برجام براساس مذاکرات وین احیا شود
نظام سیاسی به دنبال جمع کردن ماجرای اعتراضات است
یک پایگاه خبری آمریکایی در گزارشی با اشاره به رویکرد ایران برای حصول توافق در زمینه احیای برجام تاکید کرد که برای دستیابی به این توافق رئیس‌جمهور آمریکا نیز باید واقع‌گرا باشد و برجام را در اولویت‌های خود قرار دهد. آن‌گونه که شرق گزارش داده: پایگاه خبری المانیتور در گزارش خود با اشاره به صحبت‌های اخیر راب مالی، نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران که گفته بود «واشنگتن در حال حاضر روی برجام متمرکز نیست؛ چراکه تهران مایل به احیای آن نیست» نوشت با این حال، هیچ‌وقت نمی‌توان با اطمینان گفت که برجام از بین رفته است. المانیتور ادامه داد: «اما اگر ایران دوباره علاقه‌مند شود چه؟! حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، روز نهم دسامبر پس از یک گفت‌وگوی تلفنی با جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در یک توئیت خاطرنشان کرد ما در فاز نهایی یک توافق خوب، قوی و بادوام هستیم.» سه روز پس از آن نیز بورل در جلسه شورای روابط خارجی اتحادیه اروپا تاکید کرد «ما (غرب) گزینه بهتری از برجام برای اطمینان از عدم دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای نداریم. این به نفع خود ماست». این دیپلمات اروپایی در ادامه گفت که اتحادیه اروپا باید پرونده‌های حقوق بشر، پهپادها و برجام را از هم جدا کند و خواستار ادامه تعامل تا حد امکان با ایران در پرونده هسته‌ای با وجود بن‌بست فعلی شد. وزارت امور خارجه ایران در پاسخ به اتحادیه اروپا درباره برجام گفت: «هدف جمهوری اسلامی ایران امضای یک توافق پایدار است و آماده است تا گفت‌وگوها را در راستای پیش‌نویس مذاکرات وین که حاصل ماه‌ها سختی و تلاش بود به نتیجه برساند.» ایران بلافاصله پس از آن با سفر یک هیات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ۱۸ دسامبر موافقت کرد تا یک مناقشه طولانی‌مدت در رابطه با ادعای تخطی احتمالی ایران از توافقنامه پادمانی را حل‌وفصل کند. این پایگاه خبری افزود: «تماس‌ها و مقامات منطقه‌ای نیز به ما می‌گویند که ایران واقعاً در حال ارسال سیگنالی مبنی بر علاقه مجدد به احیای توافق هسته‌ای است. ممکن است نسبت به نیات ایران شک و تردید وجود داشته باشد اما خطرات عدم احیای برجام به قدری زیاد است که نمی‌توان به تغییرات احتمالی در موضع تهران توجه نکرد.» المانیتور همچنین نوشت: اما آیا بایدن واقع‌گرایی را درباره ایران می‌پذیرد؟ وی بارها گفته است که بازگشت به توافق هسته‌ای با ایران اولویت دولتش است، تا زمان فعالیتش اجازه نخواهد داد ایران به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند و بهترین راه برای رسیدن به این هدف دیپلماسی است. انگیزه برای حصول توافق باید مثل همیشه بالا باشد. دیپلماسی هسته‌ای هرگز به دنبال پاداش دادن به دولت ایران و سرمایه‌گذاری برای تغییر آن نبوده است. این توافق درباره جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای بوده و هست. دولت بایدن نیز با دقت اعلام کرده است که از برجام دست نکشیده و فقط اولویت‌های دیگری دارد. با این حال روز سه‌شنبه جوزپ بورل و امیر عبداللهیان در اردن باهم دیدار کردند. بورل در توئیتر نوشت یک دیدار ضروری با وزیر خارجه ایران در اردن در شرایط افول روابط ایران و اتحادیه اروپا داشتم. تاکید کردم حمایت از روسیه و برخورد با معترضان متوقف شود و مذاکرات برجام براساس مذاکرات وین احیا شود.
