بیت‌کوین و دیگر هیچ

رهام آریاراد: می‌توان فعالیت بازارها را در سال 2020 مانند یک چاقوی دولبه در نظر گرفت که از یک‌سو بی‌محابا سقوط می‌کند و از سوی دیگر در یک چشم به هم زدن با اقتدار اوج می‌گیرد. اما سوال اینجاست که آیا کسی می‌تواند نسبت به این وضعیت بازار شکایت کند؟ در ماه دسامبر، سرمایه‌گذاران سرمایه خود را به بخش‌هایی از بازار سهام که بالاترین ارزش خود را در 52 هفته گذشته داشته‌اند، منتقل کردند. شاخص داو جونز (DJIA) و اس‌اندپی (S&P 500) هر دو، سال 2020 را با ثبت رکورد تاریخی خود به پایان رساندند. طبق تحقیقات موسسه مالی LPL، شاخص اس‌اندپی بهترین عملکرد خود را در ماه نوامبر-دسامبر با رشد 3 /14‌درصدی به ثبت رسانده است (از تاریخ 30 دسامبر این شاخص با نزدیک شدن به پایان سال در شب سال نو 45 /0 درصد بیشتر شد).

رکوردشکنی را در آن طرف اقیانوس اطلس نیز می‌توان مشاهده کرد، جایی که شاخص داکس آلمان (Dax) درست بعد از کریسمس در محدوده رکوردشکنی قرار گرفت و شاخص نیکی ژاپن (Nikkei) نیز در ماه گذشته به بالاترین سطح خود نسبت به روزهای رویایی نینتندو در اوایل سال 1990 رسیده است. با وجود این، همه این اخبار خوب تحت‌الشعاع بیت‌کوین قرار گرفتند. در ادامه نگاهی به دسته‌بندی دارایی‌ها با بهترین و بدترین عملکرد برای سال 2020 انداخته می‌شود و اینکه این عملکرد تا چه اندازه ممکن است برای سال آینده تاثیرگذار باشد.

بازار سهام

اگرچه فراموش کردن آن روزهای نابسامان در سه‌ ماه اول سال برای شاخص اس‌اندپی که قریب به 32 درصد نزول را تجربه کرده بود، به شدت سخت است ولی در ماه آگوست و به کمک تمایل سرمایه‌گذاران به سرمایه‌گذاری در حوزه فناوری و اقدامات محرک مالیاتی، شاخص کل به محدوده رکورد خود بازگشت و باعث فراموشی آن دوره اولیه شد.

پیام «با فدرال‌رزرو مبارزه نکنید» به عنوان یک سیاست سرمایه‌گذاری به نوبه خود باعث ایجاد یک خرید بی‌سابقه در همه فناوری‌هایی شد که نزدک را به سمت صعود برای ثبت رکورد سوق داد، به‌طوری که این شاخص سال 2020 را با رشد 6 /43درصدی به پایان رساند. همچنین شاخص‌های سنگین فناوری را در سئول، توکیو و فرانکفورت به بالاترین سطح ممکن رسانده است.  در طرف مقابل، سرمایه‌گذاران منابع خود را از حوزه انرژی و امور مالی برداشت کردند و این دو بخش سخت تحت‌تاثیر همه‌گیری کووید 19 و مشکلات متعاقب آن قرار گرفتند. بخش انرژی اس‌اندپی با افت 3 /37درصدی در میان بدترین عملکرد سال 2020 قرار گرفت. در همین حال، بخش مالی اس‌اندپی نیز افتی 1 /4درصدی را تجربه کرد.

در مقایسه با شاخص‌های دیگر، FTSE لندن یکی از بزرگ‌ترین بازنده‌های سال 2020 بود که 3 /14 درصد کاهش داشت و تقریباً در همه بورس‌های اصلی اروپا عملکرد ضعیف‌تری داشت. عدم اطمینان برگزیت به شدت این سهام را تحت تاثیر قرار داد و این در حالی بود که تمرکز زیاد در سهام انرژی و سهام مالی FTSE نیز کمکی نکرد.

