تاریخ انتشار:
پارادایم اجتماعی در دکترین انتخاباتی اصولگرایان
پول‌های کثیف سرنوشت انتخابات را تغییر می‌دهد
«فکر اصلی در پس خط اجتماعی دکترین انتخاباتی اصولگرایان، دایر بر تشخیص بحران مشارکت و کمبود امید است.» اگر تا پیش از این اصلاح‌طلبان، شکاف دولت /ملت را مخاطره‌آمیز می‌خواندند و از دولت محمود احمدی‌نژاد در این زمینه خرده می‌گرفتند حالا «رسالت» ارگان اصولگرایان سنتی نزدیک به جبهه پایداری نیز این خط فکری و سیاسی را در ارتباط با دولت روحانی مطرح و در یادداشتی می‌نویسد «در آستانه سال‌های ۱۳۷۶ و ۱۳۸۴، واگرایی دولت-ملت، وجه بحرانی یافت، ولی هیچ‌گاه در تاریخ پس از انقلاب، تضاد دولت-ملت، تا این حد عمیق نبوده است. سال‌های ۱۳۷۶ و ۱۳۸۴، صحنه رویگردانی گسترده مردم از سیاستمدارانی بود که هشت یا در کسوتی دیگر در 16 سال بر قوه مجریه حاکم بودند، ولی این دولت که استمرار آن 16 سال است، نیامده، با عدم اقبال مردم مواجه است.
از همان ابتدا، این دولت، صراحتاً همچون یک دولت تازه به قدرت رسیده محبوب نبود و کسر محبوبیت دولت را می‌شد از همان ماه‌های نخست، با جدی گرفتن علائم متعددی فهمید؛ علائمی که خود را در واکنش سرد مردم به مقدمات توافق هسته‌ای در ژنو، سپس، در استقبال‌های سرد مردم از رئیس‌جمهور در جریان سفرهای استانی، بعدتر، در عدم انصراف گسترده مردم از یارانه‌ها به‌رغم تمنای دولت و توصیه سایر نخبگان، استمرار برخورد سرد مردم استان‌های مختلف با دولتی‌ها تاکنون، و، حتی، در سفر به مازندران که بیشترین رای را به دکتر حسن روحانی داده بودند، از همه مهم‌تر، در استقبال سرد مردم از توافق نهایی هسته‌ای، که خود را در بورس (بهابازار) و کوچه و خیابان و بازار به طرز منفی نشان داد [یا] در فقدان همدردی و تشویق اجتماعی [دید]... این جامعه، رفته‌رفته دیگر قهرمانی نخواهد داشت. بلندقدران بر ذیل می‌نشینند و سفلگان بر صدر. در مقابل، گسترش آنچه ملهم از اکسل هونت، می‌توان به آن «سیاست قدرشناسی» اطلاق کرد، منجر به شکل‌گیری «سیاست زنده» می‌شود که رکن سوم و پایانی پارادایم انتخاباتی اصولگرایان خواهد بود.»
از همان ابتدا، این دولت، صراحتاً همچون یک دولت تازه به قدرت رسیده محبوب نبود و کسر محبوبیت دولت را می‌شد از همان ماه‌های نخست، با جدی گرفتن علائم متعددی فهمید؛ علائمی که خود را در واکنش سرد مردم به مقدمات توافق هسته‌ای در ژنو، سپس، در استقبال‌های سرد مردم از رئیس‌جمهور در جریان سفرهای استانی، بعدتر، در عدم انصراف گسترده مردم از یارانه‌ها به‌رغم تمنای دولت و توصیه سایر نخبگان، استمرار برخورد سرد مردم استان‌های مختلف با دولتی‌ها تاکنون، و، حتی، در سفر به مازندران که بیشترین رای را به دکتر حسن روحانی داده بودند، از همه مهم‌تر، در استقبال سرد مردم از توافق نهایی هسته‌ای، که خود را در بورس (بهابازار) و کوچه و خیابان و بازار به طرز منفی نشان داد [یا] در فقدان همدردی و تشویق اجتماعی [دید]... این جامعه، رفته‌رفته دیگر قهرمانی نخواهد داشت. بلندقدران بر ذیل می‌نشینند و سفلگان بر صدر. در مقابل، گسترش آنچه ملهم از اکسل هونت، می‌توان به آن «سیاست قدرشناسی» اطلاق کرد، منجر به شکل‌گیری «سیاست زنده» می‌شود که رکن سوم و پایانی پارادایم انتخاباتی اصولگرایان خواهد بود.»