عجایب هفت‌گانه مجلس یازدهم
در تمامی ادوار مجلس طرح‌ها و لوایحی هستند که طرح و تصویبشان با واکنش‌ها و حواشی زیادی برای آن دوره از مجلس همراه بوده و حتی در تاریخ نیز مبنای قضاوت از آن دوره خاص مجلس قرار گرفته است. آن‌گونه که اعتماد گزارش داده: تصویب قانون مجازات اسلامی در مجلس سوم، لوایح دوقلو در مجلس ششم، هدفمندی یارانه‌ها در مجلس هفتم و مواردی از این دست، همه و همه از داستان‌های ماندگار ادوار مختلف مجلس در تاریخچه قانونگذاری است. بر اساس گزارش‌هایی که در عمر 30ماهه مجلس یازدهم منتشر شده، این مجلس محل تولد طرح‌های عجیب زیادی است. به جز دو قانون «اقدام راهبری دولت برای رفع تحریم‌ها» که اصلی‌ترین گلایه دولت حسن روحانی در روزهای پایانی کارش و مبنی بر این ادعا بود که این قانون مانع دستیابی به توافقی برای احیای برجام شد و طرح «صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی» که عملاً از دستور کار مجلس خارج شده و حالا در شورای عالی فضای مجازی پیگیری می‌شود، باز هم طرح‌هایی هستند که هم ملت و هم برخی وکلای ملت، از فلسفه و ضرورت طرح و تدوین آن ابراز تعجب می‌کنند؛ مواردی که گویی «عجایب هفت‌گانه مجلس یازدهم است»؛ مجلسی که با شعار «شفافیت» و «بهبود معیشت مردم» بر سر کار آمد. این طرح‌ها عبارت‌اند از: تکلیف به دولت ایران برای نابودی اسرائیل و شکست حصر غزه؛ طرح صیانت از حقوق عامه در مقابل حیوانات مضر و خطرناک؛ طرح ممنوع‌الخروجی دانشجویان معترض اول آذرماه سال جاری؛ طرح اصلاح ماده ۱ قانون تشکیل سازمان روانشناسی و مشاوره؛ طرح ممنوعیت ورود خبرنگاران رسانه‌های آمریکایی و انگلیسی حامی تحریم به ایران؛ طرح الزام به انتشار داده و اطلاعات؛ طرح اصلاح و الحاق موادی به قانون نظارت مجلس بر رفتار نمایندگان.
تحریم‌ها اثر ندارد!
برخی‌ها سکوت را انگار حرام می‌دانند که همواره به گفتن به عنوان یک واجب مشغول‌اند. یک نمونه‌اش اینکه یکی از حضرات دولتی [سیدمحمد حسینی معاون پارلمانی رئیس‌جمهور] می‌گوید: «چون احمدی‌نژاد خوب کار می‌کرد، آمریکا و اسرائیل و اعراب «جنبش سبز» را علیه دولت او راه انداختند. الان هم چون دولت رئیسی عالی کار می‌کند، دشمنان این سونامی حرکتِ اعتراضی را علیه او راه انداختند.» آن‌گونه که روزنامه جمهوری اسلامی گزارش داده: این بزرگوار که در هر دو دولت -که از آن تعریف می‌کند- حضور داشته است، به شرایط نگاه ندارد. انفجار قیمت‌ها را نمی‌بیند. سختی در افزایش زندگی را احساس نمی‌کند. وجب خود را مترِ معیار می‌شمارد انگار. خب، چون در دولت احمدی‌نژاد و رئیسی صاحب جایگاه بوده و هست، همه چیز را عالی می‌بیند. چیزی که برای ما مردم عادی، واقعاً درکش نه مشکل که غیرممکن است. اگر «عالی کار می‌کند» دولت، چرا ما نتایجش را جور دیگری می‌بینیم؟ پای تحریم که به قاعده نباید بنویسید چون همه‌تان‌ها گفته‌اید که تحریم‌ها اثر ندارد و ناکامی‌های دولت روحانی را نتیجه بی‌غیرتی و نابلدی می‌دانستید. حالا کار به دست با کفایت شما با غیرت‌ها و کاربلدهاست. شما نباید بگویید «عالی» است. ما مردم کوچه و خیابان باید ببینیم عالی است تا به کفایتتان قلم زنیم و به حمایتتان، همت کنیم والا اگر به معیار خود شما توجه کنیم باید بگوییم دولت دوم روحانی، دو برابر دولت اول احمدی‌نژاد و رئیسی موفق بوده است چون در همین یک دوره‌اش در سال 96 و 98 اعتراض شد و به اغتشاش رسید. تلخی‌های آن روزها هنوز در کام مردم مانده است. مگر اینکه بفرمایید آن ماجراها را دشمنان و آمریکا و اسرائیل و اعراب برپا نکرده‌اند که آن‌وقت باید بفرمایید کار چه کسانی بوده است؟ آیا بهتر نیست به جای این‌گونه سخن گفتن و وجب خود را به میدان آوردن، سنجیده‌تر سخن بگویید. واقعاً «عالی» کار کنید تا نتایج آن را در زندگی ببینیم. باور کنید همه ملت دعاگویتان خواهند شد اگر آنچه تصور می‌کنید، در جامعه تصویر و تصدیق شود. ما هم دستتان را خواهیم بوسید اگر اوضاع را چنان بسازید که می‌گویید. اصلاً هم سراغ دیگری نخواهیم رفت در انتخابات اگر آنچه می‌گویید را ما هم در جامعه ببینیم.