با هر مبنای تاریخی که بنگریم، نمادهای فناوری در بورس سهامی گران‌قیمت است. اما نشانه‌های زیادی وجود دارد که روند بزرگ دیجیتالی‌سازی که در سال 2020 مشاهده شد (نه‌تنها رونق تجارت الکترونیکی، بلکه افزایش جلسات مجازی و دورکاری) یک روند دنباله‌دار باشد. همان‌طور که تحلیلگران سهام بانکِ آمریکا (BofA) در یادداشت اخیر سرمایه‌گذاران نوشتند، «دو بخش برتر بازار سهام ما بخش‌های منابع مالی و انرژی هستند».

هیچ یک از سهام بورس‌های دنیا در این یک سال مانند تسلا نبود. ارزش سهام تسلا با فرستادن فضاپیما به فضا در سال 2020 بیش از هشت برابر شد.

بازار کالاهای اساسی

کووید 19 بازار نفت را کاملاً محاصره کرد و نفت خام را به پایین‌ترین سطح تاریخی خود رساند. در ماه آوریل، قیمت هر بشکه نفت برای اولین‌بار در یک لحظه ناامیدکننده (جایی که عرضه قراردادهای آتی اشباع و تقاضا نابود شده بود) منفی شد.

اگر وحشت فروش کالاهای اساسی را کنار بگذاریم، سقوط قیمت کالاها قابل درک است. وقتی اکثریت اقتصاد جهانی به دلیل رکود اقتصادی در حال سقوط است، قیمت کالاها نیز متاثر از آن کاهش می‌یابد. اما با بازگشایی کارخانه‌ها، قیمت کالاها مجدداً روندی صعودی در پیش گرفت. دست‌کم در مورد برخی از کالاها چنین چیزی مشاهده شده است.

برندگان بزرگ کالاها در سال جاری نقره (7 /47 درصد افزایش) و مس (8 /25 درصد افزایش) بودند. دو فلزی که هر دو در فرآیندهای صنعتی استفاده می‌شوند. آنها در سال 2021 و همزمان با بازگشت اقتصاد جهانی نیز به رشد بیشتری دست خواهند یافت.

در صدر کالاها نمودار بیت‌کوین قرار دارد که از نظر ارزش در سال 2020 تقریباً چهار برابر شده است. اگرچه بیت‌کوین به معنای سنتی یک شی فیزیکی یا کالا نیست، اما ارزش مقایسه ارز دیجیتال با طلا را دارد.

طلا در سال 2020 با 6 /24 درصد رشد کار خود را به پایان رساند. اما از ماه سپتامبر تقریباً با ثبات قیمت مواجه شد. درست همان زمانی که بیت‌کوین روند صعودی خود را آغاز کرد. در ماه دسامبر درخشش بیت‌کوین، این رمزارز را تا شب سال نو به مرز 30 هزار دلار رساند.

بر اساس همین واقعیت بود که بیت‌کوین در ماه نوامبر، با جهش بیش از حد، مرز 20 هزاردلاری را رد کرده بود.

معاملات فارکس

دلار یک سال بد را پشت سر گذاشته و بیشترین افت سالانه خود را از سال 2017 تجربه کرده است. موضوعی که احتمالاً در سال 2021 نیز بدتر خواهد شد. چندی پیش در ماه مارس، با افت سهام، ارزش دلار افزایش یافت. این یک الگوی معمولی است که روند دلار و تمایل سرمایه‌گذاران برعکس باشد و هر یک دیگری را در معرض خطر قرار دهد. با شروع بهبود اقتصاد جهانی در سه‌ ماه دوم و شروع رشد سهام، دلار به صورت مداوم سقوط کرد ولی هیچ یک از اینها نباید باعث تعجب سرمایه‌گذاران شود.

