ادب مرد به ز دولت اوست
کدام سیاستمداران به خاطر بی‌ادبی نامشان ماندگار شد؟
در طول تاریخ، رهبران سیاسی و سیاستمداران جهان علاوه بر طرز فکر و اعتقاداتشان در خصوص مسائل مختلف، گاهی به دلیل ظاهر متفاوت یا یک عادت خاصشان در اذهان مردم جهان ماندگار شدند. اگرچه همه هیتلر را به خاطر دیکتاتوری، کشورگشایی، یهودستیزی و مخالفت با کمونیسم می‌شناسند اما کسی نیست که قیافه ظاهری و سبیل معروف به هیتلری را از یاد ببرد. علاوه بر ظاهر، برخی عادت‌های ظاهری سیاستمداران نیز همیشه در رسانه‌ها غوغا به پا کرده است. عادت قدیمی خرید بیش از حد و احتکار مواد غذایی آنگلا مرکل که یادگار دوران زندگی او در زمان آلمان شرقی کمونیستی است، جان کی، نخست‌وزیر نیوزیلند موهای افراد مختلف را می‌کشد یا نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند عاشق مد و سلفی است! اما با این همه، معروف شدن به خاطر عادت‌های عجیب شاید چندان موضوع مذمومی نباشد. اینکه یک سیاستمدار به خاطر فحاشی یا بی‌ادبی زبانزد عام و خاص باشد، شاید بدترین خاطره‌ای باشد که از دوران یک رئیس‌جمهور به جا می‌ماند.
چرا سیاستمداران بی‌ادب هستند؟
به هر تقدیر، ما در عصر بی‌ادبی سیاستمداران زندگی می‌کنیم. از سال 2015، دونالد ترامپ در آمریکا به خاطر رفتار زننده‌اش سرخط خبرهای رسانه‌ای را در اختیار خود گرفته بود، هم در توئیتر و هم در نشست‌های بین‌المللی همه از رفتارهای زشت او انتقاد می‌کردند. در مجامع بین‌المللی او با تکبر روسای جمهور سایر کشورهای دنیا را کنار می‌زد و همه را آشفته و دلگیر می‌کرد. البته این رفتارهای او عواقب شدیدی برای برخی از اعضای کابینه او به همراه داشت. سارا هاکبی سندرز، مشاور رسانه‌ای او در ژوئن 2018، به دلیل اینکه در دولت ترامپ فعالیت داشت توسط مسوولان یک رستوران به بیرون انداخته شد. چنین رفتارهایی البته مختص آمریکا نبوده و در سراسر جهان سیاستمداران روی به بی‌ادبی و لمپنیسم آورده‌اند. اما پرسش اینجاست که آیا بی‌ادبی نقشی پررنگ در عملکرد یک سیاستمدار دارد؟
در تاریخ سیاسی بریتانیا، بی‌ادبی سیاستمداران به یکدیگر سابقه طولانی‌مدتی دارد. اما در سال‌های اخیر این بی‌ادبی مرزهای جدیدی را جابه‌جا کرده است. در سال 2010، دیوید کامرون، نخست‌وزیر بریتانیا، به دلیل بی‌ادبی‌اش مورد هجوم شدید رسانه‌ها قرار گرفت. کامرون به خاطر به‌کارگیری هر تاکتیکی برای ترور شخصیت معروف است. در سال 2015 او به اد میلیباند، معاون کسب‌وکار دولت سایه بریتانیا گفته بود تو ضعیف و حقیر هستی. یا در سال 2010 خطاب به گوردون براون گفته بود احتمالاً او موز کافی در منوی غذایی خود ندارد!
با این حال برخی معتقدند که چنین رفتاری بسیار بهتر از آن است که نزد اذهان عمومی مبادی آداب باشی ولی در خفا به فساد اخلاقی بپردازی. آنها بر این باور هستند که چنین رفتارهایی در واقع یک استراتژی مشترک میان برخی سیاستمداران در جهان است تا از این طریق با تبلیغات منفی، توجه را به سمت خودشان جلب کنند. سیاستمداران همچنین از بی‌ادبی برای حمله به «چهره» یا تصویر شخصی از دشمن خود استفاده می‌کنند و این‌گونه جو را به نفع خود تغییر می‌دهند تا در نهایت به یک بازی حاصل جمع صفر برسند.
