رکوردشکنی رشد اقتصادی ترکیه
«آمریکا، بریتانیا و استرالیا» علیه «چین»
آمریکا، بریتانیا و استرالیا پیمان دفاعی گسترده‌ای را برای تقویت حضور خود در حوزه هند-آرام به امضا رساندند، پیمانی که هرچند در آن نامی از چین برده نشده اما هدفش آشکارا پیشگیری از نفوذ روزافزون پکن در منطقه است. به گزارش یورونیوز، با امضای پیمان «اوکوس» که هدفش «توسعه صلح و ثبات در حوزه اقیانوس‌های هند-آرام» عنوان شده، تعدادی زیردریایی برخوردار از موتور اتمی ساخت ایالات متحده، که فناوری آنها پیشتر در انحصار آمریکا و بریتانیا بود، به استرالیا واگذار خواهد شد. این زیردریایی‌ها بناست در آدلاید استرالیا ساخته شوند. سفارت چین در آمریکا در واکنش به این خبر اعلام کرد که نباید با چنین اقداماتی «منافع کشورهای ثالث را هدف گرفت و به آن آسیب رساند». همچنین نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی نیز فروش زیردریایی‌های هسته‌ای آمریکا به استرالیا را «الگویی بسیار بد» برای کشورهای غیرهسته‌ای نامید. از سوی دیگر امضای پیمان «اوکوس» سبب شد استرالیا قرارداد پیشین ساخت زیردریایی از سوی پاریس را لغو کند. فرانسه در سال ۲۰۱۶ قراردادی به ارزش تقریبی ۵۶ میلیارد یورو با استرالیا بسته بود تا ظرف چند سال ۱۲ زیردریایی عظیم با موتور دیزیل طراحی کند و در این کشور بسازد. وزیران امور خارجه و دفاع فرانسه در بیانیه مشترکی تصمیم ایالات متحده را به‌ویژه «وقتی حوزه هند-آرام با چالش‌های بی‌سابقه روبه‌روست» ناسازگار با «ارزش‌های مشترک» و نیز «چندجانبه‌گرایی» خواندند. «ژان ایو لو دریان» وزیر خارجه فرانسه، گفته این اقدامی «بی‌رحمانه» و «خنجری از پشت» بوده است. جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا نیز کوشید فرانسوی‌ها را دلداری دهد و پاریس را «هم‌پیمانی کلیدی» خواند که ایالات متحده می‌خواهد با آن در این حوزه «همکاری مستقیم» داشته باشد. نخست وزیر استرالیا نیز دلیل اقدام کشورش را نه «تغییر نظر» بلکه «تغییر نیاز» برشمرد. تحلیلگران می‌گویند پیمان «اوکوس» یادآور دوران جنگ سرد و پیمان امنیتی-اطلاعاتی «پنج چشم» با نام «اوکسا» است که ۷۵ سال پیش میان آمریکا، بریتانیا، کانادا، استرالیا و نیوزیلند امضا شد. از این میان، نیوزیلند با تردد زیردریایی‌های اتمی در آب‌های خود مخالف است و اخیراً بر موضع خود پای فشرده است. رویترز با اشاره به تهدیدهای اقتصادی این قرارداد برای استرالیا و چین نوشت: برخی از کارشناسان می گویند اشتهای سیری‌ناپذیر چین برای تهیه منابع می‌تواند واکنش‌های تنبیهی او را محدود کند. «مایکل سالیوان» مدرس روابط بین‌الملل در دانشگاه «فلیندرز» استرالیا درباره این همکاری امنیتی گفت: این پیمان دفاعی به استرالیا امکان می‌دهد برای اولین بار زیردریایی‌هایی با نیروی محرکه هسته‌ای بسازد که یک تهدید برای پکن محسوب می‌شود. سالیوان افزود: چین به گسترش همکاری‌های دفاعی استرالیا با آمریکا و بریتانیا به عنوان تهدید نظامی رو به رشد علیه منافع خود می‌نگرد.
