تلویزیون اینترنتی می‌تواند بازوی کمکی رسانه ملی باشد

مجلات ویدئویی اینترنتی نزدیک به دو سال است که در فضای مجازی کشور پا گرفته‌اند و مخاطبان و طرفداران زیادی را به خود جذب کرده‌اند. باز بودن فضای انتخاب موضوع و تنوع و جذابیت محتوا، کاهش ممیزی‌های سختگیرانه، در کنار ارتباط متعامل با مخاطبان و بازدیدکنندگان و رصد مستقیم بازخوردهای آنان و بسیاری مزیت‌های دیگر رونق خوبی به این رسانه‌های تحت وب داده است. تی‌وی پلاس یکی از این مجلات و به واقع اولین آنهاست که با گذشت حدود 16 ماه از آغاز به کار، شهرت و محبوبیت خوبی به دست آورده است. در کنار آغاز به کار امیدوارکننده و مخاطب‌محور این دست مجلات، شاهد راه‌اندازی تکنولوژی نوین آی‌پی‌تی‌وی یا همان پخش تلویزیون در بستر اینترنت هستیم. سیدمحمدرضا حسینیان، مدیر مسوول مجله ویدئویی اینترنتی تی‌وی پلاس، مجری و برنامه‌ساز تلویزیون، بر این باور است که تلویزیون‌های اینترنتی (IPTV)، مجلات ویدئویی اینترنتی و رسانه‌های مشابه فعال در فضای وب می‌توانند یار و بازوی کمکی برای رسانه ملی در تولید محتوا و محرکی برای ایجاد فضای مثبت رقابتی باشند. او باز بودن دست تولیدکنندگان محتوا در اینترنت به دلیل کمتر شدن محدودیت‌های ناشی از ممیزی در قیاس با تلویزیون را عامل موفقیت مجله‌های ویدئویی اینترنتی می‌داند و معتقد است فضای رسانه‌های مجازی فضای مبارزه و پیکار است و با دست و پای بسته نمی‌توان در این بستر موفق شد. حسینیان می‌گوید رونق این دست رسانه‌ها، اساسی‌ترین گام برای تامین محتوای بومی فضای مجازی است.



چه چیز باعث شد تا شما مجله پرمخاطب زندگی ایده‌آل را رها کنید و مجله ویدئویی اینترنتی تی‌وی پلاس را راه‌اندازی کنید؟
مجله زندگی ایده‌آل از نظر من مهم‌ترین اتفاق مطبوعاتی دهه 80 بود که با ورود خودش یک فضای جدید را هم در حوزه مطبوعات و هم در دکه‌های روزنامه‌فروشی ایجاد کرد. ما در آن مقطع سعی کردیم نشریه‌ای را به چاپ برسانیم که تا به حال نبوده و دیده نشده بود. زندگی ایده‌آل وظیفه اجتماعی ویژه‌ای را مد نظر داشت و در پی ارتباط با قشر خاصی از جامعه بود. چیزی که تا آن زمان کمتر به آن پرداخته شده بود و گواه موفقیت نشریه این بود که حداقل 10 مجله بعد از ما علاقه‌مند شدند که مانند زندگی ایده‌آل باشند. اما علت تغییر رویکرد و ماهیت کاری ما از مطبوعات به فضای مجازی این بود که در حوزه نشر دو اتفاق افتاد و سبب شد حال و هوای مطبوعات تغییر کند. اتفاق اول افزایش ناگهانی قیمت دلار در دولت قبل بود و بالا رفتن هزینه کاغذ وارداتی که کالای استراتژیک ما بود سبب شد تا سرحد نابودی پیش برویم. تهدید بزرگ دیگری که برای مطبوعات پیش آمد، ظهور رسانه‌های جدید تحت وب یا همان رسانه‌های مجازی بود که با تولیدات خود ادامه حیات مطبوعات را به خطر می‌انداختند. با همین دو مقدمه کوچک که عرض شد تصمیم گرفتم از فضای مطبوعات کمی فاصله بگیرم و این عرصه را به دوستان و شرکای خوب خودم واگذار کنم. پس از آن به تبیین تهیه و تولید مجموعه مجله‌ای ویدئویی در بستر اینترنت رو آوردم که امروز با دامنه Plus.ir محتوای تولید‌شده خود را منتشر می‌کند و در میان مخاطبان به نام تی‌وی پلاس شناخته شده است.

