پیاده‌روی با اقتصاد
چرا باید این کتاب‌ها را خواند؟
امروزه بشر چقدر با مسائل و چالش‌های اقتصادی دست‌وپنجه نرم می‌کند؟ چگونه این چالش‌ها را حل‌وفصل می‌کند؟ اقتصاد و چگونگی تاثیر آن بر زندگی انسان امروز یک موضوع داغ است. در اینجا فهرست هفت کتاب را که به مباحث اقتصادی می‌پردازند و در سال 2022 منتشر و با استقبال پرشور مخاطبان مواجه شده‌اند گردآوری کرده‌ایم. هر یک از این کتاب‌ها دیدگاه‌های متفاوتی درباره عملکرد اقتصاد در زندگی به شما می‌دهند.
پول کلان (Serious Money)
کارولین نولز نویسنده و استاد جامعه‌شناسی است. او استاد سابق گلداسمیتز و اکنون استاد دانشگاه کوئین‌مری است. کارولین از اواخر دهه 1970 در بریتانیا، غرب آفریقا و کانادا به پژوهش و بررسی نژادها پرداخته است. از کتاب‌های او می‌توان به فلیپ فلاپ: سفری در پس‌زمینه جهانی شدن اشاره کرد. نولز در کتاب «پول کلان» شما را به یک پیاده‌روی لذت‌بخش و آرام در لندن فوق‌العاده ثروتمند دعوت می‌کند. او درباره پنهان‌کاری اسناد پاناما و پارادایز که هر دو نهادهای اقتصادی فراساحلی هستند می‌گوید و براین باور است که لندن در پنهان کردن پول شهرتی بین‌المللی دارد. در این کتاب شما نقشه‌هایی از لندن و ساختار شهری آن را می‌بینید. کارولین در کتابش به زندگی پرفرازونشیب 43 نفر از افراد ناشناس لندن که با نام‌های مستعارشان معروف‌اند می‌پردازد. پسر، یک کارآفرین جوان و صاحب یک بار در شوردیچ محله‌ای در نزدیکی وال‌استریت لندن؛ کوانت، یک الگوریتم‌نویس بانک و فروشنده سهام خصوصی و متخصص فین‌تک است. باتلر، یک ساقی که در خانواده‌های ثروتمند لندن رفت‌وآمد داشته است. ژورنو، روزنامه‌نگار و وقایع‌نگار روس که از کارفرمایان نامرئی روسی در لندن می‌نویسد. واکر، کارمند شرکت خدمات خانگی که در زمینه خانه و خانواده خدماتی ارائه می‌کند. پالاس، مادری از طبقه اشراف لندن که دست به کارهای داوطلبانه می‌زند. تراولر، کسی که سفرهایی غیرمعمول را برای مشتریان ثروتمندش سازمان‌دهی می‌کند. نولز در این کتاب توجه شما را به رعایت قوانین حقوق بشر در لندن نیز جلب می‌کند. او پس از مشاهده تظاهرات در خارج از سفارت عربستان می‌گوید، همان‌طور که در لندن از خیانت علیه انسان‌ها فاصله چندانی نداریم در میفر (محله‌ای مرفه نشین در شرق لندن) به ندرت می‌توان رعایت قوانین حقوق بشر را ملاحظه کرد. نولز داستان یک طلاق را نیز روایت می‌کند. طلاقی که در آن همسر یک مرد ثروتمند از دادگاه درخواست سالانه 500 میلیون پوند می‌کند. او به دنبال یک زندگی مجلل با سه خانه، تعداد زیادی خدمه و تکمیل کردن کلکسیون جواهرات و لباس‌هایش است. او درنهایت به شغل قبلی خود یعنی مدلینگ بازمی‌گردد.
