توسل به سازوکار تحریم

 نشست تروئیکای اروپایی (انگلیس، فرانسه و آلمان) و ایران روز سه‌شنبه چهارم شهریور در ژنو به پایان رسید. کاظم غریب‌آبادی، معاون امور حقوقی و بین‌الملل وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران نتایج دور جدید گفت‌وگوهای ایران و سه کشور اروپایی عضو برجام و نماینده اتحادیه اروپا در ژنو را تشریح کرد و در مطلبی در صفحه شخصی خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «دکتر تخت‌روانچی و اینجانب جلسه دیگری با مدیران سیاسی سه کشور اروپایی در ژنو برگزار کردیم. هر دو طرف دیدگاه‌های خود را در مورد قطعنامه ۲۲۳۱ تشریح کردند.» آن‌گونه که تابناک گزارش داده: معاون وزیر خارجه ایران در ادامه نوشت: ایران همچنان به دیپلماسی و یک راه‌حل دیپلماتیک سودمند برای هر دو طرف متعهد است. دیپلمات ارشد ایرانی در پایان نوشت: زمان آن است که سه کشور اروپایی و شورای امنیت سازمان ملل انتخاب درستی انجام دهند و به دیپلماسی، زمان و فضا بدهند. اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه نیز در یک گفت‌وگوی تلویزیونی درباره جزئیات مذاکره ایران با سه کشور اروپایی گفت: در مذاکره امروز ایران با سه کشور اروپایی، مطالبه ایران در زمینه رفع تحریم‌ها و حقوق هسته‌ای صریح و روشن به طرف اروپایی گفته شد. وی افزود: به اروپایی‌ها تشریح کردیم که به ‌دلایل حقوقی حق استفاده از مکانیسم ماشه را ندارند و اگر چنین اتفاقی بیفتد برای آنها تبعات خواهد داشت. سخنگوی وزارت امور خارجه تاکید کرد: در هفته‌های اخیر کشورهای اروپایی ادعای توسل به سازوکار بازگرداندن تحریم‌های شورای امنیت را مطرح کرده بودند که ایران بر مواضع اصولی خود تاکید کرد. بقایی گفت: بر اساس دلایل روشن حقوقی و قانونی، سه کشور اروپایی چنین حقی ندارند و در صورت اقدام، تبعات آن متوجه همان کشورها خواهد بود. به گفته وی، قرار شد در روزهای آینده تماس‌ها بین طرفین ادامه پیدا کند.

تصمیم شعام

سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان در گفت‌وگویی با اشاره به اظهارنظر مقامات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در خصوص ورود بازرسان این نهاد به ایران، گفت: قانون مصوب مجلس شورای اسلامی همکاری با آژانس را موکول به تصمیم شورای عالی امنیت ملی کرده است از این‌رو طبق قانون تمامی درخواست‌های آژانس به شورای عالی امنیت ملی می‌رود تا درمورد آنها تصمیم‌گیری شود. آن‌گونه که ایرنا گزارش داده: وزیر امور خارجه کشورمان اظهار کرد: اکنون نیز در خصوص تعویض سوخت نیروگاه بوشهر که باید تحت نظر بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انجام شود، تصمیمات گرفته شده و هر نوع همکاری نیز در همین چهارچوب قانون مجلس خواهد بود که تامین‌کننده منافع ملت ایران باشد. وی در رابطه با اظهارات نماینده مردم تهران در نشست علنی مجلس در خصوص نهایی شدن متن توافق همکاری ایران و آژانس درباره مدالیته جدید، تصریح کرد: هیچ متنی هنوز مورد تایید نهایی قرار نگرفته است؛ بعضی از دیدگاه‌ها بین دو طرف ردوبدل شده و دیدگاه‌های آژانس نیز چندین مرتبه به‌صورت مکتوب ارائه شده است. در هر مذاکره طبیعی است طرفین دیدگاه‌ها و نظرات خودشان را تبادل کنند تا درنهایت طی یک مذاکره به جمع‌بندی برسند. نمی‌دانم متن مورداشاره نماینده محترم از کجا آمده اما باید گفت که این متن، متن مورد مذاکره و توافق نیست. عراقچی در خصوص محور نشست خود با اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، خاطرنشان کرد: امروز در خصوص مسیر ارمنستان و آذربایجان و توافق صورت‌گرفته، مذاکرات هسته‌ای با اروپایی‌ها، مذاکرات با آژانس، مباحث اسنپ‌بک و تمدید آن تبادل‌نظر خوبی صورت گرفت و نمایندگان نظرات مفیدی ارائه کردند.