فضای مکتوب و فضای مجازی قطعاً تفاوت‌های ساختاری زیاد و الزامات متفاوتی دارند. بعد از تغییر ماهیت محتوا از مکتوب به مجازی برای جذب و همراهی مخاطب چه سیاست‌هایی را در پیش گرفتید؟
بعد از گذشت سی و چند سال از انقلاب سعی کردیم که تغییر کوچکی در فضای رسانه‌ای ایجاد کنیم. من فرزند رسانه‌ام و به عنوان کارمند رسانه ملی با شما گفت‌وگو می‌کنم. من تجربیات فضای رسانه‌ای خودم را در یک رسانه دیگر پیاده کردم. علاوه بر این تجربه که در واقع زیربنای رویکرد جدید ما بود، ما اقیانوس بی‌نظیری از سوژه‌ها و موضوعات دیده‌نشده داریم که رسانه ملی به هر دلیلی به سراغ‌شان نمی‌رود و همین‌طور دست شبکه‌های ماهواره‌ای هم به آنها نمی‌رسد. این اقیانوس سوژه که ما به آن دست پیدا کردیم به قدری پر از موضوعات بکر است که در واقع اگر 100 تلویزیون اینترنتی دیگر هم مانند تی‌وی پلاس راه‌اندازی شود، باز کم است و باز به محلی برای پرداختن نیاز دارد. تصور می‌کنم با رونق این دست رسانه‌ها فرصتی برای تامین محتوای بومی در فضای مجازی فراهم می‌شود.

حتماً مطلع هستید که اخیراً صدا و سیما برای پنج شرکت مجوز راه‌اندازی تلویزیون اینترنتی صادر کرده است. به این ترتیب می‌توان گفت رقبای جدیدی وارد بازار رسانه‌های اینترنتی می‌شوند. با توجه به ورود این رقبا، چشم‌انداز رسانه‌های ویدئویی اینترنتی را چگونه می‌بینید؟
ما با نسل جدید رسانه‌های مدرنی روبه‌رو هستیم که متعامل هستند و مخاطب در آنها حق انتخاب دارد. مخاطب می‌تواند به اختیار و انتخاب خودش از محتوای رسانه مورد نظر استفاده کند و با آن در تعامل باشد. وقتی شما پای تلویزیون می‌نشینید به عنوان مخاطب تابع کنداکتوری هستید که رسانه برایتان می‌چیند، چه تلویزیون و چه شبکه‌های ماهواره‌ای تفاوتی ندارد. ولی زمانی که صحبت از فضای مجازی به میان می‌آید این مخاطب است که می‌تواند تصویری را که متعلق به یک ساعت قبل است 10 ساعت بعد ببیند و آن را متوقف کند، جلوتر ببرد یا به عقب برگرداند. IPTV‌ها که محصول همگرایی صنعت رایانه، اینترنت و مالتی‌مدیا هستند و نتیجه پیشرفت فناوری‌های نوین ارتباطی، ظرفیت بسیار خوبی دارند. مثلاً بخشی از آرشیو رسانه هم در میان محتوای این مجموعه گنجانده می‌شود و فرصت باز‌تماشای خیلی از خاطرات رسانه‌ای را هم ایجاد می‌کند. با توجه به تاکید مقام معظم رهبری در متن حکم انتصاب ریاست سازمان صداوسیما بر رونق و گسترش فضای مجازی، ورود و استفاده از آن در رسانه و با توجه به رویکردهای جدید مسوولان، من به آینده‌ آی‌پی‌تی‌وی خوش‌بینم. امیدوارم با ورود رسانه ملی به این بخش و تجربه‌ای که در این ایام به دست آوردیم ما هم بتوانیم در IPTV‌ها تولید محتوا کنیم. تاکید می‌کنم که ما و تمامی تلویزیون‌های اینترنتی، مجلات صوتی و تصویری و رسانه‌های مشابه می‌توانیم یار دوازدهم رسانه ملی باشیم. به نظر من هر کس که بتواند در این فضای رسانه‌ای، مردم را به محتوای ویدئویی بومی که قبلاً اشاره کردم مشتاق و جذب کند، قدم موثر و درستی برداشته است. این نکته حائز اهمیت است که اگر محتوای با کیفیتِ بومی در فضای مجازی در دسترس مخاطب نباشد قطعاً تولیدات غیربومی به او ارائه خواهد شد و این خطری است که به طور جدی فرهنگ و ارزش‌های ما را تهدید می‌کند. تاکید من بر این است که رسالت بزرگ سایت‌های ویدئویی نظیر تی‌وی پلاس این است که ویدئوهای با کیفیتِ بومی تولید کنند. محتوایی که هم نیاز مخاطب در آن دیده شود، هم قابل رقابت باشد. با گسترش سرعت اینترنت و با فراگیری کاربرد گوشی‌های هوشمند بستر دسترسی مردم به اینترنت پر‌سرعت فراهم شده است. اگر ما نتوانیم با محتوای خوب بومی، فضای اینترنت‌مان را پر کنیم، بدون شک دیگران از این فرصت استفاده می‌کنند.