وقتی مک‌کینزی به شهر می‌آید (When Mckinsey Comes to Town)
والت بوگدانیچ و میکل فورسایت نویسندگان این کتاب هستند. هر دو آنها که اکنون روزنامه‌نگار نیویورک‌تایمز هستند جوایزی معتبر دریافت کرده‌اند. نویسندگان کتاب همچنین از مشاوران وفادارشان می‌گویند و توضیح می‌دهند که چگونه شرکتی که بر پایه اعداد و اسلایدهای پاورپوینت بنا شده از وفاداری بی‌چون‌وچرای مشاورانش برخوردار است. مک‌کینزی در اصل قدرتمندترین شرکت مشاوره‌ای جهان است که فرمول‌های کاربردی مدیریتی ارائه می‌دهد که در دنیای امروز هر کارمند در هر شرکتی نیاز آن را احساس می‌کند. در این کتاب نویسندگان عملکرد بانفوذترین شرکت مشاوره‌ای جهان را نشان می‌دهند. آنها در این شرکت بسیار صمیمانه و البته با احتیاط در هر دو طرف حصار بازی می‌کنند. به اصطلاح با کار کردن برای هر دو طرف بدون اذعان به تضاد منافع و مشاوره دادن به مشتریان سخت‌گیر سود کوتاه‌مدت مشتریان را افزایش می‌دهند و سرمایه مک‌کینزی را توسعه می‌بخشند. البته فاجعه مک‌کینزی در آفریقای جنوبی را نباید دست‌کم گرفت. مک‌کینزی به ژوهانسبورگ رفت تا بتواند جایگاهی پردرآمد در آفریقای جنوبی برای خود دست‌وپا کند. این شرکت کانون پژوهش‌های متعدد دولتی در مورد «قراردادهای آلوده»، بی‌نظمی‌های مرتبط با راه‌آهن و شرکت برق کشور، شرکت ساوث آفریکن ایرویز و شرکت مشاوره مالی Regiments Capital شد. مک‌کینزی چندین بار به طور علنی از دولت آفریقای جنوبی عذرخواهی کرد، اما مجموعه‌ای از تقلب‌ها؛ از نزدیک شدن به خانواده بانفوذ و فاسد گوپتای آفریقای جنوبی گرفته تا معاملات غیرقانونی در آفریقای جنوبی باعث شد شهرت جهانی‌اش لکه‌دار شود.
اقتصاد همدلی (Empathy Economics)
اوون اولمان نویسنده کتاب «اقتصاد همدلی» روزنامه‌نگار و خبرنگاری برجسته است. او در دفتر روزنامه‌های نایت‌رایدر و واشنگتن فعالیت داشته است. اوون همچنین خبرنگار ارشد اقتصادی در واشنگتن بوده و جوایزی ارزشمند را نیز از آن خود کرده است.
جنت یلن فردی بی‌همتاست. او یک زن بسیار موفق و پژوهشگری حرفه‌ای است که در احاطه مردان نخستین وزیر زن خزانه‌داری ایالات متحده است. او دو شغل مهم دیگر در سیاست اقتصادی کشور -ریاست فدرال‌رزرو و شورای مشاوران اقتصادی- را در کارنامه دارد و اولین زن در هر دو مقام بود.
اولمان در این کتاب بسیار دقیق و ستایش‌آمیز به ظهور چشمگیر جنت یلن و انگیزه او برای گسترش رفاه در تمامی طبقات جامعه می‌پردازد. سپس او فلسفه یلن را برای تعالی بخشیدن افراد از پایین‌ترین طبقات اقتصادی جامعه و نگاه انسانی او به دنیای بی‌رحم این طبقات تشریح می‌کند. یلن در بای‌ریج در بروکلین نیویورک بزرگ شد. پدرش پزشک و مادرش معلم ابتدایی بود. پدر یلن سیاست‌های متفاوتی برای دریافت ویزیت با در نظر گرفتن وضعیت اقتصادی بیمارانش داشت و مادر او پس از ناکامی‌های همسرش در پزشکی، مطب او را اداره می‌کرد. اولمان خواننده را به دوران کودکی یلن می‌برد؛ جایی که او تفاوت سطح اقتصادی در بیماران پدرش را مشاهده می‌کند و از تبعیض جنسیتی می‌گوید که همیشه از دوران دانشگاه تا زندگی حرفه‌ای با او همراه بوده است. اولمان در کتابش داستان ازدواج جنت با جرج اکرلوف را که در سال 1978 صورت گرفت نیز بازگو می‌کند. او به شرح وظایف او در فدرال‌رزرو اشاره می‌کند؛ از جمله برکناری او از سوی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری پیشین ایالات متحده، که در اظهاراتی سطحی و حیرت‌آور گفت که او برای ریاست فدرال‌رزرو خیلی کوتاه است. سخنرانی یلن برای کارمندان وزارت خزانه‌داری نشان می‌دهد که چگونه نخستین تجربه‌های یلن هنوز با اوست. او گفت: «پدر من در یکی از بخش‌های کارگری بروکلین پزشک بود. او فرزند دوران رکود بود. او به سختی‌های اقتصادی واکنش شدیدی نشان می‌داد و در مورد بیمارانی که شغل خود را از دست داده بودند یا نمی‌توانستند حق ویزیت بپردازند، صحبت می‌کرد. آن لحظه‌ها از شفاف‌ترین لحظات زندگی‌ام هستند، و احتمالاً به همین دلیل است که پس از دهه‌ها، من هنوز هم سعی می‌کنم علم خود -اقتصاد- را آن‌طور که پدرم می‌دید ببینم: وسیله‌ای برای کمک به مردم.»