رکوردشکنی رشد اقتصادی ترکیه
رشد اقتصادی ترکیه در سه ماهه دوم امسال به بالاترین سطح تاریخ معاصر خود رسید. به گزارش ایسنا به نقل از تریدینگ اکونومیکس، در سه‌ماهه دوم سال ۲۰۲۱ اقتصاد ترکیه 7 /21 درصد بزرگ شده که این رشد در مقایسه با مدت مشابه دوره قبل 5 /14 درصد بیشتر شده است. این نرخ همچنین 8 /3 درصد از نرخ پیش‌بینی‌شده توسط اقتصاددانان بیشتر بود. این رشد اقتصادی که چهارمین رشد فصلی مثبت متوالی ثبت‌شده ترکیه در سال ۲۰۲۰ محسوب می‌شود بیش از همه تحت تاثیر رشد صنعت با مثبت مصارف خانوار با 22 /9 درصد قرار گرفت. رشد بخش سرمایه‌گذاری ثابت 3 /20 درصد و ساخت‌و‌ساز 4 /16 درصد اندازه‌گیری شده است. از سوی دیگر مخارج دولتی 2 /4 درصد و املاک 8 /1 درصد رشد داشته‌اند. پیش‌بینی می‌شود سال آینده و با بازگشت تدریجی سطوح فعالیت‌های اقتصادی به میزان قبل از شیوع کرونا، اقتصاد ترکیه 5 /4 درصد رشد خواهد کرد. پیش از شیوع کرونا، دولت ترکیه دستیابی به رشد پنج‌درصدی را پیش‌بینی کرده بود. آخرین بار در سال ۲۰۰۹ اقتصاد ترکیه بر مبنای سالانه رشد منفی را تجربه کرده و به میزان 7 /4 درصد کوچک شده بود. بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۸ ترکیه موفق شده بود با دستیابی به رشد متوسط سالانه بالای پنج‌درصدی به یکی از سریع‌ترین اقتصادهای جهانی تبدیل شود. با این حال در سال ۲۰۱۸ بحران ارزی ترکیه مسیر این رشد را متوقف کرد و شیوع کرونا نیز بر مشکلات اقتصادی افزود. پیش از این رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، در سخنانی با اشاره به اینکه اقتصاد این کشور به تدریج در حال بازگشت به سطوح قبل از آغاز کروناست، افزوده بود: حجم تولید ناخالص داخلی ترکیه در آینده از یک تریلیون دلار عبور خواهد کرد. لازم به ذکر است که طبق اعلام مرکز آمار ترکیه، حجم تولید ناخالص داخلی این کشور در سال قبل 1 /717 میلیارد دلار اندازه‌گیری شده است.
عربستان، مشتری گنبد آهنین اسرائیل
یک سایت آمریکایی اعلام کرد که عربستان در حال بررسی امکان خرید سامانه گنبد آهنین رژیم صهیونیستی است. به گزارش ایسنا، سایت بریکینگ دیفنس آمریکا که متخصص در زمینه صنایع دفاعی است، به نقل از منابع آگاه اعلام کرد: بعد از اینکه آمریکا سامانه پاتریوت را از عربستان خارج کرد عربستان در حال بررسی امکان خرید سامانه دفاع موشکی اسرائیل است. عربستان در حال حاضر جایگزین‌هایی را بررسی می‌کند که از جمله آن سلاح‌های چینی، روسی و اسرائیلی است. این منابع اعلام کردند: عربستان در حال حاضر سامانه گنبد آهنین را ترجیح می‌دهد که بهترین سامانه‌های ضد‌موشکی کوتاه‌برد در منطقه است و برای رهگیری موشک‌های کروز طراحی شده است. اگر معامله احتمالی انجام شود به موافقت آمریکا نیاز دارد. این منابع اعلام کردند: عربستان مذاکراتی را در سطح پایین در طول چند سال انجام داده است اما این مذاکرات بعد از اقدام آمریکا شکل جدی‌تری به خود گرفته است. آسوشیتدپرس پیشتر اعلام کرد که آمریکا سامانه‌های پاتریوت را از عربستان خارج کرده است.