روی محتوای بومی تاکید زیادی دارید، منظور شما از محتوای بومی چیست؟
محتوای بومی از نظر من یعنی پرداختن به فرهنگ همین مرز و بوم. یعنی پوشش ویدئویی کنسرتی که زیر نظر وزارت فرهنگ و ارشاد برگزار می‌شود، پوشش ویدئویی فیلم‌های سینما و تئاتری که در حال اجراست. گفت‌وگو با ستاره‌هایی که در ساحت جمهوری اسلامی ایران مشغول فعالیت‌اند. ما چهره‌های سرشناسی داریم که با افتخار در حال کارند؛ مثلاً ستاره‌ای داریم که وقتی به صفحه مجازی او در شبکه‌های اجتماعی مراجعه می‌کنیم، می‌بینیم دو میلیون نفر هوادار و مخاطب دارد، این تعداد یعنی برابر با جمعیت کشور قطر! و ما از این ظرفیت چه استفاده‌ای کرده‌ایم؟ یادمان باشد که ستاره‌ها و افراد محبوب کشورمان اهل همین مملکت و سرزمین‌اند، تمامی فعالیت‌هایشان با مجوز قانون است و ما می‌آییم با این ستاره‌ها گفت‌وگو می‌کنیم. البته ما در تی‌وی پلاس ستاره‌ها را محدود به بازیگران، فوتبالیست‌ها، خوانندگان و هنرمندان نکردیم، بلکه مادر شهیدی که 13 سال است هر روز به مزار فرزندش می‌رود هم از دید ما ستاره است، زوجی که عروسی خود را در میان کارتن‌خواب‌ها می‌گیرند هم ستاره‌اند. یعنی هدف محتوایی ما مجموعه‌ای از تصاویر دیدنی است که از بطن همین جامعه و مبتنی بر فرهنگ خودمان بیرون می‌آید.

بخشی از این محتوای بومی که مد نظر شماست گاه با ممیزی روبه‌رو می‌شود. با توجه به اینکه آی‌پی‌تی‌وی‌ها تحت قوانین سایت‌های اینترنتی فعالیت می‌کنند، تصور می‌کنید دست برنامه‌سازان تا چه حد باز می‌شود؟
من سال‌ها کارمند پخش تلویزیون بودم و حدود 10 سال هم سمت ناظر پخش را داشتم، به همین دلیل ممیزی‌های تلویزیون را کاملاً می‌شناسم. بدیهی است که در تلویزیون‌های اینترنتی ممیزی‌های کمتری صورت خواهد گرفت. ببینید قصد زیر پا گذاشتن ارزش‌ها را نداریم ولی وقتی که شما وارد میدان مبارزه می‌شوید نمی‌توانید با دست و پای بسته عمل کنید. واقعیت این است که این میدان، عرصه مبارزه‌ای جدی است و من فکر می‌کنم ما باید با تمام روش‌های زیبایی‌شناسی و هنرمندانه به رقابت بپردازیم و بتوانیم کاری کنیم که یک نوجوان یا جوان مابین تماشای یک کلیپ پشت‌صحنه کنسرت خواننده داخلی و مشابه خارجی آن، به تولید ما نگاه کند.

با این دیدگاه تلویزیون‌های اینترنتی به نوعی رقیب تلویزیون سنتی خواهند شد. آیا گسترش مجلات تصویری اینترنتی یا‌ آی‌پی‌تی‌وی‌ها می‌تواند با ایجاد فضای رقابتی محرکی برای کیفی‌تر شدن تولیدات رسانه ملی باشد؟
بله، حتماً می‌تواند اثرگذار باشد. اساساً رقابت از هر طریقی باعث رشد خواهد شد، ولی ما اگر تصورمان این باشد که سوار بر یک کشتی هستیم و آن کشتی نامش ایران است، قطعاً باید تلاش‌مان را بکنیم که همسو حرکت کنیم و هدف‌مان موفقیت در تمام رسانه‌ها باشد؛ رسانه ملی از یک‌سو و رسانه‌های اینترنتی هم در کنار آن به رقابت برای یک هدف بپردازند. ولی من تولد رسانه‌های مشابه از جمله آی‌پی‌تی‌وی‌‌ها، تلویزیون‌های اینترنتی دیگر را به عنوان رقیب مفید می‌دانم و تصور می‌کنم ما می‌توانیم از این فرصت به خوبی استفاده و قاب رسانه را جذاب‌تر کنیم.

