بزرگسالان و فناوری
معتادان تازه صفحات هوشمند
از زمان افتتاح مرکز ملی درمان اختلال‌های بازی بریتانیا در سال 2019 تعداد زیادی از نوجوانان، گاهی به اجبار والدین از درهای آن وارد شده‌اند. این درمانگاه که با بودجه عمومی اداره می‌شود، به‌تازگی بیماران نسبتاً متفاوتی را پذیرش کرده است. متخصصان اعتیاد به بازی‌های ویدئویی آن تاکنون 67 نفر بالای 40 سال را درمان کرده‌اند. مسن‌ترین آنان 72ساله بود و به بازی با تلفن هوشمندش اعتیاد داشت. تاثیر فناوری دیجیتال بر جوانان چیزی شبیه به یک هراس اخلاقی در بسیاری از کشورها ایجاد کرده است. جاناتان هایت، نویسنده و روان‌شناس اجتماعی از «نسل مضطرب» جوانانی صحبت می‌کند که تلفن‌های هوشمند و برنامه‌های اجتماعی کودکی آنها را دزدیده‌اند. مدارس مرتب درخواست می‌کنند که تلفن‌های هوشمند در کمدها، یا در منزل نگه داشته شوند. گروه‌های والدین از قبیل «انجمن کودکان رها از تلفن هوشمند» خواستار کنار گذاشتن این فناوری شده‌اند. استرالیا در ماه دسامبر استفاده کودکان زیر 16 سال از رسانه‌های اجتماعی را ممنوع می‌کند. بااینحال، تحولی بزرگ در زمینه استفاده از صفحه‌نمایش در میان نسلی متفاوت در حال وقوع است و بسیاری نسبت به آن بی‌توجه هستند. با ورود افراد 60ساله امروزی که از قبل با فناوری دیجیتال آشنا شده‌اند به دوران بازنشستگی، سالمندان روز‌به‌روز زمان بیشتری را برای دستگاه‌های هوشمند صرف می‌کنند. ایپسیت واهیا (Ipsit Vahia)، رئیس آزمایشگاه فناوری و سالمندی بیمارستان مک‌لین که بخشی از مدرسه پزشکی هاروارد است، می‌گوید، برخی بزرگسالان کل زندگی‌شان را در صفحات هوشمند می‌گذرانند؛ درست مانند همان کاری که نوجوانان و جوانان گاهی اوقات انجام می‌دهند. این عادت‌های دیجیتالی که زندگی نوجوانان را دگرگون کرده بود، اکنون به زندگی کهنسالان وارد می‌شود.
سالمندان از مدت‌ها قبل تماشاگران پروپاقرص تلویزیون بوده‌اند. وقت آزاد، بی‌تحرکی و تنهایی موجب می‌شود آنها ساعت‌های زیادی را جلوی تلویزیون بگذرانند. بر اساس گزارش افکام (OFCOM)، نهاد ناظر بر رسانه‌ها، افراد بالای 75 سال در بریتانیا سال گذشته روزانه بیش از 5 /5 ساعت تلویزیون تماشا می‌کردند. این زمان پنج ساعت بیشتر از زمانی است که افراد 16 تا 24ساله به تماشای تلویزیون اختصاص می‌دهند. افراد مسن به‌طور سنتی از نسل جوان‌تر در زمینه فناوری دیجیتال عقب افتاده‌اند. یک دهه پیش تنها یک‌پنجم از آمریکایی‌های بالای 65 سال تلفن هوشمند داشتند. این وضعیت در حال تغییر است. افراد تازه‌بازنشسته‌شده‌ای که از میانسالی در فضای آنلاین حضور داشته‌اند، اکنون به شیفته‌ترین کاربران ابزارهای دیجیتال تبدیل شده‌اند.
شرکت‌های فناوری بزرگسالان را همانند یک بازار رو به رشد می‌بینند. شرکت اپل هدفون‌هایی تولید می‌کند که سمعک نیز هستند و ساعت‌هایی که نوار قلب می‌گیرند و در صورت زمین خوردن فرد به آمبولانس خبر می‌دهند (به همین دلیل اکنون 17 درصد از افراد بالای 65 سال ساعت هوشمند دارند).
به‌نظر می‌رسد که نسل بعدی مستمری‌بگیران علاقه بیشتری به ابزارهای دیجیتال خواهند داشت. حدود یک‌پنجم از سالمندان 55 تا 64ساله یک کنسول بازی دارند. دوران بازنشستگی کم‌کم از بازی گلف دور و به بازی «سرقت بزرگ ماشین» نزدیک می‌شود.