دیدگاه اصلاح‌طلبان نسبت به عملکرد دولت
محسن میردامادی، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ششم در گفت‌وگویی با بیان اینکه باید مجلسی داشته باشیم که از این مجلس یک گام جلوتر باشد و با مسائل مختلف عقلانی‌تر برخورد کند و همین کفایت می‌کند و چنین مجلسی هم نهایتاً شکل خواهد گرفت، خاطرنشان می‌کند «که به نظر من چشم‌انداز اقدامات دولت یازدهم هم خوب و قابل‌قبول است و نباید انتظارات را هم خیلی بالا ببریم.»
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب در گفت‌وگو با «ایلنا» درباره شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان نیز می‌گوید هنوز فعالیت خاصی ندارم و در این شورا عضو نیستم اما به نظرم اصلاح‌طلبان مسیر خوبی را طی کرده‌اند و پتانسیل خوبی دارند. او همچنین گفت: آقای عارف انتخاب خوبی برای ریاست شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان است. برخلاف طرف مقابل که دچار تشتت جدی است به نظر من در جریان اصلاحات برای تصمیم‌گیری نهایی مشکلی وجود ندارد و نخواهد داشت و هرچه به انتخابات نزدیک‌تر شویم مجموعه اصلاح‌طلبان با یکدیگر همگراتر و متحدتر هم خواهند شد»، می‌افزاید «انسجام اصلاح‌طلبان نسبت به اولین انتخاباتی که در دولت آقای خاتمی داشتیم بیشتر است. در آن زمان برخی لیست‌ها حتی متفاوت هم بود؛ دلیل آن هم این است که الان نسبت به گذشته جامعه ما بلوغ بیشتری پیدا کرده است.» میردامادی در ادامه حزب اتحاد ملت ایران را از احزاب اصلاح‌طلب توصیف کرده و درباره حزب ندا نیز گفته است «آنها هم در مجموعه شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان در حال فعالیت هستند» هر چند روی هم رفته اطلاعات محدودی درباره این حزب دارد.
پوپولیست‌ها دیگر به قدرت نمی‌رسند
اصطلاح پوپولیسم در کشور و توصیف برخی اقدامات با این عنوان به خصوص در دوره دولت‌های نهم و دهم رواج فراوانی یافت چرا که به اعتقاد برخی از فعالان و ناظران سیاسی، رویکرد دولتمردان سابق پوپولیستی و عدم توجه به مباحث کارشناسی بود. با این پیش‌فرض یک استاد دانشگاه با اشاره به روند مذاکرات هسته‌ای و تصویب «برجام» ضمن تمجید از این‌رویه ابراز عقیده می‌کند «اقتدارگرایان به درستی دریافته‌اند که این توافق ابعاد گسترده‌ای دارد که هزینه‌های احتمالی نقض آن را برای هر دولتی در ایران سنگین و غیرقابل تحمل می‌سازد و از این‌رو می‌اندیشند که این قابلیت بالقوه، بازیگران اصلی نظام را از پذیرش و تکرار تجربه‌های افراطی از نوع دولت‌های نهم و دهم به شدت در آینده باز می‌دارد.» مهدی معتمدی‌مهر در ادامه یادداشت خود که در «قانون» منتشر کرده و با مفروض گرفتن ادعای فوق می‌نویسد «در غیاب فرافکنی، هر دولتی که در ایران سر کار بیاید، اعم از اصلاح‌طلب یا اصولگرا، فرصتی ندارد تا در ورای جار و جنجال تبلیغاتی و کلی‌گویی بر مشکلات درونی‌اش سرپوش بگذارد یا خود را سرگرم مدیریت جهانی نشان دهد و کمبودها و مضایق را به گردن دشمن فرضی خارجی بیندازد. در
چنین شرایطی پوپولیسم کمرنگ می‌شود و امکانی برای تحمیل و ارائه هویتی توده‌وار از مردم باقی نمی‌ماند و از این‌رو توسعه سیاسی و رشد جامعه مدنی واقعیتی ناگزیر و محتوم خواهد بود.