گفت‌وگوی پوتین و پزشکیان

ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، روز دوشنبه ۳ شهریور در تماس تلفنی با مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور کشورمان ضمن تشریح رئوس و نتایج مذاکرات اخیر خود با رئیس‌جمهور آمریکا در آلاسکا، با بیان اینکه در این رایزنی‌ها به نتایج خوبی رسیدیم که اگر به‌طور کامل اجرایی شوند، موضوع اوکراین حل‌وفصل خواهد شد، اظهار کرد: گفت‌وگوهای ما در این نشست به‌طور کامل درباره مسئله اوکراین بود. آن‌گونه که ایسنا گزارش داده: رئیس‌جمهور روسیه در ادامه روند روابط با جمهوری اسلامی ایران را سازنده و پیاپی در حال ارتقا توصیف کرد و افزود: مبادلات تجاری دو کشور در شش‌ماهه ابتدایی امسال نیز ۱۱ درصد رشد داشته و همکاری‌ها در سایر عرصه‌ها ازجمله احداث خط‌آهن مهم رشت-آستارا نیز رو به پیشرفت هستند. پوتین با بیان اینکه همکاری دو کشور در زمینه نیروگاه‌های اتمی بوشهر نیز روند رضایت‌بخشی دارد، تصریح کرد: همه همکاری‌های فنی در زمان پیش‌بینی‌شده در حال انجام بوده و انتقال سوخت جدید برای این نیروگاه نیز در حال انجام است. رئیس‌جمهور روسیه با تاکید بر اینکه برخورداری جمهوری اسلامی ایران از حق غنی‌سازی اورانیوم از نظر روسیه، کلیدی و قطعی است، گفت: امیدوارم که مذاکرات بر سر موضوع قطعنامه ۲۲۳۱ نیز به سرانجام مطلوب برسد. پزشکیان نیز در این گفت‌وگوی تلفنی با ابراز خرسندی از اینکه به گفته رئیس‌جمهور پوتین، مذاکرات آلاسکا نتایج رضایت‌بخشی داشته است، خاطرنشان کرد: امیدوارم توافقات صورت‌گرفته در عمل به حل‌وفصل هرچه سریع‌تر موضوع اوکراین بینجامد. رئیس‌جمهور کشورمان با بیان اینکه شخصاً تسریع در اجرای احداث خط‌آهن رشت-آستارا و دیگر توافقات فیمابین را پیگیری می‌کند، اظهار داشت: ایران علاوه بر حوزه تعاملات دوجانبه با روسیه، سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی نظیر اتحادیه اوراسیا، سازمان شانگهای و بریکس را بستر مساعدی برای همکاری با کشورهای عضو به‌خصوص روسیه و چین برای مقابله موثر با یکجانبه‌گرایی می‌داند. پزشکیان با قدردانی از مواضع دولت روسیه در رابطه با حق غنی‌سازی جمهوری اسلامی ایران افزود: ایران بر اساس مبانی اعتقادی و دکترین دفاعی خود، هرگز به دنبال ساخت سلاح اتمی نبوده، نیست و نخواهد بود.

