توصیههای خاتمی به پزشکیان
رئیس شورای اطلاعرسانی دولت: رهبری درباره حجاب دستوراتی دادهاند
الیاس حضرتی، رئیس شورای اطلاعرسانی دولت، برای نخستینبار تایید کرد که درباره ناهنجاریهای اجتماعی و مسئله حجاب، ابلاغیهای از سوی رهبر انقلاب به دولت رسیده است. حضرتی در گفتوگو با سایت رویداد ۲۴ با اشاره به انتشار یک فایل صوتی ۱۱دقیقهای که ادعاهایی درباره حجاب و مخالفت سه عضو کابینه با دستورات رئیسجمهور مطرح کرده بود، توضیح داد که این گزارشها نادقیق و ناقص بوده است و برداشتهای شخصی از شنیدهها و گزارشهای غیررسمی هستند. به گفته وی، در گذشته برخوردهای نامناسب و روشهای نادرست با موضوع حجاب و بیحجابی باعث نشده مصادیق ناهنجاریها کاهش یابد و گاه اوضاع بدتر شده است. وی تاکید کرد دولت به دنبال بازگشت به شیوههای قبلی مانند گشت ارشاد و حجاببان نیست، زیرا تجربه نشان داده این روشها موثر نبوده و مشکلات بیشتری ایجاد کرده است. حضرتی افزود که همه اعضای دولت، ازجمله خانم زهرا بهروزآذر و آقای علی ربیعی، دیدگاهها و مواضع روشنی درباره حجاب دارند و این دیدگاهها همسو با رئیسجمهور است. رئیس شورای اطلاعرسانی دولت یادآور شد که نامهای از آقای عزتالله ضرغامی پیش از ابلاغیه رهبری به رئیسجمهور ارسال شد و در آن راهکارهای معقول برای کاهش ناهنجاریها مطرح شده بود. پس از ابلاغیه رهبری و ارائه گزارش وزارت اطلاعات، آقای حاجیمیرزایی، رئیس دفتر رئیسجمهور، موضوع را پیگیری کرد و دو جلسه با حضور وزیران و مسئولان مرتبط برگزار شد تا ابعاد مختلف مسئله بررسی شود. نتیجه این جلسات تشکیل کمیته ویژهای برای پیگیری ابعاد فرهنگی و اجتماعی موضوع بوده است. حضرتی با تاکید بر اینکه مصادیق ناهنجاریهای اجتماعی بههیچوجه محدود به حجاب نیست، گفت: گزارش وزارت اطلاعات دستکم ۲۳ مصداق مختلف ازجمله اوباشگری، شرب خمر، خانههای فساد و برهنهنمایی را شامل میشود و برهنهنمایی تنها یکی از این موارد است. وی افزود که دولت نسبت به همه این مسائل حساس است و موضوعات را با رویکرد عقلانی و کارشناسی دنبال میکند، بدون آنکه به شیوههای شکستخورده گذشته بازگردد. وی همچنین به شایعات مبنی بر مخالفت سه عضو کابینه با دستور رئیسجمهور درباره حجاب اشاره کرد و تاکید کرد این ادعاها کاملاً خلاف واقع است و اعضای دولت نسبت به این موضوع همسو و همراستا با رئیسجمهور هستند. حضرتی در پایان تاکید کرد دولت ضمن حساسیت ویژه نسبت به ناهنجاریهای اجتماعی، بر استفاده از راهکارهای موثر، منطقی و کارشناسی تمرکز دارد و انتشار گزارشهای ناقص و نادقیق تنها موجب برداشتهای ناصحیح از اقدامات دولت میشود.