تشویش در اذهان عمومی
حسین کنعانی‌مقدم، فعال سیاسی اصولگرا، در واکنش به اظهارات اخیر میرسلیم نماینده تهران در مورد اعدام‌ها گفت: اظهارنظر آقای میرسلیم به عنوان نماینده مجلس ارزش قانونی و حتی بحث کردن هم ندارد، چون قوه قضائیه مستقل بوده و قوه قضائیه است که در مورد مجازات مجرمان تصمیم می‌گیرد که چگونه عمل کند. آن‌گونه که ایلنا گزارش داده: وی افزود: این صحبت‌ها دخالت در امور قضایی است زیرا در قانون اساسی، بحث تفکیک قوا را داریم. نکته بعدی این است که به نظر می‌رسد ایشان باید این حرف‌ها را در مورد فرزند گرامی‌شان که در زندان است، می‌زد. اینکه در این شرایط، بنزین روی آتش بریزیم و حرف‌هایی بزنیم که باعث نگرانی بعضی از خانواده‌های درگیر در حوادث اخیر که فرزندانشان به بهانه‌های مختلف در زندان هستند شویم، چندان درست نیست. نباید باعث ایجاد تشویش در اذهان عمومی شد. به نظر می‌رسد که صحبت‌های آقای میرسلیم قابل بیان نیست و رئیس مجلس در چنین شرایطی که نمایندگان چنین اظهارنظرهای عمومی می‌کنند، باید ورود پیدا کرده و در این زمینه موضع‌گیری کند. کنعانی‌مقدم در پاسخ به این سوال که چقدر ضرورت دارد شخصیت‌های سیاسی مثل نمایندگان مجلس و آقای میرسلیم در جایگاهی صحبت کنند که نماینده همه مردم نه بخشی از اقشار مختلف مردم باشند، گفت: این یک قاعده کلی در مجلس است، تا حرفی در مجلس به عنوان یک بیانیه مشترک نزنند یا به صورت قانون مطرح نشود، حرف مجلس نیست و بیشتر اظهارنظر شخصی است و هیچ‌گونه ارزش حقوقی هم ندارد. این فعال سیاسی اصولگرا در پاسخ به این سوال که این اظهارات باعث تضعیف جایگاه نمایندگی مردم نمی‌شود، گفت: نمایندگان در بیان اظهارنظر آزاد هستند و می‌توانند در همه موارد اظهارنظر کنند. اما این مردم هستند که در انتخابات آینده چنین اظهارنظرهایی را ملاک بررسی صلاحیت و انتخاب افراد قرار می‌دهند.