دولت‌ها صرف‌نظر از رویکرد سیاسی‌شان ملزم و متعهد به برنامه‌های کارشناسی و سیاست‌های عقلانیت‌گرا و پاسخگو به مطالبات مردم خواهند بود. ما به دلواپسان حق نمی‌دهیم اما آنها به راستی حق دارند نگران توافق هسته‌ای باشند. این توافق موجودیت و گستره فعالیت آنان را مهار می‌کند. شاید آنان نتوانستند از تصویب این توافق در شورای عالی امنیت ملی و مجلس شورای اسلامی جلوگیری کنند، اما حتماً از پشتوانه‌هایی برخوردارند یا نشانه‌هایی در اختیار دارند که آنها را نسبت به کارشکنی در اجرای منطقی و عادلانه آن امیدوار و تشویق می‌کند. دلواپسان، دلواپس نیستند، از حالا دلتنگ قدرت‌اند. شاید لازم باشد تا کمپینی برای گفت‌وگو با این جماعت دل‌نگران به راه بیفتد تا از یک‌سو آنان را به پذیرش واقعیت‌ها متقاعد کند و از سوی دیگر به آنان یادآوری کند که تضمین این توافق اراده ملی و منافع ملی ایران است.»
دولت‌ها صرف‌نظر از رویکرد سیاسی‌شان ملزم و متعهد به برنامه‌های کارشناسی و سیاست‌های عقلانیت‌گرا و پاسخگو به مطالبات مردم خواهند بود. ما به دلواپسان حق نمی‌دهیم اما آنها به راستی حق دارند نگران توافق هسته‌ای باشند. این توافق موجودیت و گستره فعالیت آنان را مهار می‌کند. شاید آنان نتوانستند از تصویب این توافق در شورای عالی امنیت ملی و مجلس شورای اسلامی جلوگیری کنند، اما حتماً از پشتوانه‌هایی برخوردارند یا نشانه‌هایی در اختیار دارند که آنها را نسبت به کارشکنی در اجرای منطقی و عادلانه آن امیدوار و تشویق می‌کند. دلواپسان، دلواپس نیستند، از حالا دلتنگ قدرت‌اند. شاید لازم باشد تا کمپینی برای گفت‌وگو با این جماعت دل‌نگران به راه بیفتد تا از یک‌سو آنان را به پذیرش واقعیت‌ها متقاعد کند و از سوی دیگر به آنان یادآوری کند که تضمین این توافق اراده ملی و منافع ملی ایران است.»
زمینه حضور میلیونی مردم مسدود نشود
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در دیدار با اعضای شورای مرکزی خانه احزاب ایران با یادآوری فرمایش امام مبنی بر اینکه «مجلس در راس امور است» خاطرنشان کرد «از تحزب خوب، مجلس خوب و از مجلس مردم‌پسند، دولتی موفق بیرون می‌آید.» به گزارش «ایلنا» او در ادامه همه مسوولان و احزاب دلسوز و متعهد به نظام را به اجرای قانون اساسی و برقراری امنیت و ثبات دعوت کرد و وجود احزاب در تحقق این هدف را نیز ضروری خواند و در تبیین آن گفت: «کشوری که بخواهد با دموکراسی واقعی اداره شود، بدون تحزب موفق نخواهد شد.» این عضو مجلس خبرگان همچنین با ابراز تاسف از تفکرات کسانی که رای مردم را زینتی می‌دانند، تصریح کرد «این تفکر کشور را به پرتگاه می‌برد، وقتی هرج و مرج بر جامعه‌ای حاکم شود، نظامی‌ها مانند مصر به خود حق می‌دهند که انقلاب یک مردم را مصادره کنند و بر سر کار بیایند.»