بی‌نظمی (Disorder)
هلن تامپسون، اقتصاددان سیاسی دانشگاه کمبریج درباره رقابت‌های سیاسی طولانی‌مدت در میان قدرت‌های بزرگ در کتاب «بی‌نظمی» می‌نویسد: عنوان فرعی این کتاب دوران سخت است که ادای احترامی است به چارلز دیکنز و دیدگاه او در مورد تمدن صنعتی در روزهای دشوار. کتاب بی‌نظمی در سال 2022 در فهرست بهترین کتاب‌های فایننشال‌تایمز جای گرفت. تامپسون در کتابش درباره نقاط فشار و شوک‌های امروزی در اقتصاد، فناوری، قدرت نظامی و انعطاف‌پذیری سیاست‌های داخلی می‌گوید. او خاطرنشان می‌کند که اختلال در دهه گذشته به اشتباه به ناسیونالیسم پوپولیستی نسبت داده شده است. هلن در چارچوب بحران مالی سال‌های 2007 و 2008 و سقوط شدید «نظم بین‌المللی ظاهراً لیبرال»، اضافه می‌کند که «در سطح سیستمی خیلی چیزها غیر قابل توضیح است. حداقل به این دلیل که انرژی به عنوان شکاف ژئوپولیتیک و اقتصادی ناشناخته مانده است». تامپسون پیام خود را حول سه موضوع بیان می‌کند: ژئوپولیتیک، که بر انرژی متمرکز است. اقتصاد و دموکراسی که همه آنها را با هم پیوند می‌دهد تا به توضیح بی‌ثباتی فزاینده در جهان امروز کمک کند.
اقتصاد و چپ (Economics and the Left)
سی جی پولیکرونیو دانشمند علوم سیاسی، اقتصاددان سیاسی، نویسنده و روزنامه‌نگار است که در دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی متعدد در اروپا و ایالات متحده تدریس و کار کرده است. از آخرین کتاب‌های او می‌توان به «بحران آب و هوا: معامله جدید سبز جهانی» اشاره کرد. او در کتاب «اقتصاد و چپ» 24 اقتصاددان را معرفی می‌کند که کارشان تفسیر و تغییر جهان به سوی بهتر شدن است. روایت‌های او در این کتاب شامل کشورهای محل زندگی این اقتصاددانان، نظریه پولی مدرن (MMT)، دیدگاه‌های مارکسی و کینزی، نحوه کمک والدین در شکل‌گیری دیدگاه‌های اقتصادی آنها و نظرات این افراد درباره تاثیر کووید19 بر اقتصاد است. این گروه شامل نلسون فیهلو باربوسا برزیلی، دایان السون بریتانیایی-آمریکایی، ترزا گیلاردوچی چینی که اکنون در ایالات متحده زندگی می‌کند و اوزلم اوناران ترک است که اکنون مقیم بریتانیاست. وب‌سایت انتشارات بلومزبری درباره این اقتصاددانان می‌نویسد: «همه آنها افرادی هستند که به اصول برابری‌طلبی، دموکراسی و سلامت زیست‌محیطی پایبند هستند. نتیجه، ترکیبی قابل توجه از ایده‌ها، تعهدات و تاملات در مورد رویدادهای مهم تاریخی، از جمله همه‌گیری کووید 19 و رکود اقتصادی جهانی ناشی از آن است.»
