سکه‌ها و اسکناس‌های پایدار

پول نقد مخالفان زیادی دارد. بانک‌ها فناوری‌های پیشرفته زیادی را به کارت‌های اعتباری و برداشت اضافه کرده‌اند.
اپلیکیشن‌هایی مانند اوبر در تراکنش‌ها از جزییاتی استفاده می‌کنند که از قبل ذخیره شده‌اند و خدماتی مانند ونمو (Venmo) به افراد اجازه می‌دهند تا صرفاً با استفاده از تلفن‌ همراه پول‌ها را به یکدیگر انتقال دهند. پیتر بوفینگر (Peter Bofinger) از شورای متخصصان اقتصادی آلمان عقیده دارد باید پول نقد را کنار گذاشت تا بتوان در هزینه‌های چاپ و توزیع پول صرفه‌جویی کرد و صف‌های خسته‌کننده خریدارانی را که بر استفاده از پول نقد اصرار دارند از بین برد. قانونگذاران با چنین نظری مخالفند چرا که آن را انباری مخفی و جذاب برای دارایی‌های جنایتکاران می‌دانند. اما هم‌اکنون حتی بانک‌های مرکزی نیز دست به کار شده‌اند: اقتصاددان ارشد بانک انگلستان حذف پول نقد را به عنوان بخشی از برنامه امکان نرخ بهره منفی پیشنهاد می‌کند. ذخیره کردن پول نقد در بالش راهی آسان است تا بانک‌ها را از اجرای نرخ بهره منفی منصرف سازد. اما با وجود تمام تلاش‌ها پول نقد هنوز هم مقاومت می‌کند.
از مدت‌ها قبل اقتصاددانان فرض می‌کردند با ثروتمندتر شدن کشورها و پیچیده‌تر شدن و تکامل یافتن زیرساختارهای مالی آنها، میزان پول نقد در گردش ابتدا به سرعت افزایش می‌یابد و سپس با پیدا شدن جایگزین‌ها کند می‌شود. درنهایت کارت‌ها و اپلیکیشن‌ها جای سکه و اسکناس را می‌گیرند و مقدار پول نقد به‌طور مطلق کاهش می‌یابد.
به این ترتیب در سال‌های 2000 تا 2014 و با رشد سریع اقتصاد، ارزش پول نقد در گردش در چین چهار برابر شد. همزمان در طول دهه گذشته در سوئد تقاضا برای نوع فیزیکی کردن به تدریج کاهش یافت. در سال 2005 به ازای هر فرد سوئدی 10700 کرون (1430 دلار) پول در گردش بود. این عدد تا سال 2014 به هشت هزار کاهش یافت. این رویداد تاثیرات جالبی به همراه داشت: سارقان بالقوه با بانک‌های بدون پول نقد مواجه می‌شدند و کلیساها برای دریافت نذورات از کارت‌خوان استفاده می‌کردند. در دانمارک نیز که پول نقد را کنار گذاشته است تقاضای بسیار اندکی برای اسکناس وجود دارد. اما سوئد و دانمارک استثنائات جهان ثروتمند هستند. در سایر مناطق تقاضا برای پول نقد همچنان رو به افزایش است. به نظر می‌رسد کره جنوبی بیشترین اشتیاق را برای حفظ پول نقد داشته باشد. به رغم علاقه فراوان کره‌ای‌ها به کارت‌های پلاستیکی و کاهش شمار دستگاه‌های پرداخت پول نقد، وون (پول کره) در گردش از سال 2009 هر سال 15 درصد بیشتر و در طول پنج سال گذشته سه برابر شد. این پول نقد در مغازه‌ها مصرف نمی‌شود. همچنین نمی‌توان احتمال داد که اقتصاد سایه رشد چشمگیری داشته است. در عوض، به نظر می‌رسد کره‌ای‌ها پول نقد را احتکار می‌کنند. نرخ بهره اندک، هزینه-‌‌فرصت بانک‌ها را کاهش داده است. در سال 2013 نیز دولت مقدار سود سپرده معاف از مالیات را برای کره‌ای‌ها کاهش داد. به منظور اجتناب از کاغذبازی و بررسی امور مالی، بسیاری از ثروتمندان کره‌ای ترجیح دادند درآمد اضافی خود را به شکل پول نقد ذخیره کنند. بانک مرکزی کره شاهد ناپدید شدن اسکناس‌های پرارزش بود و طی سال‌های 2010 و 2014 فروش گاوصندوق‌ها سه برابر شد.
کره‌ای‌ها تنها احتکارکنندگان نقدینگی نیستند. نظرسنجی‌های اخیر در بریتانیا نشان می‌دهد مردم این کشور سه تا پنج میلیارد پوند (5/4 تا 5/7 میلیارد دلار) پول نقد را در قلک نگه می‌دارند که 10 درصد استرلینگ در گردش است. این امر نشان‌دهنده پایداری پول نقد است. شاید در تراکنش‌هایی با مبالغ اندک کارت‌ها و سایر خدمات جایگزین از پول نقد پیشی گیرند اما اسکناس‌های پرارزش هنوز پرطرفدارند. هم‌اکنون اسکناس‌های 100دلاری در آمریکا 80 درصد از ارزش اسکناس‌ها را به خود اختصاص داده‌اند. این نسبت در دو دهه قبل 60 درصد بود. در بریتانیا اسکناس‌های درشت 20 و 50پوندی سهم بزرگی در نقدینگی در گردش دارند. شاید پول نقد جایگاه خود را به عنوان ابزار مبادله از دست داده باشد اما جایگاه آن به عنوان ذخیره ارزشی در آینده محکم‌تر می‌شود.
منبع: اکونومیست