اوج‌گیری بیت‌کوین
بانک‌های مرکزی و ارزهای دیجیتال
هر کسی که سال گذشته بیت‌کوین خریده باشد اکنون احساس می‌کند با روشی پاکیزه و صادقانه به ثروت رسیده است. در 16 فوریه برای اولین‌بار ارزش این رمزارز ظرف یک سال پنج برابر شد و از مرز 50 هزار دلار گذشت. غول‌های وال‌استریت از جمله بلک‌راک، بانک نیویورک ملون و مورگان استنلی در این اندیشه‌اند که رمزارزهای مشتریان را نگه دارند. تسلا، تولیدکننده خودروهای برقی، در دو هفته قبل اعلام کرد که 5 /1 میلیارد دلار بیت‌کوین خریده است و این رمزارز را برای پرداخت‌ها در خرید خودروهایش می‌پذیرد.
ممکن است علاقه‌مندی سرمایه‌گذاران به بیت‌کوین به عنوان یک دارایی همچنان افزایش یابد اما ناکارآمدی‌ها و هزینه تراکنش آن احتمال پذیرش این رمزارز به عنوان یک پول معتبر را کاهش می‌دهد. در اینجاست که بانک‌های مرکزی باید وارد عمل شوند. همزمان با اجتناب مصرف‌کنندگان از استفاده از پول نقد و علاقه‌مندی شرکت‌های خصوصی از قبیل فیس‌بوک به معرفی پول خود، بسیاری از بانک‌های مرکزی نیز برنامه‌هایی برای عرضه پول دیجیتال خود را در دستور کار قرار داده‌اند. ماه گذشته بانک تسویه بین‌المللی (BIS) که باشگاهی از بانک‌های مرکزی است اعلام کرد پیش‌بینی می‌کند تا سال 2024 یک‌پنجم از جمعیت جهان به پول‌های دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) دسترسی پیدا کنند.
چین آشکارا پیشتاز این عرصه است. این کشور در 17 فوریه سومین آزمون بزرگ ارز دیجیتال خود را به پایان رساند و 10 میلیون یوآن (5 /1 میلیون دلار) را بین 50 هزار خریدار در شهر پکن توزیع کرد. چین اعلام کرد با سامانه پیام‌رسان بین‌بانکی پرداخت‌های فرامرزی (SWIFT) همکاری مشترکی را آغاز کرده است. سوئد، پیشتاز دیگر این میدان، پروژه آزمایشی خود را توسعه داد.
بانک مرکزی اروپا تازه‌ترین بانک مرکزی بزرگی است که رمزارزهای بانک مرکزی را به‌طور جدی بررسی می‌کند. نظرسنجی عمومی این بانک با هدف گردآوری دیدگاه‌های مربوط به ویژگی‌های مطلوب پول دیجیتال در ماه ژانویه و در میان بیش از هشت هزار شرکت‌کننده انجام شد. کریستین لاگارد رئیس بانک مرکزی اروپا در مصاحبه 10 فوریه با نشریه اکونومیست بیان کرد قصد دارد موافقت همکارانش برای آمادگی بانک برای یوروی دیجیتال را جلب کند. انتظار می‌رود این تصمیم در ماه آوریل اتخاذ شود. خانم لاگارد امیدوار است این پول دیجیتال تا سال 2025 عرضه شود.
درست همانند دیگر بانک‌های مرکزی، بانک مرکزی اروپا مصمم است یک پول دیجیتال به مصرف‌کنندگان بدهد که به همان اندازه پول فیزیکی ایمن باشد. در این صورت، برخلاف سپرده‌های بانکی، مراجعه به ذخایر بانک مرکزی ریسک اعتباری نخواهد داشت. تراکنش‌های پول دیجیتال به سادگی و فوراً در دفاتر بانک مرکزی تسویه می‌شوند و نیازی به استفاده از انبوهی از شبکه‌های کارتی و بانک‌ها نخواهد بود. این امر به تشکیل یک سامانه پشتیبان می‌انجامد که در زمان برداشت زیاد یا حملات سایبری و به‌تبع آن ناکامی کانال‌های پرداخت خصوصی وارد عمل خواهد شد.
علاوه بر این، بانک مرکزی اروپا پول دیجیتال خود را ابزاری قدرتمند برای تقویت نقش بین‌المللی یورو می‌داند. هم‌اکنون یورو 20 درصد و دلار 60 درصد از ذخایر بانک‌های مرکزی جهان را تشکیل می‌دهند. پول دیجیتالی یورو به خارجیان امکان می‌دهد تراکنش‌های فرامرزی را مستقیماً با پول بانک مرکزی تسویه کنند. این روش در مقایسه با هدایت تراکنش‌ها از میان شبکه‌ای از بانک‌های کارگزار بسیار سریع‌تر، ایمن‌تر و کم‌هزینه‌تر خواهد بود. در این حالت، یوروی دیجیتال برای کسب‌وکارها و سرمایه‌گذاران جذابیت بیشتری پیدا می‌کند.
دیو برچ (Dave Birch) متخصص فناوری مالی می‌گوید شاید مهم‌ترین جذابیت یوروی دیجیتال آن باشد که سطحی از حریم خصوصی فراهم می‌سازد که نه آمریکا و نه چین در پی آن نیستند. آمریکا از نظام مالی خود برای اعمال تحریم‌ها بهره می‌برد و چین در جست‌وجوی کنترل است. اما تدوین یک طرح درست می‌تواند دشوار باشد. اتحادیه اروپا هنوز تمایل دارد بتواند پول‌های نقد مرتبط با فرآیندهای پولشویی و فرار مالیاتی را ردیابی کند. یک راه‌حل آن است که کاربران تنها در صورتی بتوانند کیف الکترونیکی باز کنند که در بانک‌ها احراز هویت شده باشند اما چگونگی استفاده از پول دیجیتال همچنان خارج از کنترل‌ها می‌ماند.
ممکن است موفقیت یوروی دیجیتال سپرده‌ها را از بانک‌ها بیرون بکشد و دسترسی به اعتبارات را به خطر اندازد. فابیو پانتا (Fabio Paneta) یکی از اعضای هیات عامل بانک مرکزی اروپا در 10 فوریه پیشنهاد کرد برای حل این مشکل هر کاربر تا سقف مشخصی بتواند پول دیجیتال داشته باشد و برای استفاده بالاتر از آن سقف جریمه‌هایی تعیین شود. هیو وان استینیس (Huw Van Steenis) از بانک USB می‌گوید که معرفی و استفاده از یوروی دیجیتال مستلزم اصلاحات حقوقی بسیار بزرگ خواهد بود. قاعده «نهایی کردن تسویه» که در زمان تکمیل یک پرداخت و عدم بازگشت‌پذیری آن به کار می‌رود در 19 کشور منطقه یورو متفاوت است و باید هماهنگ شود. انتشار پول دیجیتال بانک مرکزی چیزی بسیار بزرگ‌تر از صرف معرفی یک پول خواهد بود.
منبع : اکونومیست