بررسی توصیه اخیر سیدمحمد خاتمی به مسعود پزشکیان
سیدمحمد خاتمی، رهبر جریان اصلاحات، در روزهای اخیر بر ضرورت بازپسگیری اختیارات رئیسجمهور از سوی دولت تاکید کرده است؛ توصیهای که در بستر انتقادات گسترده به عملکرد دولت مسعود پزشکیان، موردتوجه رسانهها و تحلیلگران قرار گرفت. خاتمی پیش از این، در سالهای ۱۳۸۱ و ۱۳۸۲، بهعنوان رئیسجمهور تلاش میکرد با تصویب لوایح دوقلو، حدود اختیارات ریاستجمهوری را روشن و قانونی کند تا رئیسجمهور بتواند به جایگاه واقعی خود در قانون اساسی بازگردد. اما آن لوایح با مخالفت شورای نگهبان و مقاومت مخالفان مواجه شد و عملاً نه افزایش اختیارات و نه تضمین اجرایی برای آنها محقق نشد. روزنامه هممیهن در گزارشی نوشت، امروز، خاتمی دیگر به دنبال تصویب قوانین جدید نیست، بلکه به دولت پزشکیان توصیه میکند با استفاده از اختیارات موجود، جایگاه قانونی خود را تثبیت کند و با برنامهریزی دقیق و علمی، حقوق و اختیارات محدود خود را باز پس گیرد. او میگوید دولت باید برای اعمال بهتر اختیارات خود تلاش بیشتری داشته باشد و از فرصتهای قانونی موجود استفاده کند، زیرا بسیاری از موانع و محدودیتها از سوی نهادهای وابسته به دولت یا شوراهای موازی، اجرای تصمیمات را با مشکل مواجه کردهاند. این وضعیت محدودیت اختیارات، از دولتهای پیشین نیز تجربه شده است. حتی روسای جمهوری که همسو با هسته قدرت بودند، مانند محمود احمدینژاد، در مقاطعی با کاهش اختیارات مواجه شدند و ناگزیر به اعتراض پرداختند. بااینحال، مشکل برای دولتهای غیرهمسو شدت بیشتری دارد؛ زیرا نهادها و شوراهای موازی، مستقل از دولت انتخابی عمل میکنند و امکان اجرای برنامههای دولت را محدود میکنند. در این شرایط، اصلاحطلبان بر لزوم بازپسگیری اختیارات و تقویت جایگاه قانونی رئیسجمهور بهعنوان ابزار پیگیری مطالبات مردم تاکید دارند. سخنان خاتمی، بازتابی از تلاش اصلاحطلبان برای رویکرد «جامعهمحور» در سیاست است و بیانگر این است که جایگاه رئیسجمهور انتخابی باید به جایگاه واقعی خود بازگردد تا تحقق وعدهها و اجرای برنامهها، معطل هماهنگی با نهادهای غیرانتخابی نباشد. این پیام نهتنها به دولت پزشکیان، بلکه به جریان اصلاحات یادآوری میکند که افزایش اختیارات صرف، پاسخگوی مشکلات نیست و بازپسگیری و استفاده درست از اختیارات موجود، راهکار عملی برای ارتقای کارآمدی دولت است. درنهایت، بازپسگیری اختیارات رئیسجمهور، علاوه بر تثبیت جایگاه قانونی این نهاد انتخابی، اهمیت اساسی در حفظ جمهوریت و توانایی مردم در تعیین سرنوشت خود دارد. همانطور که تحلیلگران اشاره کردهاند، ادامه وضعیت کنونی با مسئولیت سنگین اما اختیار محدود، اعتماد عمومی و کارآمدی قوه مجریه را کاهش میدهد و میتواند بر توسعه اقتصادی و ثبات اجتماعی اثر مستقیم داشته باشد. توصیه خاتمی، دعوتی عملی برای دولت به منظور استفاده حداکثری از اختیارات قانونی و ایجاد تحرک در مسیر برنامههای اصلاحی و توسعهای است.
نقد حکمرانی و تجربههای توسعه ایران
به گزارش روزنامه سازندگی، مراسم رونمایی کتاب «در اندیشه ایران؛ روایت هشت سال معاون اولی» نوشته اسحاق جهانگیری، معاون اول دولتهای یازدهم و دوازدهم، صبح پنجشنبه در سالن حکمت مرکز اسناد و کتابخانه ملی ایران برگزار شد. این نشست بیش از آنکه صرفاً مراسم معرفی کتاب باشد، به یک گردهمایی سیاسی-فکری تبدیل شد و چهرههای ارشد دولتهای هاشمی، خاتمی و روحانی و فعالان سیاسی و مدنی در آن حضور یافتند. تکنوکراتهایی چون محمدجواد ظریف، سیدحسین مرعشی، بیژن زنگنه، رضا فرجیدانا، محمد نهاوندیان، علی طیبنیا، هادی خانیکی و لعیا جنیدی ضمن اشاره به تلاشهای دولت روحانی، نقدهایی جدی درباره وضعیت امروز کشور و ساختار مدیریت ارائه و تاکید کردند که نیت خوب برای اداره کشور کافی نیست و بدون خردورزی و بهکارگیری توان جمعی نمیتوان از بحرانها عبور کرد. محمدجواد ظریف جهانگیری را مظهر اعتدال و توسعهخواهی معرفی کرد و گفت: «او همیشه در فکر ایران بوده و قطبنمایش توسعه کشور است. جهانگیری همواره به اصلاح امور پرداخته و با اعتدال و آرامش دیگران را به آرامش دعوت کرده