، ناشی از خروج سرمایه‌های سرگردان از این بازار است؟ آیا دیگر کسی با هدف حفظ ارزش پول خود در برابر افزایش تورم و نوسان بازارها، خودرو خریداری نخواهد کرد و این وسیله صرفاً به یک کالای مصرفی تبدیل خواهد شد؟ سوال دیگر اینکه اگر این سناریو در حال رخ دادن است، مقصد بعدی این بخش از نقدینگی کجا خواهد بود و بازارهای دیگر چه اثراتی را از جابه‌جایی سرمایه تجربه خواهند کرد؟ در پرونده پیش‌رو تلاش کرده‌ایم پاسخی برای این پرسش‌ها ارائه کنیم.