اثر مذاکرات بر بازارها

  محمدامین خدابخش: تحریم و حواشی مربوط به آن از جمله مسائلی است که در طول سال‌های گذشته آثار شگرفی بر اقتصاد ایران گذاشته است. از زمان خروج دونالد ترامپ از برجام تاکنون تمامی اخبار مربوط به تحریم‌ها با حساسیت بالایی از سوی فعالان بازارهای دارایی دنبال می‌شوند. این بازارها که در طول سالیان اخیر از موج فزاینده تورم نهایت بهره را جسته‌اند در طول این مدت ضمن کسب بازده دور از انتظار دچار تغییرات گسترده شده‌اند. بسیاری بر این باورند که ضعف فعلی معاملات در بازارهای دارایی که به‌رغم رشد قابل توجه پایه پولی و احتمال بالای تورم که از کسری بودجه سنگین دولت نیز تاثیر می‌پذیرد، مرهون اهمیت بالای این مذاکرات برای آینده نرخ ارز و ریسک‌های اثرگذار بر فضای کسب‌وکار در کشور است. از طرف دیگر تجربه به ثمر نشستن برجام در دور اول دولت حسن روحانی عاملی است که سبب شده تا بسیاری اصول احتمالی توافق در برهه کنونی را زمینه‌ساز دور تازه‌ای از ثبات در اقتصاد بدانند و عده‌ای دیگر بر این باور باشند که شرایط کنونی می‌تواند وضعیتی را رقم بزند که در عمل شاهد بهبود قابل توجه اوضاع در مقطع کنونی نباشیم. اینکه آزادسازی دارایی‌های کشور ناشی از دستیابی به یک توافق می‌تواند منابع ارزی ایران را افزایش داده و بخشی از رشد پایه پولی در سال‌های گذشته را جبران کند امری بدیهی است، با این حال به نظر می‌رسد که با نامشخص بودن وضعیت ایران در مساله FATF این امکان وجود دارد که چیدن میوه‌های احیای برجام چندان امری در دسترس نباشد. به هر روی در این اختلاف حق با هر کسی باشد می‌توان با اطمینان گفت که کاهش ریسک‌های سیستماتیک در کنار تسهیل ورود منابع ارزی به داخل ایران می‌تواند جان تازه‌ای به بسیاری از صنایع و زیرساخت‌های کشور که نیازمند انجام سرمایه‌گذاری هستند بدهد و تجارت خارجی را برای ایران از گذشته آسان‌تر کند. با وجود این نمی‌توان این مساله را کتمان کرد که در صورت نبود نگاهی بلندمدت و کارشناسی‌شده در هر صورت چه ایران راه تعامل با جهان را پیش‌روی خود قرار دهد و چه با پافشاری بر سر حفظ رویکرد اتمی خود به مقابله با خواسته‌های کشورهای دیگر بپردازد، پیمودن بیراهه فعلی در عرصه اقتصاد امری ناگزیر خواهد بود که صرفاً به واسطه حصول یک توافق می‌تواند نتایج منفی را به تعویق بیندازد.

با وجود این اگر کشور از لحاظ تمهیدات داخلی و رویکرد مدیریت اقتصادی و سیاسی خود را برای توسعه اقتصادی آماده کند می‌توان امید داشت که با ورود منابع ارزی به کشور و تسهیل واردات کالاهای سرمایه‌ای به موازات رونق کسب‌وکارها که می‌تواند به بهبود معیشت مردم بینجامد در بازارهایی نظیر ملک و سهام شاهد رونق پایدار باشیم؛ رونقی که هم‌ شکلی مولد به خود بگیرد و هم برای تداوم یافتن، نیازمند وجود تورم بالا نباشد. طبیعتاً در چنین شرایطی بازارهایی نظیر ارز و طلا نیز آرامشی نسبی خواهند داشت و می‌توانند با تطبیق یافتن با واقعیات اقتصاد مانند هر کشور دیگر روند معقول و بدون نوسان‌های شدید خود را طی کنند.