کنجاله بر کنج تالار

خوشبختانه معاملات آتی کنجاله سویا با تلاش بورس کالا، در حال راه‌اندازی است. طبق آمارهای جهانی معاملات محصولات کشاورزی در بورس‌های جهان هم از قدمت و هم از حجم قابل توجهی برخوردار هستند. کشورهای آمریکا، برزیل، چین، ژاپن و هند در معاملات محصولات کشاورزی حجم‌های بالایی دارند، به طوری که حجم معاملات آتی سویا در این کشورها سالانه به بیش از میلیاردها قرارداد در سال می‌رسد. مصرف کنجاله سویا در کشور ما بیشتر وارداتی است و مصرف آن بیشتر در دام و طیور و مخصوصاً طیور انجام می‌گیرد. حدود 30 درصد از مواد اولیه مصرفی طیور را کنجاله سویا و به دلیل پروتئین بالای این محصول تشکیل می‌دهد. لذا انتخاب سویا در معاملات آتی کار درستی بوده و توصیه می‌شود بعد از آن نیز معاملات آتی ذرت که مصرف آن بیش از 5/2 برابر سویاست راه‌اندازی شود. مرغداران نیاز دارند این محصولات را طی سال بتوانند با قیمت مناسب خریداری کنند. با توجه به اینکه مرغداران بودجه سالانه خود را به‌طور سنتی با قیمت‌های سال گذشته به اضافه درصد کمی به عنوان تورم در نظر می‌گیرند، همیشه بیم آن را دارند که قیمت این محصولات یکباره بالا برود. با توجه به اینکه مرغداران بعد از جوجه‌ریزی تا پایان دوره مجبور به تهیه مواد با هر قیمتی خواهند بود دائماً ریسک افزایش قیمت را دارند. از طرفی محصولات کشاورزی دائماً در فصل برداشت ارزان و به تدریج قیمت محصولات افزایش می‌یابد، لذا این معاملات موجب می‌شود قیمت‌ها با نوسان کمتری در طول سال در دسترس مصرف‌کنندگان قرار گیرد، هرچند که تولید‌کنندگان این محصول را نیز بی‌نصیب نخواهد گذاشت. اما چگونه نوسانات شدید قیمت‌ها با کمک معاملات آتی کنترل می‌شوند؟ فرض کنید در فصل برداشت، قیمت‌ها شدیداً کاهش یافته در حالی که قیمت آتی سویا در شش ماه بعد بسیار بالاست. در این صورت ممکن است فردی کنجاله سویا را با قیمت کم خریداری کرده تا در انبار به مدت شش ماه ذخیره کند و در همین زمان به همین میزان کنجاله سویا را برای شش ماه دیگر با قیمت بالا به‌فروش برساند، به طوری که نه‌تنها کلیه هزینه‌ها را پوشش دهد بلکه سود قابل توجهی نیز عایدش شود. ورود تعداد زیادی از این سرمایه‌گذاران که در اصطلاح به آنها آربیتراژ‌گران گفته می‌شود می‌تواند با تغییر میزان عرضه و تقاضا باعث افزایش قیمت در فصل برداشت و کاهش قیمت در شش ماه آینده شود که نهایتاً نوسان قیمت‌ها را کاهش خواهد داد. برای اطمینان از شکل‌گیری معاملات آتی سویا فرهنگ‌سازی و نقش رسانه‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. همچنین تشکل‌های مرغداران از جمله اتحادیه مرغداران گوشتی و تخم‌گذار کشور می‌توانند با پیشتازی در معاملات علاوه بر اینکه اعضای خود را حمایت می‌کنند، این کار ملی را نیز تقویت کنند. همچنین پیشنهاد می‌شود بورس کالا نیز با تعیین کارگروهی متشکل از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان دائماً دستورالعمل‌ها را به روز و رفع نقص کند تا زمانی که دستورالعمل‌ها تثبیت شوند. از جمله برای محصول سویا علاوه بر درج میزان پروتئین و رطوبت، نوع کنجاله را که پرک است یا پلیت نیز درج کنند تا در موقع تحویل مشکلی ایجاد نشود.