ایده‌گرایی خیالبافانه
محسن هاشمی رئیس شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران گفت: اگر ما ریشه مشکلات را انکار کنیم نه‌تنها نمی‌توانیم آنها را حل کنیم بلکه حتی نمی‌توانیم آنها را جمع کنیم و از آقای رئیسی و سایر مسوولان اجرایی و تقنینی می‌خواهم که با تامل به حوزه‌های گوناگون بنگرند، شاید مشکلی را دیدند و برایش راه‌حلی داشتند که وضعیت فردا را اگر از امروز بهتر نمی‌کند، بدتر نکند. آن‌گونه که سازندگی گزارش داده: او در ادامه گفت: یکی از دلایل بن‌بست موجود این است که عده‌ای نمی‌گذارند حرکت‌های اصلاحی درون‌سیستمی آغاز شود و به نتیجه برسد. او یادآوری کرد که عده‌ای با شعارهای ضداستبدادی و ضد استعماری فرمان کشور را به دست گرفته‌اند و همین افراد خودشان دچار افراط شده‌اند. محسن هاشمی معتقد است به نظر می‌آید نظام سیاسی به دنبال جمع کردن ماجرای اعتراضات است و نه حل مساله. او در ادامه گفت: مشکلات عمدتاً از ایده‌گرایی خیالبافانه به جای همگرایی واقع‌گرایانه آغاز می‌شود و متاسفانه به فعال‌نمایی منتهی می‌شود. فعال‌نمایی بدین معنی است که دائماً در حال برنامه‌ریزی و چیدن راهبردی باشید ولی به تولید منجر نشود. باید بپذیریم با تخریب چهره‌های دلسوز نظام، دیگران را که دل در گرو آب و خاک با اهداف انقلاب اسلامی ندارند بر مدیریت اعتراضات مسلط می‌کنیم. باید اجازه می‌دادیم این‌گونه افراد به ایفای نقش خود در چارچوب اهداف واقعی بپردازند. آیت‌الله هاشمی در سال ۸۸ چنین نقشی را ایفا کردند و هزینه سنگینی هم دادند.
♦♦♦
ایلنا: کمال خرازی رئیس شورای راهبردی سیاست خارجی ایران در مورد چین گفت: خطایی که رخ داد ورود به مباحث سیاسی و تمامیت ارضی کشورمان بود. البته آنها سعی کردند این خطا را جبران کنند. ولی این خطا به مثابه این بود که ما هم بیاییم راجع به وضعیت تایوان که جزو خاک چین است اظهارنظر کنیم. امیدواریم چنین خطاهایی دیگر رخ ندهد و به صورت کامل جبران شود.
ایسنا: حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه ایران در سومین مجمع گفت‌وگوی تهران با بیان اینکه گفت‌وگوها با عربستان در مسیر قبلی خود تداوم پیدا خواهد کرد، گفت: این طرف سعودی است که باید تصمیم بگیرد چگونه رویکرد سازنده‌ای را در برابر ایران دنبال خواهد کرد.
ایرنا: محمد کشاورززاده سفیر ایران در چین در توئیتر نوشت: در دیدار با مقامات عالی چین ضمن ارائه یادداشت اعتراضیه خواستار توجه دستگاه دیپلماسی چین به حساسیت‌های منطقه‌ای شدم.
ایرنا: محمدباقر قالیباف در دیدار با دنیس مونکادا وزیر خارجه نیکاراگوئه با تشکر از مواضع نیکاراگوئه از کشورمان در سطح بین‌المللی تاکید کرد: باید مقدمات همکاری‌های بیشتر دو کشور در حوزه‌های اقتصادی، کشاورزی، انرژی و فناوری را فراهم کنیم.
ایسنا: خبرگزاری رویترز در گزارشی بیان کرد اگرچه آمریکا و متحدان اروپایی‌اش معتقدند که اکنون زمان خوبی برای احیای برجام نیست اما حتی اگر در مقطعی برجام از بین برود، این بدان معنا نیست که دیپلماسی در همان زمان دفن خواهد شد.
ایرنا: منوچهر متکی رئیس خانه احزاب گفت: حوادث اخیر را باید از چند منظر بررسی کرد که یکی مطالبه‌گری است. مطالبه‌گری یعنی کسانی در کشور مطالبه، حرف و نقد دارند و دولت باید برای آنها امکان بیان نظرات را تسهیل کند.
ایلنا: ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه ادعاهای رئیس سازمان جاسوسی آمریکا در ارتباط با همکاری‌های ایران و روسیه و نیز اتهامات وی علیه جمهوری اسلامی ایران در ارتباط با جنگ اوکراین را بی‌اساس و بخشی از جنگ تبلیغی آمریکا علیه ایران توصیف کرد.