همان‌طور که گلدمن ساکس در یادداشت سرمایه‌گذاران در 18 دسامبر نوشت: ما در حال تجدید نظر در پیش‌بینی‌های خود در مورد دلار آمریکا هستیم. منطق استهلاکِ بیشتر همچنان یکسان است: دلار پس از کشش طولانی از عملکرد بازار دارایی ایالات متحده، بیش از حد ارزشگذاری می‌شود، کاهش نرخ بهره فدرال‌رزرو باعث شده است که مزیت داشتن ارز کاهش یابد، چارچوب هدف‌گذاری تورم متوسط بانک مرکزی باید نرخ بهره (واقعی و اسمی) را برای حداقل چند سال حفظ کند و بهبود اقتصاد جهانی باید از طریق کانال‌های مختلف بر دلار به عنوان «پناهگاه امن» اثرگذار باشد.

دلار ضعیف، انواع و اقسام اثرات موج‌دار را در سراسر جهان ایجاد می‌کند و این یک خبر عالی برای شرکت‌های چندملیتی ایالات متحده است که سود خود را بالا ببرند و با یک دلار پایدار ارزان میزان صادرات خود را افزایش دهند. ضعف دلار همچنین اثری مثبت روی بازارهای نوظهور خواهد گذاشت. سرمایه‌گذاران در ماه‌های اخیر در تلاش بودند تا از اقتصادهای در حال ظهور برای استفاده از شکاف نسبتاً ضعیف دلار آمریکا استفاده کنند.

از طرف دیگر، اخبار در خصوص بزرگ‌ترین شریک تجاری آمریکا یعنی منطقه یورو به حساب نمی‌آید. به همین ترتیب، گلدمن ساکس پیش‌بینی می‌کند قیمت یورو در پایان سال 2021 برابر با 28 /1 دلار باشد. این به معنای کاهش بیش از چهاردرصدی دلار در مقابل یورو در 30 دسامبر است و این عمدتاً در حالی است که سرمایه‌گذاران در سطح میانی به صورت بی‌سابقه‌ای به عنوان محرک به اقتصاد ایالات متحده وارد شده و با وثیقه دلار امن، به بازار وام می‌دهند. در حقیقت، جایگاه دلار به عنوان ارز ذخیره جهانی به سطحی سقوط کرد که آخرین‌بار در اوایل سال 1996 دیده شد. از سوی دیگر ضعف دلار معادل تورم پایین است و این خبر خوبی برای مصرف‌کننده‌ها به‌شمار می‌رود. اتفاقی که سال خوب دیگری را برای بازار سهام به ارمغان خواهد آورد.

برنده‌ها و بازنده‌های دیگر

در ادامه با نگاهی جزئی‌تر به بزرگ‌ترین برندگان و بازندگان در سال 2020، پیش‌نمایشی از آنچه در سال 2021 برای آنها می‌تواند به همراه داشته باشد، ارائه می‌دهیم.

بازار املاک: برنده

بازار مسکن در سال 2020 داغ شد و از ضعف ناشی از کووید 19 در اقتصاد پیروی نکرد. در حقیقت، همه‌گیری احتمالاً یکی از عوامل اصلی تقویت بازار مسکن است. قیمت فروش در حالی افزایش یافت که ساکنان شهر برای یافتن فضاهای بزرگ‌تر برای کار در خانه و تحصیل به حومه شهر نقل مکان کردند.

صنعت خورشیدی:  برنده

افزایش سرمایه‌گذاری آگاهانه اجتماعی باعث شد صنعت خورشیدی به یک سال پرقدرت برسد. سرمایه‌گذاران به‌طور فزاینده‌ای شرکت‌های سوخت فسیلی را عامل اصلی بحران آب و هوا می‌دانند و اعتقاد دارند که شرکت‌های خورشیدی بخشی اساسی از این راه‌حل هستند.