نشست جده

بیست‌ویکمین نشست فوق‌العاده شورای وزرای امور خارجه کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی (OIC) روز سوم شهریور به ابتکار ایران و چند کشور دیگر برای بررسی وضعیت فلسطین و بحران انسانی غزه در جده برگزار شد. سازمان همکاری اسلامی اعلام کرد که این جلسه بر اقدامات جاری اسرائیل در غزه متمرکز خواهد بود و هدف آن هماهنگی مواضع و واکنش‌های کشورهای عضو است. آن‌گونه که ایران گزارش داده: سیدعباس عراقچی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با حضور فعال وارد این آوردگاه دیپلماتیک شد؛ حضوری که پیشتر با انتشار مقاله‌ای در روزنامه الشرق‌الاوسط زمینه‌سازی شده بود، مقاله‌ای که در آن از «توهم اسرائیل بزرگ» به‌عنوان خطری وجودی برای همه کشورهای منطقه از سوریه و عراق تا مصر، عربستان، لبنان و اردن یاد کرده بود. عراقچی در سخنرانی خود در نشست جده نیز همین خط فکری را دنبال کرد و با محکوم کردن نسل‌کشی در غزه، خواستار وحدت جهان اسلام در حمایت از مردم غزه و پیگرد حقوقی جنایتکاران شد. او جنایات اسرائیل را «نسل‌کشی» خواند و با تاکید بر اینکه «سکوت، زخمی ‌کردن خودمان است و اقدام شجاعانه، راه درمان»، خواستار اقدام فوری علیه رژیم صهیونیستی و پیگرد بین‌المللی جنایتکاران شد. تلاش‌های عراقچی برای حمایت از آرمان فلسطین و مردم غزه محدود به سخنرانی در نشست نبود و او در حاشیه اجلاس نیز دیپلماسی پرتحرکی را به نمایش گذاشت و با وزرای خارجه کشورهای عربستان، ترکیه، پاکستان، عراق و مصر به گفت‌وگو نشست و دیدارهای کوتاهی نیز با همتایان خود از بحرین، مالزی، الجزایر و بنگلادش داشت. مجموعه اقداماتی که نشان داد تهران می‌کوشد مواضع جمعی جهان اسلام در قبال غزه را نه‌فقط در سطح بیانیه‌ها بلکه در عمل و در قالب شبکه‌ای از رایزنی‌های دوجانبه و چندجانبه سامان دهد.

واکنش به تصمیم استرالیا

وزارت امور خارجه اتهام مطرح‌شده علیه ایران مبنی‌بر ترویج یهودی‌ستیزی را کاملاً رد کرده و توجه دولت استرالیا را به این واقعیت تاریخی و مستند جلب می‌کند که پدیده یهودی‌ستیزی اساساً پدیده‌ای غربی-اروپایی است که در برهه‌های زمانی مختلف به اشکال گوناگون بروز و ظهور یافته است. با وجود این، در سال‌های اخیر از این مفهوم برای سرکوب هر نوع اعتراض نسبت به اشغالگری، آپارتاید و نسل‌کشی علیه فلسطینیان سوءاستفاده شده است. آن‌گونه که ایلنا گزارش داده: جمهوری اسلامی ایران ضمن محکوم کردن جنایات شنیع و نسل‌کشی در حال وقوع در غزه، مسئولیت همه حامیان و توجیه‌کنندگان این جنایات را یادآور شده و اقدام دولت استرالیا در اتهام‌زنی علیه ایران و هدف قرار دادن روابط دیپلماتیک دیرپای دو کشور را در راستای سیاست رژیم اسرائیل برای انحراف افکار عمومی از فاجعه نسل‌کشی در فلسطین اشغالی و افزایش تنش در منطقه ارزیابی می‌کند. وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، ضمن محفوظ دانستن حق خود برای اقدام متقابل، طرف استرالیایی را به تجدیدنظر در این تصمیم ناصواب دعوت کرده و مسئولیت آثار و تبعات مترتب بر این تصمیم، ازجمله مشکلاتی را که برای جامعه فرهیخته ایرانی مقیم این کشور ایجاد خواهد کرد، متوجه دولت استرالیا می‌داند. سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان نیز در واکنش به اقدام اخیر دولت  استرالیا  در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: من در هیچ موضوعی با جنایتکاران جنگی تحت تعقیب نظر موافقت نداشته‌ام، اما نتانیاهو در یک مورد درست می‌گوید: نخست‌وزیر استرالیا واقعاً یک «سیاستمدار ضعیف» است. ایران میزبان یکی از قدیمی‌ترین جوامع یهودی جهان است که دارای ده‌ها کنیسه هستند. اتهام زدن به ایران مبنی‌بر حمله به چنین مکان‌هایی در استرالیا، درحالی‌که ما در کشور خودمان نهایت تلاشمان را برای حفاظت از آنها می‌کنیم، کاملاً بی‌معنی است. ظاهراً قرار است ایران بهای حمایت مردم استرالیا از فلسطین را بپردازد. کانبرا باید بهتر بداند که تلاش برای جلب رضایت رژیم تحت رهبری جنایتکاران جنگی، تنها نتانیاهو و امثال او را جسورتر خواهد کرد.