ایسنا: به نقل از خبرگزاری فرانسه، دولت بلژیک با صدور بیانیه‌ای نسبت به وجود خطر بازداشت برای شهروندان خود در ایران، به‌ویژه افراد دوتابعیتی هشدار داد.
ایلنا: روزنامه «النشره» با اشاره به برگزاری دومین «کنفرانس بغداد برای همکاری و مشارکت» در اردن، دیدار مقام‌های ایران و عربستان در حاشیه این نشست را محتمل خواند.
♦♦♦
جایگاهی میانِ این و آن
شرق نوشت: دغدغه برخی امروز، ایستادن در جایگاهی است که نه انقلابی‌گری است و نه اصلاح‌طلبی. نه این است و نه آن. جایگاهی میانِ این و آن. جایگاهی برخاسته از تفاوتِ این دو. انقلابی‌ها هر نوع گفت‌وگو را تاخیر در انقلاب و خیانت به آن می‌دانند و مواجهه با تفکر انتقادی را به آینده موکول می‌کنند. آینده‌ای که تضمینی در وفای به عهدِ آن وجود ندارد. اصلاح‌طلبی نیز نوعی حفظ وضعیت موجود است، وضعیتی که چنگی به دل نمی‌زند و قابل دفاع نیست. اصلاح‌طلبان برای پرهیز از خشونت گفت‌وگو را پیشنهاد می‌دهند، کاری که طرف مقابل باور چندانی به آن ندارد.
عدم تحقق وعده‌ها
اعتماد نوشت: عباس عبدی فعال سیاسی نوشت: به‌طور کلی وعده‌های داده‌شده از طرف آقای رئیسی از چند جهت نقص و ایراد داشت و این چیزی نبود که بر کسی پوشیده باشد. بنابراین از همان ابتدا که وعده داده شد، روشن بود که این وعده‌ها قابل تحقق نیست. اکنون هم کسی از حیث انجام نشدنش متعجب نیست و اتفاقی طبیعی بود. اگر جز این می‌شد باید متعجب می‌شدیم. پس چه اصراری بر نقد این وضعیت است؟ هدف اصلی این است که دست‌اندرکاران دولت متوجه شوند رویکردشان به اقتصاد و امکانات کشور و توانایی‌های خودشان علمی و درست نبوده و اکنون هم نیست.
انفعال تیم دیپلماسی
جمهوری اسلامی نوشت: اگرچه این حجم از فشار و جنگ روانی جهانی علیه کشورمان یک پا در بی‌تدبیری‌های داخلی و بازتاب جهانی آن دارد و یک پا در ابررسانه‌های ایران‌ستیز، اما هرگز نباید بی‌عملی یا انفعال یا ضعف تیم دیپلماسی دولت را در آفرینش این وضعیت از نظر دور داشت. به نظر می‌رسد در کنار اصلاح روش‌های حکمرانی کنونی که زمینه‌ساز اجماع جهانی است، لازم است دولت محترم هرچه سریع‌تر به ترمیم تیم دیپلماسی کشور و وزارت خارجه بپردازد و با مشورت نهادهای بالادستی (همچون شورای عالی امنیت ملی)، هرچه سریع‌تر کشورمان را از انزوای کنونی خارج کند.
روحانی کجای ماجراست؟
سازندگی نوشت: حسین مرعشی، دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی ایران، با اشاره به خبرهای منتشرشده درباره کاندیداتوری حسن روحانی در انتخابات مجلس ۱۴۰۲ گفت که این خبر شایعه‌ای بیش نیست و صحت ندارد. او با اشاره به سکوت حسن روحانی از آغاز اعتراضات تا به الان و احتمال کناره‌گیری او از سیاست با بیان اینکه درباره این موضوع نمی‌شود حرف زد، تاکید کرده که حسن روحانی کجای ماجراست که مساله‌ای از سیستم را حل کند؟ مسائل کشور این موضوعات نیست، وضع اقتصاد ایران، اجتماعات و نحوه بازسازی اعتماد در کشور مهم‌تر است. آقای روحانی تاثیری در سیاست امروز ایران ندارد.