سهام شرکت این‌وسکو سولار (TAN) امسال بیش از 200 درصد رشد داشت و شرکت (RUN)، بزرگ‌ترین شرکت صفحات خورشیدی آمریکا، بیش از 300 درصد بازدهی داشته است. این دستاوردهای حیرت‌انگیز ناشی از تقاضای زیاد برای انرژی خورشیدی، صعود جنبش سرمایه‌گذاری حاکمیت زیست‌محیطی، اجتماعی و شرکتی (ESG) و اشتیاق نسبت به تغییر آینده در سیاست آب و هوایی جهانی است.

بازی‌های ویدئویی:  برنده

مصرف‌کنندگان امسال به اجبار در خانه بودند و بازی‌های ویدئویی به بازیکنان این فرصت را می‌داد که در حالی که هنوز با دوستانشان در تعامل بودند، وقتشان را به تنهایی سپری کنند. این امر به صنعت بازی‌های ویدئویی کمک کرد تا امسال، از کنسول‌های فروخته‌شده نینتندو سوئیچ، تا سیستم‌عامل‌های این جریان، از جمله Facebook Gaming و Amazon’s Twitch رشدی جدید را ثبت کنند.

خرده‌فروشی‌های بزرگ: برنده

آمازون (AMZN) و سایر خرده‌فروشان آنلاین از بزرگ‌ترین برندگان همه‌گیری کرونا بودند، چراکه مردم در مورد ترک خانه‌های خود محتاط شدند. اما فروشگاه‌های بزرگ مانند والمارت (WMT)، تارگت (TGT) و کاستکو (COST) نیز برنده بودند، زیرا خریداران به فروشگاه‌هایی که می‌توانستند همه خریدهای خود را با یک‌بار خرید انجام دهند، هجوم آوردند. فروش 9ماه اخیر در والمارت نزدیک 7 درصد، در کاستکو  حدود 12 درصد و در تارگت 19 درصد افزایش یافت. تارگت و والمارت همچنین به لطف محدودیت‌ها فروش آنلاین خود را افزایش دادند.

تکنولوژی‌های بزرگ

در حالی که همه‌گیری مانند ابر بر زندگی مردم سایه انداخته بود، خدمات اتصال اینترنتی در دنیای قرنطینه رشد کردند و تکنولوژی به عنوان یک فناوری برنده ظاهر شد. درآمد نتفلیکس (NFLX) در سه ماه اخیر 73 درصد رشد داشته است. خدمات کنفرانس ویدئویی فروش زوم 307 درصد افزایش یافته است و آمازون با سه برابر شدن فروش خود تا 67 میلیارد دلار در سه‌ ماه اول سال، از بزرگ‌ترین برندگان بودند.

اقتصاد آمریکا بیشتر از بخش‌های سنتی مانند تولید یا خرده‌فروشی به بخش فناوری وابسته شد. بنابراین سرمایه‌گذاران برای خرید سهام فناوری هجوم آوردند و ارزش آنها را بالا بردند. پنج شرکت ارزشمند این کشور مایکروسافت (MSFT)، اپل (AAPL)، آمازون (AMZN)، مالک گوگل و فیس‌بوک اکنون در مجموع بیش از 5 /7 تریلیون دلار ارزش دارند.

تولیدکنندگان محتوا: برنده

تولید‌کنندگان در طول سال 2020، به ویژه در طول همه‌گیری، راه‌هایی ابتکاری برای تازه نگه داشتن محتوای خود پیدا کرده‌اند. سیستم‌عامل‌هایی که از این سازندگان پشتیبانی می‌کنند از مزایای چشمگیری برخوردار شده‌اند.

صنعت توریسم و هتل‌ها: بازنده

در دوران همه‌گیری خبری از سفر و رفتن به هتل نبود. بسیاری از شرکت‌های مسافربری و هتل‌ها با ضرر شدیدی مواجه شدند، چراکه دیگر مسافرت جزو گزینه مردم برای گذراندن اوغات فراغت نبود.

