سقف بی‌روزن

  صدف صمیمی: متولدین دهه 60 عقیده دارند متعلق به نسل سوخته‌ای هستند که از رفاه اقتصادی و اجتماعی مناسبی برخوردار نبودند. حالا امروز به گواه آمارها متولدین تمامی سال‌ها که در دهه 90 زندگی کردند می‌توانند بگویند از «دهه ازدست‌رفته»ای پا به قرن جدید گذاشتند که همزمان با آن مردم جهان در مرفه‌ترین دوران خود به سر می‌بردند.

دهه 90، دهه سیاست‌های اشتباه، آزمون و خطای مدیریتی با نتیجه منفی، تحریم‌ها، تورم افسارگسیخته، رکود، شوک‌های متعدد به بازار ارز، افزایش شکاف اجتماعی، گسترش فقر، تعدد معضلات اجتماعی و افزایش آمار جرم و جنایت بوده است. برای درک شرایط دهشتناک دهه ازدست‌رفته 90 شاید بهترین مثال روایت بلایایی است که بر سر بازار مسکن آمده است.

از سال 90 تا پایان 99 نرخ تورم عمومی 482 درصد گزارش شد و قیمت‌ها در سبد مصرفی خانوارها 8 /5 برابر شده؛ اما قیمت مسکن، در همین دوران 13 برابر شده است. درآمد خانوارها با دستمزد متوسط تقریباً پنج برابر شد که نتوانست خود را به سرعت رشد قیمت خانه برساند و در این میان بخش بزرگی از مردم دهک‌های متوسط به پایین از خرید خانه بازماندند. همچنین متوسط قیمت زمین مسکونی در اوایل دهه 90 دو میلیون تومان در مترمربع و متوسط قیمت زمین مسکونی در اواخر دهه 90، 5 /36‌ میلیون تومان بود که این آمار به معنای 1700‌ درصد رشد یا 18 برابر شدن قیمت زمین در پایتخت بوده است. از سوی دیگر بر اساس آمارهای منتشرشده متوسط هزینه اجاره مسکن برای مستاجرها در پایتخت 480 درصد رشد کرد. یعنی اگر ابتدای دهه 90، هزینه اجاره یک آپارتمان 50 مترمربعی در تهران 650 هزار تومان در ماه بود، در سال 99 این رقم به سه میلیون و 125 هزار تومان رسیده است.

سود سفته‌بازی و سرمایه‌گذاری غیرمولد در بخش مسکن ابتدای دهه 90 رقمی معادل هفت درصد بود و در پایان دهه 90 به رقمی برابر 112 درصد رسید؛ این یعنی نباید فراموش کنیم بازاری که به عنوان بازار رفع نیاز اولیه مردم شناخته می‌شد به بازار مکاره سوداگران بدل شد. همچنین حاشیه سود ساخت‌وساز برای سرمایه‌گذاران ساختمانی از نرخ 60 درصد در سال 90 به سطح 30 درصد و حتی کمتر در سال 99 رسید. دقیقاً بر اساس همین آمارها می‌توان گفت در «دهه ازدست‌رفته» شاخص «جمعیت دچار فقر مسکن» در کشور تقریباً به میزان دو برابر عرف جهانی رسیده است.

آثار مخرب رشد اقتصادی و رفاه اجتماعی منفی دهه 90، فقط مربوط به روزهای رفته نیست؛ بلکه آینده را هم تهدید می‌کند. یک ماه و چند هفته تا پایان سال 1400 باقی‌مانده، با توجه به همه موارد ذکرشده و طرح این موضوع که دهه 90 چگونه سیاه شد، سوال اصلی که می‌توان از مسوولان و کارشناسان پرسید این است که چه کنیم تا فرصت آینده و دهه پیش‌رو از دست نرود تا مردم زیر لب و بلند نخوانند «تو فکر یک سقفم، یک سقف بی‌روزن».