تصور می‌کنید چه موانعی سرراه تازه‌واردان به حوزه تلویزیون متعامل وجود دارد؟
واقعیت اینجاست که ورود به یک تکنولوژی جدید همیشه جسارت می‌خواهد. ضمن اینکه تیم باید حرفه‌ای و با انگیزه و پشتکار بالایی فعالیت کنند. ولی مهم‌ترین مشکلی که ممکن است این‌گونه سایت‌ها با آن روبه‌رو شوند این است که در مقایسه با رسانه‌های مطرح و بزرگ هنوز ناشناخته هستند. به همین دلیل مدتی زمان می‌برد تا این سایت‌های ناشناخته به برند تبدیل شوند و مخاطب خاص خود را به دست بیاورند. طبیعی است که تا رسیدن به این نقطه و سودآوری، لازم است صبور باشند و خلاقیت و نوآوری را چاشنی کارشان کنند. تجربه کانادا می‌تواند در این زمینه موثر باشد. کمیسیون رادیو و تلویزیون و ارتباطات این کشور به 20 شرکت کوچک مجوز آی‌پی‌تی‌وی اعطا کرده است که بسیاری از آنها به صورت محلی به تولید و پخش برنامه در وب می‌پردازند. یعنی یک رسانه محلی تحت اینترنت ایجاد کرده‌اند. این استارت خوبی برای کار است و به تدریج که سایت‌ها و تولیدات آنها شناخته‌تر شد می‌توانند دامنه کار خود را گسترده‌تر کنند و حتی به رقیب رسانه‌های مطرح تبدیل شوند.

تجربه شما در تی‌وی پلاس قطعاً می‌تواند الگوی خوبی برای تلویزیون‌های نوپای اینترنتی باشد. سراغ چه سوژه‌هایی رفتید تا مخاطب را جذب کنید؟
اول اینکه ما در تی‌وی پلاس چند تیم بررسی اخبار و اتاق فکر بسیار خوبی داریم. نکته مهم‌تر اینکه زمانی بود که ما به سمت اخبار می‌رفتیم ولی حالا تی‌وی پلاس به جایی رسیده که اخبار به سمت آن می‌آید، یعنی خوشبختانه پرداخت ما به سوژه‌ها گاهی فتح‌بابی برای پوشش خبری آنها می‌شود. هنوز هم موضوعات بکر بسیاری مدنظرمان هست که فکر می‌کنم خیلی کیفی به آنها پرداخته نشده است؛ موضوعاتی مثل طلاق. طلاقی که مدیرکل پژوهش‌های قوه قضائیه اعلام می‌کند 40 درصد از آنها به دلیل ناآگاهی‌های جنسی اتفاق می‌افتد. خب اگر در تلویزیون به این معضل اشاره نشود، در منبر مساجد، در دانشگاه‌ها به آن پرداخته نشود، پس فهم و دانش جنسی در بین جوانان ما از چه کانالی بالاتر برود و باعث کاهش طلاق شود؟ 40 درصد از کل طلاق‌ها عدد تکان‌دهنده‌ای است. خیلی علاقه‌مندم به موضوعات مختلفی بپردازم؛ کاهش میل به مادر شدن در بین بانوان این سرزمین، بحث بیکاری و خیلی موضوعات دیگر. وقتی شما در رسانه کار می‌کنید صاحب دغدغه می‌شوید.