بی‌ادبی همچنین یک روش مفید برای مهار رفتار دیگران یا به چالش کشیدن دیدگاه‌های سیاسی غالب است. زمانی که بی‌ادبی همراه با عصبانیت در رد نظر یکی از اعضای تندرو حزب حاکم به کار گرفته شود، یک نکته مثبت برای رای‌دهندگانی تلقی می‌شود که از وضعیت موجود ناراضی هستند.
گستاخی همچنین می‌تواند به عنوان یک دریچه آزادکننده بسیار مفید برای احساسات و افکار منفی باشد. با این حال بسیاری از محققان معتقدند چنین رفتارهایی را نمی‌توان رفتار بی‌ادبانه تلقی کرد چراکه در چارچوب گفتمان سیاسی در نظر گرفته می‌شوند. آنها چنین رفتاری را لازمه ایجاد «بحث داغ» می‌دانند که موجب می‌شود رای‌دهندگان بیشتر درگیر سیاست شده و بتوانند اختلاف نظر خود را نشان داده و تعامل بیشتری در روند سیاسی داشته باشند. البته اگرچه هر رفتار غیرعادی از یک سیاستمدار را نمی‌توان رفتار بی‌ادبانه تلقی کرد اما مثال‌های زیادی را می‌توان از افراد سیاسی نام برد که پا را از رفتارهای نامتعارف فراتر گذاشته و پرونده سیاسی خود را در میان مردم و جامعه سیاسی لکه‌دار کردند. در ادامه برخی از این افراد و رفتارهای زننده آنها را بخوانید.
دونالد ترامپ
اما وقتی سخن از بی‌ادبی و لحن بد به میان می‌آید کمتر کسی است که ذهنش به سمت دونالد ترامپ رئیس‌جمهور سابق آمریکا نرود. او در دوران ریاست‌جمهوری‌اش بارها به دلیل رفتارهای زشت و بی‌ادبانه مورد انتقاد رسانه‌ها و سیاستمداران دیگر قرار گرفته بود. یکی از این بی‌احترامی‌ها منتظر گذاشتن ملکه الیزابت دوم، ملکه کهنسال انگلیس در گرمای آفتاب به مدت بیش از 15 دقیقه بود. البته این تنها بی‌احترامی ترامپ در آن دیدار نبود، رئیس‌جمهور سابق آمریکا یک اشتباه بزرگ‌تر نیز مرتکب شد؛ هنگامی که ملکه از او خواست برای سان دیدن از گارد احترام به وی بپیوندد، ترامپ در حالی که جلوتر از ملکه راه می‌رفت، به وی پشت کرد که نقض آشکار قوانین سلطنتی محسوب می‌شود.
ترامپ همچنین بارها به دلیل لحن بدش با اصحاب رسانه مورد انتقاد قرار گرفته بود. رئیس‌جمهور سابق آمریکا حتی در روزهای آخر ریاست‌جمهوری‌اش هم دست از بی‌احترامی بر نداشت و در نشستی با حضور خبرنگاران با لحنی تند به یکی از آنها که از او درباره انتخابات ریاست‌جمهوری سوال پرسید حمله کرد و او را «بی‌ارزش» خواند. ترامپ گفت: «تو آدم بی‌ارزش هستی. با من اینطوری صحبت نکن. من رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا هستم. هیچ‌وقت با رئیس‌جمهور اینطوری صحبت نکن.»
او حتی به رقیب انتخاباتی دور اول خود هم رحم نکرد و هیلاری کلینتون را «بدذات»، «چروکیده» و «فاسد» خواند البته در آن دعوا کلینتون هم ترامپ را «الاغ 10 سال اخیر» نامید.
یکی دیگر از سیاستمداران آمریکایی که به بددهنی معروف است، جان مک‌کین، سناتور جمهوریخواه سابق ایالت آریزونا بود. او بارها مخالفان خود را مورد توهین قرار داد. به عنوان مثال زمانی که جاش ارنست خبر سلطه تروریست‌ها به شهر الرمادی عراق را اعلام کرد او در اظهاراتی ارنست را «احمق» خطاب کرد.