کار، دعا، کد (Work Pray Code)
مذاهب، خدمات و مناسک اغلب مقصد بسیاری از افراد پس از خارج شدن از محل کار است تا افراد را به سوی مشارکت و یافتن هویت حقیقی و احساس تعلق هدایت کنند. کارولین چن دانشیار دیاسپورای آسیایی-آمریکایی و آسیایی و مطالعات قومی تطبیقی در دانشگاه منطقه سانفرانسیسکو است. چن در کتاب «کار، دعا، کد» از تبدیل کار به دین در سیلیکون‌ولی می‌گوید. با این حال، این مورد برای برخی از کارگران فناوری در سیلیکون‌ولی صدق نمی‌کند. او استدلال می‌کند که این کارمندان یقه‌سفید، در هماهنگی با هدف کارفرمایان خود در سیلیکون‌ولی، «تئوکراسی کار» را ایجاد کرده‌اند و اکنون با کمال میل رزق‌و‌روزی «معنوی» را از محل کار و کارفرمایان خود می‌پذیرند. او خاطرنشان می‌کند که برخی از کارفرمایان سیلیکون‌ولی با کمال میل نقش‌های شبانی را که زمانی وزیران، خاخام‌ها و کشیشان انجام می‌دادند، بر عهده می‌گیرند. علاوه بر پرداخت دستمزد و ارائه مزایای سنتی مانند کافه‌تریای شرکت‌ها، که در شرکت‌های پدرسالارانه مانند شرکت فیلمسازی ایستمن کداک در دهه‌های 1950 و 1960 رایج بود، شرکت‌های فناوری اکنون نقش‌های مادرانه نیز ایفا می‌کنند. مزایای آنها می‌تواند شامل پیشنهادهای سلامتی -یوگا، ماساژ، و کلاس‌های تمرکز حواس- باشد. و غذاها و تنقلات 24ساعته و هفت روز هفته که اغلب باکیفیت هستند و سلیقه قومیت‌های مختلف را برآورده می‌کنند. اکثر کارکنان در مراکز فناوری از جاهای دیگر می‌آیند، خواه یک کشور خارجی باشد یا بخشی دیگر از ایالات متحده. آنها تقریباً بدون هیچ واسطه‌ای به سیلیکون‌ولی می‌رسند، بنابراین شروع به شکل دادن به ارتباطات و هویت خود در محل کار می‌کنند. پژوهش‌ها و مصاحبه‌های چن همچنین نشان می‌دهد که برخی از افراد مذهبی با نقل مکان به سیلیکون‌ولی اعمال مذهبی خود را ترک می‌کنند. آنها سپس انرژی و شوری را که زمانی به زندگی معنوی خود تزریق می‌کردند، به استارت‌آپ‌ها و مشاغل فناوری می‌سپارند- روندی که در میان کارگران دهه‌های 20، 30 و اوایل دهه 40 بیشتر از فن‌آوران قدیمی‌رایج است.
گفت‌وگو با دخترم درباره اقتصاد، یا سرمایه‌داری چگونه کار می‌کند و چگونه شکست می‌خورد (Talking to my daughter About the Economy, How capitalism Works –and How It fails)
گاهی اوقات «علم نرم» اقتصاد، توضیحاتی ساده را تبیین می‌کند که به عنوان مفاهیم جدید ارائه می‌شود. این رویکردی است که وزیر دارایی سابق یونان و استاد اقتصاد دانشگاه آتن، یانیس واروفاکیس، در کتاب «گفت‌وگو با دخترم درباره اقتصاد، یا سرمایه‌داری چگونه کار می‌کند و چگونه شکست می‌خورد»، در پیش گرفت. در حالی که تقریباً همه می‌توانند از خواندن این کتاب بهره ببرند، این افراد مبتدی هستند که بیشترین سود را از آن خواهند برد. نویسنده با فصل «چرا اینقدر نابرابری؟» شروع می‌کند؛ پرسشی که دخترش، زنیا، وقتی متوجه نابرابری‌های اقتصادی در میان کودکان در جهان شده، از او پرسیده است. او از تاریخ بازارها، مازاد، ظهور نوشتن، بدهی، پول و دولت شروع می‌کند. در فصل‌های بعد، او عمیق‌تر به تولد جامعه بازار، ازدواج بدهی و سود، بانکداری و بیماری‌های همه‌گیر می‌پردازد. واروفاکیس همچنین با فیلسوف کروات، سرکو هوروات، بنیانگذار سازمان دموکراسی در اروپا همراه است. این سازمان مدافع اروپایی با هدف بازسازی معاهدات اروپایی پایه‌گذاری شده است.