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در ادامه با تحلیل اتفاقاتی که طی چند سال اخیر در مصر و لیبی افتاده و مشارکت اندک مردم در انتخابات اخیر مصر را به دنبال داشته، ابراز عقیده کرد «این نتیجه یأس و ناامیدی مردم و عدم اطمینان آنان از سلامت انتخابات است و اگر کشوری بنا دارد که بماند، عدالت داشته باشد و رای مردم ملاک انتخاب مسوولان باشد، بدون دموکراسی و حضور گسترده مردم در همه عرصه‌ها نمی‌شود» ضمن آنکه امروز دوره خان و خانبازی و قبیله‌گرایی گذشته و عصر حضور یکپارچه مردم است که بهترین راه برای این حضور یکپارچه، تحزب واقعی است. اکبر هاشمی‌رفسنجانی همچنین با ابراز امیدواری از برگزاری انتخاباتی پرشور در اسفندماه، به تاکیدات رهبری نظام درباره حق‌الناس بودن رای مردم اشاره کرد و اطمینان داد «یکی از مهم‌ترین مسائل برای رعایت این حق‌الناس، این است که کاری نکنیم تا زمینه‌های حضور میلیونی مردم در انتخابات محدود و مسدود شود.»
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در ادامه با تحلیل اتفاقاتی که طی چند سال اخیر در مصر و لیبی افتاده و مشارکت اندک مردم در انتخابات اخیر مصر را به دنبال داشته، ابراز عقیده کرد «این نتیجه یأس و ناامیدی مردم و عدم اطمینان آنان از سلامت انتخابات است و اگر کشوری بنا دارد که بماند، عدالت داشته باشد و رای مردم ملاک انتخاب مسوولان باشد، بدون دموکراسی و حضور گسترده مردم در همه عرصه‌ها نمی‌شود» ضمن آنکه امروز دوره خان و خانبازی و قبیله‌گرایی گذشته و عصر حضور یکپارچه مردم است که بهترین راه برای این حضور یکپارچه، تحزب واقعی است. اکبر هاشمی‌رفسنجانی همچنین با ابراز امیدواری از برگزاری انتخاباتی پرشور در اسفندماه، به تاکیدات رهبری نظام درباره حق‌الناس بودن رای مردم اشاره کرد و اطمینان داد «یکی از مهم‌ترین مسائل برای رعایت این حق‌الناس، این است که کاری نکنیم تا زمینه‌های حضور میلیونی مردم در انتخابات محدود و مسدود شود.»
اولویت‌های اصلاح‌طلبان در مجلس دهم
«اعتماد» در گفت‌وگو با چهار فعال سیاسی اصلاح‌طلب دیدگاه‌های آنها را در خصوص اولویت‌های اصلاح‌طلبان در انتخابات پیش روی مجلس شورای اسلامی منعکس کرده است. جواد امام عضو هیات موسس مجمع ایثارگران اصلاح‌طلب از «رعایت قانون و اعتدال» به عنوان اولویت نخستین اصلاح‌طلبان یاد می‌کند و محمدجواد حق‌شناس عضو حزب اعتماد ملی «مبارزه با فساد، سالم‌سازی و شفاف‌سازی فضای تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری که آحاد جامعه بتوانند آن را رصد کنند» را در صدر اولویت‌ها می‌نشاند. همچنین رسول منتجب‌نیا قائم‌مقام حزب اعتماد ملی نیز «تشکیل مجلسی کارآمد و اعتدال‌گرا» را مهم می‌خواند و به عقیده مجید فراهانی «تداوم توسعه همه‌جانبه و پایدار کشور» باید محور اولویت‌ها قرار گیرد. با این وصف قانون‌گرایی، توسعه‌گرایی و مبارزه با فساد اهم اهداف اصلاح‌طلبان را تشکیل می‌دهد که می‌تواند بازتابی از مطالبات پایگاه اجتماعی و خواسته‌های اقشار حامی جناح اصلاح‌طلب در انتخابات آتی باشد.