رودریگو دوتروته
یکی از پرتنش‌ترین سیاستمداران دنیا، رودریگو دوتروته، رئیس‌جمهور فیلیپین است. دوتروته که با لقب رودی یا دیگونگ شناخته می‌شود تحصیل‌کرده رشته حقوق است و سال‌ها در سمت وکیل مدافع و سپس در سمت دادستان فعالیت داشت. با این حال دوتروته به استفاده از بعضی واژه‌های مستهجن در ملأ عام مشهور است. موضوعی که باعث شده او برای بسیاری از مردم عادی جذاب باشد. ساده‌زیستی و اعتراف او به داشتن روابط نامشروع متعدد و توهین به پاپ (در یک کشور کاتولیک‌مذهب)، عملاً بر این جاذبه افزوده و از او شخصیتی «خاکی» ساخته است.
به جز دستور به قتل معتادان و قاچاقچیان مواد مخدر، دوتروته به کلام‌های توهین‌آمیزش هم معروف است. او در سال 2016 باراک اوباما، رئیس‌جمهور سابق آمریکا را «پسر یک فاحشه» نامید؛ به «بان کی مون»، دبیرکل سابق سازمان ملل صفت «احمق» داد و در می 2017 کیم جونگ اون را «حرامزاده» خطاب کرد. او همچنین پاپ فرانسیس را هم از تیغ زبان برنده‌اش در امان نگذاشت. پیشنهاد اتحادیه اروپا برای ایجاد کلینیک‌های بهداشتی در سراسر کشور جهت مبارزه با مواد مخدر و نجات معتادان را به باد تمسخر گرفت و سران اتحادیه اروپا را به دلیل «دورویی»، «حرامزاده» توصیف کرد.
نکته جالب در مورد رئیس‌جمهور فیلیپین، اظهار پشیمانی و اعلام به ترک این عادت بوده است. دوتروته مدعی شد که خداوند با او صحبت کرده و به او هشدار داده دست از ناسزاگویی بردارد. رئیس جمهور فیلیپین گفت که دیگر دست به ناسزاگویی نمی‌زند؛ چرا که خدا در پروازش از ژاپن به کشورش با او سخن گفته و هشدار داده اگر به این نوع حرف زدن ادامه دهد هواپیمایش سقوط خواهد کرد! دوتروته در این باره ادامه داد: وقتی که داشتم بازمی‌گشتم داشتم به آسمان نگاه می‌کردم، همه خواب بودند اما صدایی گفت: «می‌دانی، اگر بددهنی‌ات را متوقف نکنی همین الان هواپیمایت را سرنگون می‌کنم. من گفتم، این صدای کیست؟ و خوب قطعاً این صدای خدا بود. بنابراین من سوگند خوردم دیگر دست از فحش و دشنام بردارم!»
خوزه موخیکا
خوزه آلبرتو موخیکا کوردانو عضو سابق جنبش ملی آزادسازی توپاماروس است که در سال ۲۰۰۹ در انتخابات ریاست‌جمهوری کشور اروگوئه به پیروزی دست یافت. موخیکا در دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ به عنوان یک شبه‌نظامی در انقلاب مسلحانه علیه دولت راست‌گرای وقت شرکت کرد. او که 12 سال از عمر خود را در زندان به سر برده است در سال ۱۹۸۵ مورد عفو قرار گرفت. اگر چه شهرت موخیکا عمدتاً به خاطر سبک زندگی همراه با صرفه‌جویی‌اش است به‌طوری که او را فقیرترین رئیس‌جمهور جهان می‌دانند. اما او هم گاهی بی‌ادب می‌شود. این رئیس‌جمهور ساده‌زیست که 90 درصد حقوق ماهیانه‌اش را صرف امور خیریه می‌کند در ماه می 2016 به نیکلاس مادورو، رئیس‌جمهور ونزوئلا توهین کرد و گفت: به‌رغم احترامی که برای مادورو قائلم ولی او یک «بز احمق» است.
رئیس‌جمهور اروگوئه در حاشیه یک کنفرانس مطبوعاتی بدون اینکه متوجه روشن بودن میکروفون باشد اظهارات توهین‌آمیزی درباره رئیس‌جمهور زن آرژانتین و همسرش مطرح کرد. موخیکا در این اظهارات، همتای آرژانتینی خود خانم «کریستینا فرناندز» را یک «حشره‌خوار پیر» توصیف کرد.
موخیکا همچنین گفت که رئیس‌جمهور آرژانتین بدتر از همسر متوفی‌اش «نستور کرشنر» است که چشمان لوچ داشت.