اعلان جنگ داعش علیه طالبان
«داعش خراسان»، مسوولیت حملات علیه طالبان در شهر جلال‌آباد افغانستان را بر عهده گرفت. به گزارش خبرگزاری فرانسه، گروه داعش خراسان با انتشار دو بیانیه از سوی خبرگزاری خود به نام «اعماق»، مسوولیت این حملات را بر عهده گرفته است. این گروه همچنین اعلام کرده است که با «سه بمب‌گذاری جداگانه» سه خودرو و نیز در یک بمب‌گذاری دیگر، یک خودرو دیگر طالبان را هدف قرار داده است. بر اساس گزارش‌های منتشرشده، وقوع چند انفجار در مسیر خودروهای وابسته به گروه طالبان در شهر جلال‌آباد در شرق افغانستان، حداقل سه کشته و ۲۰ زخمی بر جای گذاشت. گروه داعش خراسان اما در بیانیه اخیر خود تعداد کشـته‌شدگان و زخمی‌های طالبان را در این حملات بیش از ۳۵ نفر اعلام کرده است. پیش از اعلام رسمی گروه داعش در دست داشتن در این انفجارها، خبرگزاری آسوشیتدپرس از احتمال انجام این عملیات از سوی طالبان به‌عنوان «دشمنان طالبان که در شرق افغانستان پایگاه دارند» خبر داده بود. اگرچه دو گروه داعش و طالبان، گروه‌های تروریستی به‌شمار می‌روند، اما در مسائل مذهبی و استراتژی اختلاف نظرهایی دارند که به نظر می‌رسد به حملات خونین اخیر منجر شده است. در واکنش به این حملات، ذبیح‌الله مجاهد، سخنگو و مسوول وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان، در گفت‌وگو با رادیو آزادی، بخش افغان رادیو اروپای آزاد، ضمن اعلام خبر مسوولیت داعش در حملات اخیر، درباره شناسایی زودهنگام این گروه و توقف فعالیت‌شان وعده داده بود. یک روز پیش از این رشته‌انفجارها نیز، دست‌کم دو نفر در پی انفجارهای دیگری در منطقه ننگرهار کشته شده بودند. این اولین انفجار مرگبار پس از خروج آخرین نیروهای آمریکایی از افغانستان در اوایل شهریور به‌شمار می‌رود. شهر جلال‌آباد، مرکز ولایت ننگرهار، محل حضور شاخه‌ای از داعش در افغانستان است. گروه داعش خراسان پیش از این نیز مسوولیت حمله خونین به فرودگاه کابل را که به کشته شدن ۱۷۰ افغان و ۱۳ آمریکایی منجر شد بر عهده گرفته بود. به گزارش روزنامه تایمز، نارضایتی بین مقامات ارشد طالبان افزایش یافته است که ناشی از اختلاف گروه وفادار به ملا عبدالغنی برادر معاون نخست‌وزیر و هوادارانش و سراج‌الدین حقانی رئیس شبکه عامل بدترین حملات تروریستی ۲۰ سال گذشته است. عبدالغنی برادر هدایت مذاکرات صلح با آمریکا را برعهده داشته است. حقانی اکنون سرپرست وزارت کشور افغانستان است. نبیل گفت جنگجویان طالبان که از اصلاحات ادعایی طالبان به سرکردگی برادر راضی نیستند از جمله اجازه به زنان برای ورود به مدارس و اشتغال به داعش ملحق خواهند شد. این امر چشم‌انداز بروز جنگی جدید برای کنترل افغانستان بین نیروهای افراطی جدا‌‌شده از طالبان و داعشی ها را تقویت می‌کند. هسته اصلی کنونی جنگجویان داعش را افراد فراری از گروه طالبان افغانستان و پاکستان و شبکه حقانی تشکیل می‌دهد. به‌رغم آن که داعش دشمن غرب است و از دستورات افراطی اسلام سنی پیروی می‌کند، دشمن قسم‌خورده طالبان نیز هست.