است. مردم باید همیشه قطبنمای ما باشند، زیرا بزرگترین سرمایه کشور هستند.» وی همچنین به همکاری نزدیک جهانگیری با روحانی اشاره کرد و گفت این دو همواره وزنه اعتدال دولت بودهاند. سیدحسین مرعشی، دبیرکل حزب کارگزاران، با اشاره به ۴۹ سال دوستی و کار جمعی با جهانگیری، به نبود پشتوانه حزبی برای دولتها انتقاد کرد و گفت: «ایجاد یک سازمان سیاسی منسجم، میتوانست توسعه پایدار را تضمین کند. ما از کار جمعی حزبی فرار میکنیم و بدون آن، تلاشهای مدیران برجسته ناتمام میماند.» بیژن زنگنه، وزیر پیشین نفت، با تمجید از واقعگرایی جهانگیری، تاکید کرد: «بزرگترین سرمایه کشور نیروی کارآفرین و مدیران فهیم هستند. متاسفانه مدیریت مبتنی بر شایستگی دچار انقطاع شده و کشور از ریل توسعه خارج شده است.» رضا فرجیدانا، وزیر پیشین علوم، محور اصلی کتاب را «توسعه» دانست و بر ضرورت استقلال دانشگاهها و استفاده از خوشههای فکری دانشگاهها در مدیریت تاکید کرد. محمد نهاوندیان، رئیس دفتر رئیسجمهور یازدهم، تجربه اقتصادی دولت روحانی در سه سال طلایی 13۹۳ تا 13۹۶ را نمونه موفق مدیریت و اصلاحات اقتصادی برشمرد و گفت: «تاریخ اقتصادی ایران، تاریخ اشتباهات مکرر است. نیت خوب کافی نیست و علم و حکمت لازم است.» علی طیبنیا، وزیر اقتصاد، نیز تجربه همکاری با جهانگیری را ارزشمند دانست و تاکید کرد استفاده از توان جمعی و تجربیات ملی میتواند کشور را از شرایط خطیر عبور دهد. لعیا جنیدی، معاون حقوقی دولت دوازدهم، با اشاره به لوایح شفافیت و تعارض منافع گفت: «این زیرساخت نرمافزاری، پایه اداره کشور است و تصویب زودهنگام آن میتوانست بسیاری از مشکلات سیاست خارجی را کاهش دهد.» هادی خانیکی، استاد دانشگاه، تاکید کرد توسعه بدون ثبات، پیشبینیپذیری و اعتماد عمومی ممکن نیست و فاصله دولت و ملت باید کاهش یابد. جهانگیری در پایان مراسم درباره سبک تدوین کتاب و ضرورت روایت صادقانه تجربهها گفت: «حوادث باید همانگونه که بودهاند روایت شوند تا نقاط ضعف شناسایی و اصلاح شوند. مدیریت موفق نیازمند تیم کارآمد، برنامه، هماهنگی نهادهای قدرت، سرمایه اجتماعی و شناخت فرصتهاست. ایران باید روی ریل توسعه پایدار قرار گیرد و از تعامل جهانی برای دسترسی به پول، فناوری و بازار بهره ببرد.» این مراسم نهتنها مرور تجربههای هشت سال معاون اولی جهانگیری بود، بلکه نقدی جدی بر حکمرانی و ضرورت اصلاحات ساختاری، استفاده از توان جمعی و بهرهگیری از تجربههای گذشته برای توسعه ایران به شمار میرفت.
جنجال سیمکارت سفید
جنجال سیمکارتهای سفید در ایران بار دیگر توجه افکار عمومی را به تبعیض دیجیتال و ناکارآمدی سیاستهای فیلترینگ جلب کرده است. روزنامه اعتماد در گزارشی نوشت؛ ماجرای داغ خطوط سفید از آپدیت جدید شبکه اجتماعی ایلان ماسک آغاز شد که نشان میداد کاربران چگونه و از کدام مناطق به اینترنت دسترسی دارند. این موضوع در ایران باعث شد افرادی که از اینترنت بدون فیلتر استفاده میکردند، نمایان شوند و انتقادهای گستردهای شکل گیرد. این سیمکارتها از دولت روحانی و با هدف دسترسی مدیران و فعالان سیاسی به اینترنت پرسرعت آغاز شد و در دولت رئیسی سرعت بیشتری گرفت. محمدعلی ابطحی در گفتوگو با اعتماد تاکید میکند حذف خطوط سفید مسئولان باعث میشود آنان سختیها و مشکلات مردم را درک کنند و مخالفتها با رفع فیلتر پایان یابد. حسین نورانینژاد فیلترینگ را سیاستی میداند که نهتنها امنیت نیاورده بلکه شکافهای عمیقی در جامعه ایجاد کرده و بازار فیلترشکنها را داغ کرده است. صدیقه ببران نیز هشدار میدهد وقتی مردم میبینند طراحان طرح صیانت به خطوط سفید دسترسی دارند و خود از اینترنت بدون فیلتر بهرهمندند، احساس تبعیض و بیعدالتی میکنند. او بر لزوم تحقق وعده رئیسجمهور برای رفع فیلترینگ برای همه تاکید دارد و معتقد است ادامه این تبعیضها انسجام اجتماعی و رضایت عمومی را کاهش میدهد. جمعبندی فعالان سیاسی و استادان ارتباطات روشن است: رفع فیلتر کامل، پایان تبعیض دیجیتال و گامی مهم برای حقوق شهروندی در ایران است، امری که باید با اراده جدی دولت و همراهی جامعه مدنی و نهادهای علمی محقق شود.