رئیس‌جمهور اروگوئه همچنین درباره همسر متوفای رئیس‌جمهور آرژانتین نیز گفت: «مرد لوچ دارای حساسیت‌های سیاسی بیشتری بود اما این یکی چیزی جز یک قاطر سرسخت نیست.»
ویکتوریا نولاند
دستیار سابق امور اروپایی و اوراسیای وزارت خارجه ایالات متحده است. وی سابقه‌ای طولانی در وزارت امور خارجه ایالات متحده دارد و برای هر دو حزب جمهوریخواه و حزب دموکرات کار کرده است. جو بایدن رئیس‌جمهور منتخب آمریکا نولاند را برای معاونت امور سیاسی وزیر امور خارجه این کشور نامزد کرده است. معاون اسبق امور اروپا و اوراسیای وزارت خارجه آمریکا شخصیتی فراموش‌نشدنی در میان مردم روسیه و اروپای شرقی است. او در گفت‌وگوی تلفنی با سفیر آمریکا در اوکراین در جریان کودتای 2014 کی‌یف از بدترین و زننده‌ترین عبارت انگلیسی در مورد اتحادیه اروپا استفاده کرد! این اظهارات توهین‌آمیز پس از انتشار نوار گفت‌وگوی تلفنی او و سفیر آمریکا در اوکراین، فاش شد. در این مکالمه تلفنی ویکتوریا نولاند، از دستیاران وزیر خارجه آمریکا با به‌کار بردن یک فحش خطاب به اتحادیه اروپا از نقش این اتحادیه در بحران اوکراین ابراز نارضایتی می‌کند و همزمان نظر خود را درباره یکی از رهبران مخالفان دولت به صراحت اعلام می‌کند و به سفیر آمریکا در اوکراین می‌گوید نمی‌خواهد ویتالی کلیچکو، از رهبران مخالفان در دولت آینده اوکراین نقشی داشته باشد. انتشار این مکالمه در سایت یوتیوب پس از آن صورت گرفت که روسیه آمریکا را به دخالت در امور اوکراین متهم کرد. مکالمه خبرساز نولاند که در وب‌سایت یوتیوب با زیرنویس روسی منتشر شد تنها ۴ دقیقه طول کشید. اما همین ۴ دقیقه گفت‌وگو نه‌تنها این دیپلمات زن آمریکایی را به سرعت مشهور ساخت بلکه حساب کاربری Re Post در یوتیوب را نیز بر سر زبان‌ها انداخت. در حالی که ایالات متحده پخش این فایل را کار جاسوسان روسی می‌دانست اما در همین حال دیمیتری لاسکوتف، از مشاوران دیمیتری روگوزین، معاون نخست‌وزیر روسیه اعلام کرد، روسیه هیچ دخالتی در افشای این مکالمه نداشته است.
هوگو چاوس
هوگو چاوس، سیاستمدار و رئیس‌جمهور سابق ونزوئلا را همه به خاطر روحیه انقلابی و اظهارنظرهای جنجالی‌اش به ویژه در مخالفت با سیاست خارجی آمریکا می‌شناسند. نماد لمپنیسم در دنیای سیاست. رئیس‌جمهور فقید ونزوئلا نماد بارز بی‌ادبی و لمپنیسم سیاسی در آمریکای لاتین بود؛ زمانی که رئیس‌جمهور نبود همواره با بدترین الفاظ دولت وقت را خطاب می‌کرد و آن را فاسد می‌دانست و در دوران زمامداری خود به دنبال آن بود تا با ایجاد برنامه‌های اجتماعی، حمایت مردم فقیر کشورش را جلب کند و از همه مهم‌تر اینکه با ادبیات خاص و زبان تندش تا می‌توانست در فضای بین‌المللی برای خود دشمن‌تراشی می‌کرد. یکی از جنجالی‌ترین خطابه‌های هوگو چاوس در 20 سپتامبر 2006 رخ داد. هوگو چاوس، رئیس‌جمهور سابق ونزوئلا طی سخنرانی در مجمع عمومی سازمان ملل، آمریکا را به استفاده از سیاست دوگانه در خصوص تروریسم متهم کرد. او یک روز پیش از سخنرانی خطاب به جرج بوش گفت این سوءاستفاده دیگر شیطان از قدرت است. بوی گوگرد را اینجا استشمام می‌کنم، اما خدا با ماست و ما را در پناه خود حفظ می‌کند.