«دیپلماسی بی‌پایان» بایدن
جو بایدن در مجمع عمومی سازمان ملل اولین سخنرانی‌اش به عنوان رئیس‌جمهوری آمریکا را در این مجمع بیان کرد. به گزارش ایسنا، به نقل از سازمان ملل، رئیس‌جمهوری آمریکا در این سخنان دهه آتی را سرنوشت‌ساز خواند که نیازمند اراده جمعی برای مقابله با مشکلات است. او در سخنان خود گفت که نشست امسال در شرایط درد عظیم به خاطر شیوع کرونا و آثار منفی آن و همزمان، فرصت‌های بزرگ برگزار می‌شود. بایدن گفت که جهان در آستانه دهه‌ای حساس قرار دارد که آینده را تعیین می‌کند و افزود اگر در جهان با هم همکاری شود، جهان به سوی پیشرفت خواهد رفت. رئیس‌جمهوری آمریکا با بیان اینکه استفاده از قدرت نظامی باید آخرین گزینه باشد، تاکید کرد باید از نهادهای چند‌ملیتی برای مقابله با چالش‌ها استفاده کرد. بایدن گفت، با خاتمه جنگ بیست‌ساله در افغانستان، کشورش در نظر دارد همکاری با متحدانش در مناطق مختلف جهان و تعامل با تمامی جهانیان را گسترش دهد. او گفت، طی هشت ماه گذشته به گسترش همکاری با شرکا از جمله تقویت ناتو پرداخته و به تعامل با اتحادیه اروپا باز‌گشته است. بایدن اظهار کرد، او به «جنگ‌های بی‌پایان» خاتمه داده تا عرصه برای «دیپلماسی بی‌پایان» باز شود: ایالات‌متحده به آینده نگاه می‌کند، به جای جنگیدن در نبردهای گذشته. رئیس‌جمهوری آمریکا گفت: جهان در نقطه عطفی در تاریخ است. به جای جنگیدن در نبردهای مربوط به گذشته، ما چشمان خود را بر منابع خود متمرکز کرده‌ایم تا با چالش‌هایی که آینده جمعی ما را در مخاطره قرار داده‌اند، مبارزه کنیم. پایان دادن به پاندمی، مقابله با چالش‌های آب‌وهوایی، مدیریت تغییرات ناشی از دینامیک قدرت جهانی، شکل دادن به قوانین جهانی در موضوعات حیاتی همانند تجارت، سایبر و تکنولوژی‌های در حال ظهور و مواجهه با تهدید کنونی تروریسم پیش روی ماست. بایدن از کمک مالی و دارویی آمریکا به کشورهای مختلف برای مقابله با کرونا خبر داد و گفت: به زودی برنامه جدیدی برای مقابله با کرونا از جمله کمک به واکسینه کردن جهانیان اعلام خواهد شد. رئیس‌جمهوری آمریکا درباره ایران هم ادامه داد: ایالات متحده به بازگشت به برجام و همچنین جلوگیری از دسترسی ایران به تسلیحات اتمی متعهد است. آمریکا آماده است به برجام برگردد اگر ایران به همه تعهدات خود عمل کند. بایدن همچنین درباره خاورمیانه و درگیری آن گفت، معتقد است بهترین راه‌حل برای بحران خاورمیانه ایجاد کشور مستقل فلسطینی در کنار اسرائیل است و افزود، این راه حل متضمن صلح و همچنین امنیت اسرائیل است.
♦♦♦
ایلنا: دیوان اروپایی حقوق بشر، روسیه را مسوول مسمومیت و مرگ «الکساندر لیتوینینکو»، افسر سابق اطلاعاتی روسیه و از منتقدان «ولادیمیر پوتین» دانست که با ماده پلوتونیم ۲۱۰ مسموم شده بود.