با رواج مالکیت ابزارهای دیجیتال، افراد مسن زمان بیشتری را در صفحات آنها می‌گذرانند. تلفن‌ها و تبلت‌ها زمانی را که برای دیگر رسانه‌های اجتماعی صرف می‌شد، نمی‌گیرند، بلکه زمان حضور در صفحات هوشمند را افزایش می‌دهند. زمانی که افراد دهه‌های 50 و 60 زندگی به رادیو و تلویزیون اختصاص می‌دهند در دهه گذشته ثابت مانده، درحالی‌که زمان صرف‌شده برای رسانه‌های اجتماعی، بازی‌ها و پخش آهنگ مرتب افزایش یافته است. افکام متوجه شد که بریتانیایی‌های بالای 65 سال در سال گذشته روزانه بیش از سه ساعت را به صورت آنلاین و با تلفن‌های هوشمند، رایانه یا تبلیت گذرانده‌اند. این مدت زمان برای افراد 18 تا 24 سال به نصف می‌رسد. اما وقتی تلویزیون و دستگاه‌های هوشمند را به‌صورت ترکیبی در نظر بگیریم افراد بازنشسته در مقایسه با جوانان زمان بسیار بیشتری را به صفحه‌نمایش اختصاص می‌دهند. در کشورهایی که این روند سرعت بیشتری دارد مردم به همان اندازه که نگران نوجوانان هستند، در مورد کاربران مسن گوشی‌های هوشمند ابراز نگرانی می‌کنند. کره جنوبی یکی از بالاترین نرخ‌های استفاده از تلفن هوشمند را در جهان دارد. مطالعه‌ای که سال 2022 در این کشور انجام شد، برآورد می‌کند که 15 درصد از شهروندان 60 تا 69ساله آن در معرض خطر اعتیاد به تلفن همراه هستند. پژوهش ژاپن نشان داد که زمان استفاده از صفحه‌نمایش با کاهش فعالیت‌های بدنی رابطه مستقیم دارد و نظرسنجی از افراد بالای 60 سال در چین رابطه آن را با کاهش کیفیت خواب برملا می‌کند.
تلویزیون و چای
تعیین رابطه علی-معلولی دشوار است. ممکن است صفحه‌نمایش‌ها سالمندان را به کم‌تحرکی بیشتر وسوسه کنند، یا ممکن است آنها زمان بیشتری را برای تلفن‌های همراه صرف کنند، دقیقاً به این خاطر که وابسته به مبل راحتی هستند. پیت اچلز (Pete Etchells)، استاد روان‌شناسی دانشگاه بث‌اسپا اشاره می‌کند که زمان حضورش در کنار صفحه‌نمایش اخیراً و پس از چند هفته بستری شدن در بیمارستان افزایش یافته است. او می‌گوید: «اگر آی‌پد را از من می‌گرفتید باز هم به همان اندازه دوران بستری کم‌تحرک می‌بودم و شرایط به‌مراتب بدتر می‌شد.»
افراد مسن با برخی خطرات آنلاین مواجه می‌شوند که دیگر گروه‌های آسیب‌پذیر با آن روبه‌رو نیستند. برخلاف نوجوانان تلفن‌ها و تبلت‌های این گروه سنی اغلب به حسا‌ب‌های بانکی‌شان متصل هستند. تراکنش‌های خرد بازی‌ها می‌توانند کیف پولشان را خالی کنند. کلاهبرداران هم می‌توانند از طریق همان بازی‌ها با قربانیان تماس بگیرند و پولشان را سرقت کنند. دکتر واهیا می‌گوید: «افراد مسن‌تر به‌ویژه در کشورهای فقیر و با درآمد متوسط برای همه چیز، از ارتباطات گرفته تا خرید، از واتس‌اپ استفاده می‌کنند، در نتیجه واتس‌اپ سکوی مورد علاقه کلاهبرداران است.» علاوه بر این، سالمندان از ابزارهای محافظتی اجتماعی که زمان استفاده نوجوانان از صفحات را تنظیم می‌کنند، محروم هستند. معلمان در طول روز بر استفاده نوجوانان از تلفن همراه نظارت دارند و والدین هم عصرها بر سرشان غر می‌زنند. در مقابل، سالمندان رئیس خودشان هستند و ممکن است در صورت نیاز کسی نباشد که به آنها کمک کند. هنریتا بودن-جونز، مدیر درمانگاه بازی بریتانیا، می‌گوید: «معمولاً کسی دوروبر افراد مسن نیست، یا اگر هم باشد متوجه نمی‌شود که آنها با کامپیوترشان چه کار می‌کنند.»
دکتر واهیا می‌گوید که سالمندان بسیار کمتر از جوانان از اعتیاد به تلفن همراه به پزشک خود شکایت می‌کنند. در برخی موارد زمانی که در صفحه‌نمایش می‌گذرد در پشت مشکلات آشکاری که سالمندان بیمار دارند پنهان می‌ماند. درمانگاه برخی از افراد مسن را درمان کرده است که بی‌خوابی‌شان محصول ترس از کلاهبرداری آنلاین بود و برخی از آنها به دلیل جست‌وجوی اخبار بد در رسانه‌های اجتماعی دچار اضطراب شده بودند.
