ریسک خفته

  محمدحسین بابالو: رشد قیمت‌های جهانی پتانسیل قدرتمندی برای افزایش سودآوری شرکت‌های کالامحور بورسی است که این سیگنال مثبت می‌تواند بر نوسان قیمت سهام اثرگذار بوده همچنین اثر پروانه‌ای آن سیگنالی افزایشی برای سایر سهم‌ها در بورس و اوراق بهادار خواهد بود. روند صعودی قیمت‌های جهانی در هفته‌ها و ماه‌های گذشته موجب شد تا بسیاری از گروه‌های کالایی هم‌اکنون در نزدیکی رکوردهای تاریخی خود قرار بگیرند. رخدادی که از سوی بسیاری از افراد حتی شرکت‌ها غیرمنتظره بوده و دلیل اصلی آن را باید در برتری تقاضا بر عرضه‌ها جست‌وجو کرد. این در حالی است که تکانه‌های قیمتی محدود حتی کاهش نرخ یا تعدیل و تثبیت قیمت‌ها نیز از موفقیت‌های این بازارها چیزی کم نمی‌کند. در بازارهای سهام جهانی همچنین شرایط مشابهی حکم‌فرماست و غالب بازارها یا در نزدیکی رکوردهای تاریخی خود به سر می‌برند یا در سطوح جذابی نوسان می‌کنند. نگرانی‌ها از شیوع ویروس کرونا به‌خصوص در نیمه غربی زمین در حال تعدیل است و می‌تواند محرک مضاعفی برای بهبود سازوکارهای اقتصادی باشد که سیگنال برجسته‌ای از رشد تقاضا به‌شمار خواهد رفت. از سوی دیگر قیمت‌های نسبتاً جذاب نفت خام در کنار افزایش انتظاری حجم صادرات ایران به تزریق منابع مالی جدید به اقتصاد منجر شده اگرچه باید بحث نوسان بهای ارز را به صورت مجزا بررسی کرد ولی خروجی این موارد تحریک اقتصاد با محوریت رشد تقاضای مصرف‌کننده نهایی خواهد بود. در این شرایط باید به واقعیت‌هایی توجه کرد که تاکنون کمتر به آن پرداخته شده است. بورس و اوراق بهادار در ایران را باید یک بازار کالامحور در نظر گرفت که وزن سهم‌های کالایی آن بسیار برجسته است. صنایعی همچون فلزات، فولاد، پتروشیمی، پالایشگاه‌ها، معادن حتی فعالان حوزه کشاورزی همه مستقیم یا غیرمستقیم به نوسان قیمت‌ها در بازارهای کالایی در جهان حساس هستند و همین حساسیت است که می‌تواند بر روند آینده قیمت‌ها اثرگذار باشد. نوسان بهای نفت خام، فلزات پایه، سنگ‌آهن، محصولات پتروشیمی و فرآورده‌ها همگی مواردی هستند که بر سودآوری شرکت‌ها اثرگذار خواهند بود. این در حالی است که نرخ‌گذاری در بازار داخلی با محوریت فروش در بورس کالا مستقیماً از نرخ‌های جهانی تاثیر پذیرفته همچنین نرخ‌های صادراتی نیز کسری از قیمت‌های منطقه‌ای و جهانی بوده است. صادرات از بورس انرژی برای فرآورده‌ها و محصولات پتروشیمیایی دیگر بستر اثرپذیری درآمد شرکت‌های اغلب بورسی از نرخ‌های بین‌المللی است. از سوی دیگر نوسان قیمت‌ها در بازارهای سهام جهانی می‌تواند چراغ راهنمای دیگری برای بازار سهام ایران باشد. اگرچه کاهش بهای آزاد ارز خود سیگنالی برای افت درآمدزایی بسیاری از شرکت‌هاست اما برای صنایع صادرات‌محور باید به افت هزینه مبادله ارزی و افزایش تسهیلات برای صادرات و کاهش هزینه‌های لجستیک و حمل‌ونقل اشاره کرد. این موارد به معنی آن است که در اوج قیمت‌های جهانی، ریسک کاهش بهای ارز را نباید برای افت جدی سودآوری شرکت‌ها برجسته ارزیابی کرد آن هم در شرایطی که نرخ‌های فعلی در جهان به قدری بالا هستند که فضای جذابی را برای صادرات فراهم کرده و نرخ‌های داخلی نیز در سطوح بالایی قرار دارد. نکته مهم آنکه به‌رغم رکود در بازار داخلی با محوریت افت بهای ارز، می‌توان گفت که فضا برای صادرات شرکت‌های بزرگ جایگزین فروش در بازار داخلی خواهد شد.