دلتا و اقتصاد جهانی
چگونه همه‌گیری رکود-تورم ایجاد کرد؟
تـابسـتان امســال غافــلگــیری‌هــای ناخوشاینـدی برای اقتصاد جهانی به همراه آورد. رشد اقتصادی آمریکا، اروپا و چین از آنچه سرمایه‌گذاران انتظار داشتند آهسته‌تر بود. بهای مصرف‌کننده به ویژه در آمریکا به سرعت بالا می‌رود. حتی در منطقه یورو که به تورم ملایم عادت دارد قیمت‌های ماه آگوست سه درصد از قیمت‌های یک سال قبل بیشتر بودند که بالاترین میزان در طی یک دهه به شمار می‌رود. کمبود قطعات و نیروی کار، هزینه بالای حمل‌و‌نقل و تنوع حیرت‌انگیز اقدامات قرنطینه‌ای مایه دردسر اقتصادها شده‌اند.
شیوع سویه دلتا یکی از عوامل است، اما همه‌گیری به شکل‌های مختلف بر اقتصاد تاثیر می‌گذارد. جهان به رشد اقتصادی آسیب‌دیده از ویروس عادت کرده بود. امواج بیماری ناگهان تمام فعالیت‌ها را متوقف ساختند. قیمت‌ها پایین آمدند و حتی سقوط کردند. در مقابل، سویه دلتا همانند یک نیروی رکود تورمی است که تاثیر زیادی بر کاهش سرعت رشد ندارد اما به‌طور قابل ملاحظه‌ای تورم را بالا می‌برد.
دلتا در جهان ثروتمند بار سنگینی بر دوش مخارج مصرف‌کننده می‌گذارد اما باعث سقوط آن نمی‌شود. در کشورهایی که واکسیناسیون گسترده انجام شده است موارد ابتلا باعث نمی‌شوند مردم از رفت‌و‌آمد صرف‌نظر کنند. بخش خدمات اروپا در میان موج دلتا بازگشایی شد.
به نظر می‌رسد مصرف‌کنندگان ترس کمتری از بیماری دارند هرچند تعداد افراد واکسینه‌نشده آنقدر زیاد هست که بیمارستان‌ها را پر کند. یک سال قبل تعداد مشتریان رستوران‌های آمریکایی تقریباً نصف تعداد آنها در سال 2019 بود. اکنون این تفاوت به 10 درصد رسیده، با وجود آن‌که ظرفیت پذیرش در بیمارستان‌ها سه برابر شده است. اعلام وضعیت اضطراری در توکیو تاثیری بر مراجعه مصرف‌کنندگان به فروشگاه‌ها نداشت. فقط در کشورهایی که سیاست‌های اجباری را با هدف ریشه‌کنی ویروس اعمال می‌کنند مردم در خانه‌ها می‌مانند. استرالیا و نیوزیلند به خاطر اعمال قرنطینه دچار رکود شده‌اند و بخش خدمات در چین در حال کوچک شدن است.
همزمان، گسترش سویه دلتا بر عرضه جهانی کالا تاثیر می‌گذارد. این در حالی است که مصرف‌کنندگان به ویژه در آمریکا بیشتر از هر زمان دیگری به خرید خودرو، وسایل و امکانات تفریحی روی آورده‌اند. شیوع بیماری در کشورهای آسیای جنوب شرق که نرخ واکسیناسیون اندکی دارند کارخانه‌های تولیدی و شبکه‌های تدارکات را به تعطیلی کشانید و اختلال بیشتری در زنجیره‌های عرضه پدید آورد. بنگاه‌های خرده‌فروشی آمریکایی از قبیل گپ (Gap) و نایکی (Nike) با کاخ سفید لابی‌گری می‌کنند تا واکسن‌های بیشتری را به ویتنام هدیه کند چراکه کارخانه‌های آن کشور نقشی حیاتی در کسب‌و‌کار آنها دارند. کمبود کالا قیمت‌ها را بالا می‌برد.
رابطه دائماً در حال تغییر بین ویروس و اقتصاد تاثیراتی بر رفتار سیاستگذاران دارد. آنها دیگر نمی‌توانند همانند دوران اولیه شروع همه‌گیری رفت‌و‌آمد مردم را محدود کنند تا جلوی شیوع ویروس را بگیرند. همزمان آنها دیگر قادر نیستند بسته‌های محرک بیشتری ارائه کنند تا تقاضا برای کالا را بالا ببرد.
تجدید حیات بخش خدمات تنها راه اصلی به سمت رشد سریع است چراکه رکود در همان‌جا قرار دارد. در دومین فصل سال، هزینه‌کرد خانوارهای آمریکایی در خدمات سه درصد کمتر از سطح 2019 آن بود. گسترش دلتا بیشتر بر صنایع خدماتی مانند تفریح و هتلداری تاثیر گذاشت. ارائه بسته‌های محرک بیشتر فقط تورم بالاتر را به همراه خواهد داشت.
همچنین نمی‌توان گفت که ترس از ویروس مصرف‌کنندگان را از خرج کردن باز می‌دارد و بنابراین اعمال محدودیت‌ها توسط دولت با هدف کند کردن شیوع بیماری هزینه اقتصادی زیادی به بار نمی‌آورد. وجود پیوند ضعیف بین رفت‌و‌آمد افراد و موارد ابتلا و همچنین ضرورت رشد بخش خدمات هزینه قرنطینه را بالا می‌برد. اگر فشار بر بیمارستان‌ها حتی در کشورهای دارای نرخ بالای واکسیناسیون، مانند بریتانیا، باعث شود خدمات در فصل زمستان محدود شوند خسارت‌ها بزرگ‌تر و منافع کوچک‌تر خواهند بود. موج دلتا ممکن است به زودی فروکش کند و فشار بر اقتصاد جهانی کمتر شود. اگر چنین اتفاقی روی ندهد یا سویه جدیدی جایگزین دلتا شود توجیه بده‌بستان‌های مربوط به مقابله با ویروس دشوارتر خواهد شد.
منبع : اکونومیست