ایسنا: همزمان با تسلیم شدن صدها تن از شبه‌نظامیان مخالف سوری و استقرار نظامیان ارتش در مناطقی در حومه غربی درعا، پرچم سوریه بر فراز شهر طفس برافراشته شد.
فارس: «عبدالله بلیحق» سخنگوی پارلمان لیبی اعلام کرد پارلمان این کشور رای اعتماد خود را از دولت وحدت ملی پس گرفته است.
ایسنا: رئیس‌جمهور چین «شی جین‌پینگ» در سخنرانی از پیش ضبط‌شده‌ای برای مجمع عمومی سازمان ملل گفت چین هرگز به دیگران «حمله یا قلدری» نخواهد کرد و به دنبال هژمونی نیست.
ایلنا: حزب لیبرال کانادا به رهبری جاستین ترودو که در چند ماه گذشته با انتقادهای جدی در زمینه مواجهه با بیماری کرونا و مصائب اقتصادی آن روبه‌رو بود، در انتخابات پیش از موعد این کشور با اختلاف جزئی، پیروز شد اما موفق نشده اکثریت پارلمان را از آن خود کند.
ایرنا: کمیته ملی بهداشت و سلامت چین اعلام کرد جمعیت کل واکسینه‌شده این کشور علیه ویروس کرونا از یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون نفر فراتر رفته است که چین را از نظر میزان دوزهای تزریق‌شده در جایگاه اول جهان قرار می‌دهد.
فارس: پس از اعلام پیشین وزارت ارتباطات عراق درباره همکاری بغداد و قاهره برای ساخت ماهواره، وزارت ارتباطات عراق رسماً اعلام کرد که این کشور به زودی اولین ماهواره خود را به فضا پرتاب می‌کند.
ایسنا: مدیر اداره تحقیقات فدرال آمریکا (اف‌بی‌آی) گفت این نهاد امنیتی هر ۱۲ ساعت یک بار «تحقیقات ضداطلاعاتی» خود را درباره چین به‌روز می‌کند.
ایرنا: کمیسیون مرکزی انتخابات روسیه اعلام کرد حزب روسیه واحد (حزب حاکم) 66 /49 درصد آرا در انتخابات دومای روسیه را به‌دست آورده است که از حفظ اکثریت پارلمانی در دست حزب روسیه واحد حکایت دارد.
فارس: کابینه نجیب میقاتی، نخست‌وزیر جدید لبنان موفق شد از پارلمان این کشور رای اعتماد بگیرد و او با تاکید بر اینکه اولویت کابینه جدید، احیای مجدد بخش بانکی است، تصریح کرد: «مذاکره با صندوق بین‌المللی پول را آغاز کردیم. کار آسانی نیست. ما مجبور هستیم این اقدام را انجام دهیم.»
ایلنا: «رجب طیب اردوغان» اعلام کرد ترکیه آماده انجام مذاکرات با ارمنستان (برای ایجاد یک گذرگاه ترانزیتی که باید از ارمنستان عبور کند تا باکو را به ناکشیوان در مرز ترکیه و ایران متصل کند) است، اما ایروان باید گام‌هایی را به سمت ایجاد خط انتقال بحث‌برانگیز از طریق اراضی خود بردارد.
♦♦♦
دمشق و پاسخ به تعرض‌های ترکیه
اعتماد نوشت: وزارت خارجه سوریه نقض حاکمیت این کشور توسط ترکیه را محکوم کرد و آن را اقدامی متجاوزانه خواند. وزارت خارجه سوریه اعلام کرد: ما اقدامات متجاوزانه ترکیه و نقض حریممان توسط این کشور را محکوم می‌کنیم و آن را نقض آشکار حاکمیت و استقلال سوریه و بخشی از سیاست‌های این کشور می‌دانیم. او گفت: از دبیر کل سازمان ملل و شورای امنیت می‌خواهیم موضعی واضح و آشکار در قبال اقدامات متجاوزانه ترکیه اتخاذ کنند که متناسب با قطعنامه‌های شورای امنیت درباره احترام به حاکمیت، استقلال و تمامیت ارضی سوریه باشد. سوریه حق خود را برای واکنش به اقدامات ترکیه براساس قانون اساسی و قوانین بین‌المللی محفوظ می‌داند. نظام ترکیه باید به مسوولیت‌های قانونی، سیاسی و مالی خود براساس قوانین بین‌المللی عمل کند.
