استعداد بورس

  امین خدابخش: بازار سهام از ابتدای سال جاری تاکنون روزهای سختی را پشت سر گذاشته است. این بازار در حالی تاکنون 9 ماه و نیم از سال 1400 را در پرونده خود جا داده است که روند تحولات آن به جز چند دوره خیلی کوتاه هیچ نشانی از رونق نداشته است. همین امر سبب شده افت شاخص کل که از میانه سال قبل آغاز شده بود در این سال به محدوده یک میلیون و 90 هزارواحدی برسد. به‌رغم وعده و وعیدهای گوناگون در مورد حمایت از بازار سهام، این بازار تاکنون وضعیتی بهتر از تداوم نوسان در محدوده کانال 3 /1 تا 4 /1 میلیون‌واحدی نداشته است.

با نگاهی به تحرکات شاخص کل از ابتدای سال تا همین هفته قبل می‌توان دریافت که به‌رغم نارضایتی فعالان بازار سرمایه از وضعیت فعلی آنچه در طول ماه‌های اخیر اتفاق افتاده بخشی از روند طبیعی بازار است. بازار سهام پس از یک ریزش قابل توجه نسبت به کف ثبت‌شده در طول یک سال اخیر اندکی بالاتر قرار گرفته و دیگر خبری از صف فروش‌های سنگین و پر‌تعداد در آن نیست. مضاف بر آنکه در مواجهه با افزایش احتمال دستیابی به توافق تازه اتمی بر سر احیای برجام نیز آینده تاریکی پیش‌رو ندارد.

بررسی متغیرهای اثرگذار بر این بازار به خوبی حکایت از این دارد که روند مذاکرات احیای برجام نشان می‌دهد نزدیک شدن مواضع طرف غربی به طرف ایرانی روندی رو به جلو را سپری می‌کند. این در حالی است که در کلیت اقتصاد کشور کاهش ریسک‌های انتظاری در صورت دستیابی به یک توافق تازه می‌تواند بازارهایی را که تاکنون برای رشد قیمت‌ها هیچ پیشرانه‌ای به جز تورم نداشته‌اند با اثرات منفی مواجه کند. به عبارت دیگر در چنین شرایطی ریسک متناسب با آنکه حاصل مذاکرات چه باشد از قیمت دارایی‌ها تخلیه خواهد شد. با این حال به نظر می‌آید در این میان بورس از بخت بهتری برای برای دفع اثرات کاهشی قیمت‌ها برخوردار باشد.

برای اثبات این مدعا می‌توان به چند دلیل مهم اشاره کرد. نخست آنکه قیمت دلار نیمایی در محدوده 24 هزار و 700 تومان سبب خواهد شد در ماه‌های پایانی سال درآمد شرکت‌های دلاری بیشتر شود و افت قیمت دلار در بازار آزاد چندان محسوس نباشد. علاوه بر این حتی اگر افت قیمت‌ها در سامانه نیما را هم شاهد باشیم نمی‌توان انتظار داشت که کاهش بهای ارز به زیر سطح یادشده پایدار باشد. دلیل دیگر برای مدعای یادشده این است که کاهش شدید قیمت‌ها در ماه‌های اخیر در عمل از ظرفیت بازار برای نزول بیشتر قیمت‌ها تا حد قابل توجهی بکاهد. سومین دلیل که اثر روانی آن می‌تواند با سرعت بیشتری در بازار سهام مشاهده شود، این است که احیای برجام در صنایعی نظیر خودرو و بانک به دلیل باز شدن فضای ارتباطی با خارج راه را برای افزایش قیمت فراهم کند. در کنار همه اینها باید به در نظر داشت که پایدار شدن درآمدهای ارزی و دسترسی به ارز برای دولت زمینه را برای بهبود وضعیت در اقتصاد کلان فراهم کند.