دوراهی تورم و رشد

  آرین فلاح: حدود سه ماه از عمر دولت سیزدهم می‌گذرد و تحرکات آن برای حل‌وفصل مشکلات اقتصادی ناشی از تحریم‌هایی که سایه خود را در این چند سال سنگین‌تر کرده، هنوز نتیجه مشهودی برای جامعه نداشته است. کسری بودجه در سالی که دو دولت در نیمه اول و دوم زمام امور را به دست داشتند، به بیشترین حد خود رسیده است. حتی افزایش قیمت نفت به بیش از بشکه‌ای ۷۵ دلار هم دردی را از دولت دوا نمی‌کند، چرا که همچنان فروش نفت با مشکل مواجه است.

 هر چه به پایان سال ۱۴۰۰ نزدیک‌تر می‌شویم تامین منابع مالی دولت نیز با سختی بیشتری همراه می‌شود و باز کردن این گره کور، پیچیدگی بیشتری را طلب می‌کند.

مشکلات درآمدی دولت در کنار هزینه‌های فزاینده آن، وضعیت نامناسبی را در تراز پرداختی دولت رقم زده است. اقتصاد ایران برای مدت بسیار طولانی‌ای درگیر تورم است و همزمان رشد اقتصادی که به متغیرهای زیادی وابسته است نیز متاثر از این وضعیت، شرایط مطلوبی ندارد. سیاستمداران نیز در این شرایط باید اقدامات خود را یا بر اساس اولویت حل مشکل تورم یا رشد اقتصادی تدوین کنند. اما باید دید که آنها چه اولویتی دارند؟ به‌طور کلی سیاستمدارها در زمان تصمیم‌گیری خود، حفظ و افزایش محبوبیت خود در جامعه را به عنوان اولویت قرار می‌دهند و سعی دارند اقدامات خود را به صورت کوتاه‌مدت و با این هدف اجرا کنند، این مساله حصری روی دولت‌ها ندارد و تقریباً تمام دولت‌ها این مسیر را پیش گرفتند. 

به این ترتیب آنها با اقداماتی مثل خرج کردن پول (که با توجه به وضعیت درآمدی و بودجه‌بندی، از محل چاپ پول تامین می‌شود) تلاش می‌کنند محرکی برای رشد اقتصادی باشند و آن را احیا کنند. در همین راستا، اقدامات لازم برای مهار تورم را که از جنس اقدامات بلندمدت و دیربازده است، به تعویق می‌اندازند. این دسته از اقدامات ممکن است حتی در زمان کم، نتایج منفی را برای محبوبیت سیاستمدار در جامعه رقم بزند. باید دید دولت‌ها تا چه زمانی می‌توانند این اقدامات را نادیده بگیرند و با خزانه خالی از درآمد، به هزینه کردن ادامه دهند.

در این پرونده تلاش می‌کنیم به این سوال پاسخ بدهیم که چرا حل مشکل تورم برای دولت اولویت دارد و استدلال اقتصاددان‌ها برای این اولویت دادن چیست. 

چرا سیاستمدارها به دنبال تعویق اجرای این اقدامات هستند؟

 در واقع به دنبال تصریح و تشریح این مساله هستیم که آیا مشکل رشد بدون توجه به تورم قابل حل است؟ 

آیا ابرچالش تورم که قریب به نیم‌قرن، اقتصاد ایران و چند نسل از مردم را درگیر خود کرده است، بر احیای رشد اقتصادی مقدم است یا خیر.