پول‌های کثیف سرنوشت انتخابات را تغییر می‌دهد
یک نماینده مجلس با ابراز نگرانی نسبت به آنچه تاثیر پول‌های کثیف بر نتایج انتخابات می‌خواند به پایگاه خبری نامه‌نیوز می‌گوید «باید جلوی ورود پول‌های آلوده و پول‌هایی که از مفاسد اقتصادی می‌آیند به جریان انتخابات گرفته شود و مهم این است که پول حرام و غیرشرعی وارد بحث انتخابات نشود.» امیر خجسته که ریاست کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس را بر عهده دارد در حمایت از لایحه شفاف‌سازی منابع مالی کاندیداها معتقد است «با تصویب آن در مجلس ما به مردم اعلام می‌کنیم که مجلس مطالبات مردم را که شفاف‌سازی هزینه‌های انتخاباتی است عملی کرده است.» این نماینده مجلس در تشریح مزایای این لایحه نیز گفته است «اگر گزارشی به فرمانداری‌ها ارسال شود سریعاً فرمانداری‌ها عکس‌العمل نشان می‌دهند و افراد را می‌خواهد و به هیات نظارت گزارش داده می‌شود و این هیات پول‌های کثیفی را که وارد عرصه انتخابات می‌شوند پیگیری می‌کند.»
گفتنی است هشدار در مورد احتمال ورود پول‌های کثیف به عرصه سیاست و انتخابات چندی پیش از جانب برخی دولتمردان از جمله وزیر کشور مطرح شد و بعد در فضای رسانه‌ای کشور جریان یافت. در یکی از جدیدترین واکنش‌ها نسبت به این موضوع و ابراز نگرانی نسبت به تعیین‌کنندگی پول‌های کثیف در جریان انتخابات می‌گوید: «جریان احمدی‌نژاد جریانی است که سوابق بسیار منفی در لطمه زدن به منافع ملی دارد و توانسته است هزاران میلیارد تومان از ثروت ملی را به‌ناحق در دست افراد خاصی جمع کند. این ثروت بادآورده که از پول مردم جمع شده است می‌تواند به صورت سیلی ویرانگر به صورت نظام بخورد و تجلی آن هم می‌تواند در انتخابات به وسیله تبلیغات گسترده یا تطمیع و نمک‌گیر کردن اقشاری از مردم ظاهر شود.»
گفتنی است هشدار در مورد احتمال ورود پول‌های کثیف به عرصه سیاست و انتخابات چندی پیش از جانب برخی دولتمردان از جمله وزیر کشور مطرح شد و بعد در فضای رسانه‌ای کشور جریان یافت. در یکی از جدیدترین واکنش‌ها نسبت به این موضوع و ابراز نگرانی نسبت به تعیین‌کنندگی پول‌های کثیف در جریان انتخابات می‌گوید: «جریان احمدی‌نژاد جریانی است که سوابق بسیار منفی در لطمه زدن به منافع ملی دارد و توانسته است هزاران میلیارد تومان از ثروت ملی را به‌ناحق در دست افراد خاصی جمع کند. این ثروت بادآورده که از پول مردم جمع شده است می‌تواند به صورت سیلی ویرانگر به صورت نظام بخورد و تجلی آن هم می‌تواند در انتخابات به وسیله تبلیغات گسترده یا تطمیع و نمک‌گیر کردن اقشاری از مردم ظاهر شود.»
دیدگاه تان را بنویسید