آمریکای لاتین به دنبال مدل اتحادیه اروپا
شرق نوشت: رئیس‌جمهور مکزیک و دیگر رهبران در اجلاسی اعلام کردند که کشورهای آمریکای لاتین و حوزه دریایی کارائیب باید به دنبال تشکیل بلوکی مانند اتحادیه اروپا باشند تا بتوانند نفوذ «سازمان کشورهای آمریکایی» مستقر در ایالات متحده را در کشورهای خود از بین ببرند. سال‌هاست که تعدادی از کشورهای چپگرای منطقه آمریکای لاتین، سازمان کشورهای آمریکایی را خیلی نزدیک به ایالات متحده می‌بینند؛ به‌ویژه آنکه این سازمان، کوبا را از کشورهای عضو حذف کرده است. آندرس مانوئل لوپز اوبرادور، رئیس‌جمهوری مکزیک، گفت که یک نهاد جدید دیپلماتیک می‌تواند باعث ارتقا و پیشرفت بیشتر اقتصادهای ازهم‌گسسته در منطقه شده و به سازمانی برای مقابله با بحران‌های سلامت تبدیل شود.
قتل‌عام هزاران دلفین و نهنگ در دانمارک
ایسنا نوشت: هر سال تابستان صدها دلفین و نهنگ در جزایر فارو در دانمارک در قالب سنتی دیرینه قتل عام می‌شوند، اقدامی که انتقاد فعالان زیست‌محیطی را برانگیخته است. این اقدام همواره موجب انتقادهای شدیدی می‌شود، اما نه به اندازه امسال که در یک روز، هزار و ۴۲۸ دلفین سلاخی شدند. تصاویری از صدها دلفین منتشر شد که روی زمین دراز کشیده بودند و آب آغشته به خون در اطرافشان به چشم می‌خورد، امری که نگرانی در مورد صنعت حیاتی ماهیگیری در این منطقه را دوچندان کرد. برای اولین بار، دولت محلی دانمارک در اعماق اقیانوس اطلس شمالی اعلام کرد مقررات مربوط به کشتار دلفین‌ها را بدون در نظر گرفتن ممنوعیت کامل این سنت مورد ارزیابی قرار می‌دهد.
دولت فراگیر؛ سد راه طالبان
همشهری نوشت: طالبان تلاش کرده چند کرسی را در اختیار قومیت‌های دیگر قرار دهد تا شاید اندکی از فشارها بکاهد. ذبیح‌الله مجاهد گفت که در این فهرست، «تخصص و نمایندگی از اقلیت‌ها» مدنظر قرار داده شده است. معاون وزارت کشور و معاونت وزارت دفاع در اختیار صدر ابراهیم و عبدالقیوم ذاکر قرار گرفته است. نورالدین عزیزی، که گفته می‌شود تاجیک و اهل ولایت پنجشیر است، به‌عنوان سرپرست وزارت تجارت معرفی شده است. محمد بشیر از ولایت بغلان و عظیم سلطان‌زاده از ولایت سرپل به‌عنوان دو معاون او معرفی شده‌اند. قلندر عباد، به‌عنوان سرپرست وزارت بهداشت و عبدالباری عمر و محمدحسن غیاثی هزاره به‌عنوان معاونان او تعیین شده‌اند. چالش تشکیل دولت فراگیر، می‌تواند درنهایت به پاشنه‌آشیل دولت طالبان تبدیل شود.