صنعت نفت: بازنده

در سال 2020 صنایع زیادی با رشد قیمت سنگین روبه‌رو شده‌اند، اما نفت تنها کالایی بود که افت چشمگیری را تجربه کرد. گذر بی‌سابقه به زیر صفر در بهار امسال ناشی از سقوط حماسی تقاضا طی همه‌گیری و جنگ قیمت بین عربستان سعودی و روسیه بود.

حتی اگر نفت خام به روند صعودی بازگردد، شرکت‌های نفت و گاز هنوز در بحران هستند. ده‌ها شرکت حفاری ورشکسته شده‌اند. بخش انرژی اس‌اندپی امسال بیش از 30 درصد کاهش یافته و به راحتی بدترین عملکرد را در بازار سهام به ثبت رسانده است. اگزون موبیل (XOM) را می‌توان بزرگ‌ترین بازنده در شاخص داو جونز دانست.

بانک‌ها: بازنده

به بیان ساده می‌توان گفت از زمان رکود اقتصادی بزرگ تا به امروز، سال 2020 برای بانک‌های آمریکا بدترین سال بود. وام‌دهندگان ده‌ها میلیارد دلار زیان دیدند زیرا برای پیش‌فرض وام خود تلاش کردند و قیمت سهام کاهش یافت. حتی بانک‌های بزرگی مانند سیتی‌گروپ (C) و بانک آمریکا سال را به شدت پایین‌تر به پایان رساندند و موسسه مالی ولس فارگو (CBEAX) همچنان در آشفتگی مالی قرار دارد.

خطوط هواپیمایی: بازنده

صنعت هواپیمایی سال‌های وحشتناکی را در گذشته داشت، اما هیچ یک به اندازه سال 2020 ویران‌کننده نبودند. سفرهای هوایی ایالات متحده در ماه آوریل متوقف شد. در اواخر سال، با وجود کاهش مبتلایان به کووید، میزان ترافیک بسیار کم شد، اما تعداد مسافران غربالگری‌شده توسط TSA در فرودگاه‌های ایالات متحده نشان می‌دهد میزان مسافران در مقایسه با فصل سفر سال گذشته حدود 63 درصد کاهش داشته است.

اگرچه شرکت‌های هواپیمایی در اوایل سال جاری 50 میلیارد دلار کمک و وام از دولت فدرال دریافت کردند و همچنین 15 میلیارد دلار اضافی از بسته محرک اخیر تصویب‌شده نیز تقاضا کرده‌اند، اما آنها در 9ماه نخست امسال 2 /24 میلیارد دلار ضرر کردند.

تولیدات صنعتی: بازنده

تولید صنعتی سال بسیار سختی را پشت سر گذاشت. تولیدات صنعتی بین ماه‌های فوریه و آوریل 5 /16 درصد سقوط کرد. حتی پس از اوج‌گیری مجدد، کارخانه‌های آمریکا هنوز در پنج درصد زیر سطح قبل از همه‌گیری خود تولید می‌کنند. تولید آلومینیوم آمریکا 1 /8 درصد کاهش دارد در حالی که تولید فولاد نزدیک به 18 درصد کاهش یافت.

صنعت خودرو: بازنده

صنعت خودرو در ماه‌های ابتدایی خود از بیماری همه‌گیر ضربه خورد، زیرا کارخانه‌ها تعطیل شدند و تقاضا برای خودرو به شدت کاهش یافت. از دست دادن شغل در این صنعت افزایش یافت و شرکت‌های خودروساز ساعت کاری میلیون‌ها کارمند خود را کاهش دادند. شرکت‌های اتومبیل کرایه‌ای که به‌طور معمول خریدار عمده اتومبیل‌های جدید بودند، با توقف سفرهای هوایی و کاهش تقاضا برای اتومبیل‌های اجاره‌ای، خریدهای خود را متوقف کردند و شرکت هرتز (HTZ) در سن 102سالگی اعلام ورشکستگی کرد.