اخبار نگران‌کننده و گمراه‌کننده تهدیدی جدی برای سالمندانی هستند که دو برابر بیشتر از افراد زیر 25 سال از اپلیکیشن‌ها یا وب‌سایت‌های خبری استفاده می‌کنند. مقاله اخیر هانت الکات از دانشگاه استنفورد و همکارانش نشان می‌دهد که کنار گذاشتن فیس‌بوک به بهبود نسبی سلامت روان کاربران در تمام گروه‌های سنی منجر می‌شود. این اثر مثبت در میان نیمه‌سالمند گروه داوطلب حاضر در آزمایش بیشتر از جوانان مشاهده شد. بااینحال، رواج استفاده از صفحه‌نمایش در میان سالمندان به هیچ عنوان کاملاً بد نیست. قدرت ارتباطی اینترنت از مراسم کلیسایی با پشتیبانی زوم (Zoom) گرفته تا کلاس‌های آنلاین یوگا و باشگاه‌های از راه دور کتاب، به‌ویژه برای کسانی که نمی‌توانند از خانه بیرون بروند، سودمندی زیادی دارد. پروفسور بودن-جونز معتقد است که توانایی دنبال کردن فعالیت‌های آنلاین برای کسانی که نمی‌توانند بیرون بروند و مجبورند در خانه بمانند فوق‌العاده است. برنامه‌های پیام‌رسان خانواده‌ها را به هم نزدیک می‌کنند. بازی‌ها گذشت زمان را آسان می‌کنند و اسپاتیفای و یوتیوب دستگاه‌هایی نوستالژیک هستند که موسیقی و ویدئوی دوران کودکی را به ارمغان می‌آورند.
سالمندان شیفته صفحه‌نمایش، مزایایی نسبت به نوجوانان دارند. گوشی‌های هوشمند می‌توانند حائلی بین افراد و روابط واقعی‌شان باشند، اما افراد مسن‌تر از قبل ارتباطات اجتماعی کلیدی را در زندگی‌شان برقرار کرده‌اند. دکتر واهیا می‌گوید: «آنها رفتارها، روابط و روش‌های ارتباطی شکل‌گرفته‌ای دارند. گوشی‌های هوشمند اغلب به استحکام آنها کمک می‌کنند.»
نت‌فلیکس و بی‌حرکتی
در نهایت، عواقب زیاده‌روی در کاربری تلفن‌های هوشمند احتمالاً برای نوجوانان شدیدتر است. برخلاف اعتیاد به الکل یا قمار که در آن ممکن است فرد سلامتی یا دار و ندارش را از دست بدهد اعتیاد به صفحه‌نمایش صرفاً ساعت‌ها وقت انسان را تلف می‌کند. این کار برای یک جوان به‌معنای مردودی در امتحانات یا از دست دادن شغل خواهد بود، اما افراد بازنشسته اوقات فراغت فراوانی دارند.
حتی شواهد تازه‌ای وجود دارند که نشان می‌دهند دستگاه‌های دیجیتال می‌توانند به سلامت ذهنی افراد مسن کمک کنند. پژوهش‌های گذشته نشان داده است که استفاده بیش‌از‌حد از صفحه‌نمایش به تمرکز و حافظه آسیب می‌رساند و به چیزی منجر می‌شود که برخی آن را زوال عقل دیجیتالی می‌نامند. بااینحال، تحلیل برتر ماه آوریل از مطالعات مربوط به بیش از 400 هزار سالمند نشان داد افراد بالای 50 سالی که مرتب از دستگاه‌های دیجیتال استفاده می‌کنند نسبت به همتایانی که این کار را انجام نمی‌دهند کمتر به زوال شناختی دچار می‌شوند (البته علت این کار همچنان مبهم است. ممکن است دلیل ساده این باشد که افرادی که از نظر ذهنی هوشیارند نسبت به کسانی که هوشیاری کمتری دارند، بیشتر از دستگاه‌های دیجیتال استفاده می‌کنند).
به‌نظر می‌رسد که اشتیاق سالمندان به فناوری دیجیتال قرار نیست پایین بیاید. ممکن است مرز بعدی، فناوری واقعیت مجازی (VR) باشد که به افراد خانه‌نشین امکان می‌دهد در هر مکان و زمان که دوست دارند به گشت‌وگذارهای جامع بپردازند. به‌تازگی دکتر واهیا برای یک بیمار 85ساله مبتلا به افسردگی یک بازدید مجازی ترتیب داد که از خانه کودکی‌اش شروع می‌شد و او را به مدرسه ابتدایی‌اش می‌برد. این بازدید خاطرات خاموشی را زنده کرد که مناقشه‌های چنددهه‌ای را حل می‌کرد. خوب یا بد، زمان استفاده سالمندان را صفحه‌نمایش هنوز فضای زیادی برای افزایش دارد.