تی‌وی پلاس و بسیاری دیگر از سایت‌های ویدئویی به موضوعات متنوعی ورود کرده‌اند از جمله مباحث فرهنگی، اجتماعی، خانواده، سلامت و... اما جای سوژه‌های سیاسی یا اقتصادی خالی است. چرا مباحث جدی‌تر در یک مجله اینترنتی نادیده گرفته می‌شود؟
یکی از خلأهای ما نبود کانال‌های اقتصادی است. من واقعاً نمی‌دانم که آیا سایت ویدئویی اینترنتی وجود دارد که کار علمی در حوزه اقتصاد و تجارت انجام دهد یا خیر. مثلاً بیاید و صنعت فرش این مملکت را که حرف‌های زیادی برای گفتن دارد، معرفی کند یا تولیدات فرهنگی و صنایع‌دستی یا صنعت گردشگری کشورمان را به دنیا معرفی کند و صنایع دیگری از این دست که متعلق به ایران است. اخیراً ما هفت ویدئو ضبط کردیم در مورد آموزش‌های اولیه بورس و بر این باوریم که شاید آموزش صحیح بورس به رونق بازار بورس بینجامد و هم بخشی از اشتغال را بهبود بدهد و از این دست محتوا ... که به نظر من کمک می‌کند تا جوانان با حوزه اقتصاد آشنا شوند و زمینه‌ساز فعالیت‌های دیگر شود. این خلأ را می‌توان با مشارکت سازمان‌ها و موسسات تجاری و اقتصادی و برگزاری جلسات مشترک مابین آنها و رسانه‌هایی نظیر تی‌وی پلاس، برای طرح موضوع و محتوای پیشنهادی برای تولید و انتشار برطرف کرد.

به عنوان یک مجله ویدئویی چقدر در جذب مخاطب موفق بودید؟ تصور می‌کنم پخش تولیدات شما در سایت‌های دیگری مثل آپارات یا دیگر شبکه‌های اجتماعی هم باعث جذب جوانان شده است.
خیلی مشتاقیم بدون آنکه بخواهیم رقابت منفی با دیگر رسانه‌ها داشته باشیم، جایگاه یک رسانه مطمئن هم در داخل کشور و هم برای ایرانیان خارج از کشور را پیدا کنیم. خوشبختانه مخاطب بسیار زیادی در خارج از کشور داریم. آنها در نظرسنجی‌ها به این نکته اشاره می‌کنند که ما داریم یک تصویر واقعی از ایران را می‌بینیم و از نشاط و شادی و انرژی و لبخند و خرید و فروش و بازار و از این دست تصاویری که در تی‌وی پلاس هست لذت می‌بریم. اما در این موفقیت باید اذعان کنم که بحث جوانگرایی ما و دادن فرصت کار به آنها بسیار تاثیرگذار بوده است. متوسط سن عوامل اجرایی ما حدود 26 سال است و همچنین تیم جوان‌تری هم در حال پیوستن به گروه است. انگیزه، شور و پتانسیل خلق محتوای با‌کیفیت، ثمره این جوانگرایی است.
در مورد بخش دوم سوال، جدای از سایت اصلی ما به آدرس Plus.ir که تمامی تولیدات در آنجا آرشیو و قابل دسترس است، از طریق چهار شبکه اجتماعی یعنی آپارات، اینستاگرام، یوتیوب و فیس‌بوک و در کنار اینها تعداد 370 Video Shareing که بنا بر توافق، کارهای ما را ارائه می‌کنند، محتوای نهایی‌شده در دسترس کاربران قرار می‌گیرد. همین امر دامنه مخاطبان‌مان را گسترده‌تر کرده است.

بر مبنای آنچه گفته شد به نظر می‌رسد تلویزیون‌های اینترنتی چشم‌انداز روشنی در پیش رو دارند.
ببینید رونق تی‌وی پلاس و امثال آن در آینده تحول بزرگی در حوزه رسانه ایجاد خواهند کرد و من به این موضوع بسیار خوش‌بین هستم. امکانات خوبی که آی‌پی‌‌تی‌وی‌‌‌ها در اختیار مخاطب قرار می‌دهند، تسلط مخاطب بر کنداکتور برنامه و محتوای تلویزیون را در بر خواهد داشت و اگر این موضوع با تولیداتی کیفی از سوی رسانه توام شود، نتیجه بسیار خوبی را در جذب و همراه کردن مخاطب رقم می‌زند. در کنار آن مجلات ویدئویی اینترنتی می‌توانند کمک و پشتیبان بزرگی برای محتوای IPTV‌ها باشند و این همکاری و مشارکت سبب رشد دوجانبه این دو مدیوم خواهد شد. از طرفی گستره باز و آن اقیانوس بکری که در فضای مجازی از موضوع و سوژه غنی است، می‌طلبد تا تی‌وی پلاس‌های دیگری پا به عرصه کار و رقابت بگذارند و محتوای با‌کیفیت بومی و صد البته تولیداتی که نیاز مخاطب را دیده و پاسخگوست، عرضه کنند تا این تحول مثبت که همگام با رسانه‌های مدرن دنیاست با سرعت بالاتری به نتیجه برسد.