مثبت ولی محتاط
آیا می‌توان به نتیجه مذاکرات وین خوش‌بین بود؟
ازسرگیری مذاکرات احیای برجام در وین سرانجام هفته گذشته کلید خورد. بعد از گفت‌وگوهای اولیه در دور هفتم نکته‌ای که در اظهارات مقامات طرف‌های درگیر به چشم می‌آمد، نگاه مثبت همراه با احتیاط بود. همچنین اعلام شد ایران در این گفت‌وگوها سرانجام به گمانه‌زنی درباره یک موضوع مهم پایان داده و پذیرفته است مذاکرات را از جایی ادامه دهد که در پایان دور ششم به آن رسیده بود. علی باقری‌کنی، معاون سیاسی وزیر خارجه و رئیس هیات ایرانی، البته در سخنانش در وین تاکید کرد نتایج شش دور گذشته تنها در حد پیش‌نویس و همگی قابل مذاکره هستند.
مذاکره‌کننده ارشد ایران همچنین در گفت‌وگویی با اشپیگل آلمان اهداف ایران را از حضور در مذاکرات وین و آنچه ایران می‌خواهد به آن دست یابد، «رفع کامل تحریم‌ها» عنوان کرده و با اشاره تلویحی به برخی گمانه‌زنی‌ها و ادعاها درباره نیاز به مذاکره بر سر مسائل موشکی و نظامی تصریح کرد: «اینکه چگونه از خودمان محافظت کنیم، کاملاً به خودمان بستگی دارد.» آن‌گونه که شرق گزارش داده است، دو معاون دیپلماسی اقتصادی و امور حقوقی و بین‌الملل وزارت امور خارجه و همچنین معاون امور ارزی و بین‌الملل بانک مرکزی، معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی، معاون بین‌الملل و بازرگانی وزارت نفت و مشاور اقتصادی معاون‌اول رئیس‌جمهور و رئیس‌کل اسبق بانک مرکزی از جمله اعضای هیات ایرانی حاضر در نشست وین بودند. طبق گزارش‌ها، انریکه مورا، معاون دبیر کل سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا و نماینده این اتحادیه در بخشی از سخنانش گفت: «از اینکه به وین بازگشتیم خوشحالم. حس فوریتی برای بازگرداندن برجام به جایگاه خود وجود دارد اما هیچ بازه زمانی مقطوعی برای آن وجود ندارد.» مورا همچنین گفت ایران موافقت کرده که مذاکرات این دور بر پایه شش دور مذاکرات قبلی ادامه یابد؛ اما ایران تاکید کرده که می‌خواهند «حساسیت‌های سیاسی» دولت جدید ایران ضمیمه مذاکرات شود. انریکه مورا در سخنان خود اشاره کرد که به‌تازگی دیداری با رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا، در امور ایران داشته است. وی ادامه داد: «من نسبت به مذاکرات نه خوش‌بین و نه بدبین هستم. من دیدگاه مثبتی نسبت به این دارم که تمامی هیات‌ها عزم خود برای تعامل را ابراز کردند.» مورا تاکید کرد در آینده‌ای نزدیک نشستی در سطح وزرا اتفاق نخواهد افتاد. معاون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا تاکید کرد که رفع تحریم‌ها اولویت اصلی ایران است. او در ادامه گفت: «آنها درک می‌کنند که رفع تحریم‌ها در ازای تعهدات میسر خواهد شد و موافق‌اند که به گفت‌وگو درباره تعهدات هسته‌ای ادامه دهند.»
بار مالی سنگین سفرهای استانی
در ستایش و تخریب سفرهای استانی بارها و بارها صحبت شده و عده‌ای آن را ارتباط مستقیم با مردم و برخی آن را رویکرد پوپولیستی و عوام‌فریبی دولت‌ها می‌دانند. سفرهایی که برای دولت و هیات همراه هزینه‌هایی شکل می‌گیرد و از طرفی برخی از مشکلات خرد و سطحی مردم امکان حل شدن دارد. هر چند اگر ساختار سیاسی و اقتصادی به درستی کار خود را انجام دهد نیاز به ارتباط مستقیم شخص اول اجرایی کشور با مردم نیست و هر ارگان و سازمان وظیفه خود را به درستی انجام خواهد اما سفرهای استانی تنها ارتباط با مردم و شنیدن دردودل بی‌واسطه آنها نیست.
در تمامی سفرهای استانی رئیس‌جمهور و هیات همراه او مصوبه‌های زیادی با سرعت بالا در زمان بسیار کم نهایی می‌شود که هر کدام از آنها طبق قانون ضمانت اجرایی دارد و باید برای آن بودجه در نظر گرفته شود. سوال اساسی اینجاست که این مصوبه‌ها تا چه حد دقیق و درست است و حتی تخریب‌گر و آسیب‌زننده نیست؟ منابع مالی این مصوبه‌ها از کجا تامین می‌شود؟ در سفرهای استانی اعتبارات کلانی برای اجرایی شدن مصوبه‌ها در نظر گرفته می‌شود. تنها در سفر دولت به استان فارس شش هزار میلیارد تومان اعتبار برای اجرایی شدن مصوبات اختصاص داده شد. اما این اعتبارات از چه منبعی تامین می‌شود؟ محمد حسینی عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس در این باره می‌گوید: در قانون برای پرداخت اعتبارات سه مسیر تعریف شده است. در بودجه کل کشور برای انجام سرمایه‌گذاری شرکت‌های دولتی اجازه داده شده که خود شرکت از بانک‌های داخلی و خارجی برای گرفتن تسهیلات اقدام کنند. آن‌گونه که خبرآنلاین گزارش داده است، او در مورد راه‌حل دوم قانونی توضیح می‌دهد: در بخش دیگر قوانین بودجه بانک‌ها مکلف می‌شوند که برای بخش‌هایی مانند اشتغال و ازدواج که تسهیلاتی قرار می‌دهند؛ با توجه به نرخ سود تسهیلات بانکی چنانچه کمتر از ۱۸ درصد سود باشد، منابع آن از سود پرداختی وام‌گیرنده و منابع بودجه‌ای تامین می‌شود. وی در مورد سومین پیش‌بینی قانون که بخش بزرگی از اعتبارات سفرهای استانی از این مسیر تامین می‌شود، می‌گوید: «با توجه به اینکه تعدادی از بانک‌های ما دولتی هستند چنانچه یک شرکت خصوصی یا بخش سرمایه‌گذاری خصوصی نیاز به تسهیلات داشته باشد، بانک‌ها مکلف شده‌اند در چارچوب قوانین خود نسبت به پرداخت آن تسهیلات اقدام کنند. پرداختی تسهیلات بر اساس مصوبات کارگروه‌های استانی مانند کارگروه رونق تسهیل کسب‌وکار یا کارگروه اشتغال در استان‌هاست.» حسینی تاکید می‌کند: «امروز اگر می‌بینیم شرایط پرداختی تسهیلات برای بانک‌های ما مقداری سخت شده و مشکلات عدیده‌ای در حوزه بانک‌ها وجود دارد به خاطر همین تکلیف‌هایی است که به نوعی در قوانین و مقررات ما در حال انجام است.
عذرخواهی نماینده مجلس بابت تماشای بازی رئال
احمد نادری نماینده تهران در مجلس از اینکه در حاشیه «اتحادیه بین‌المجالس جهانی» که در مادرید در جریان است به ورزشگاه سانتیاگو برنابئو رفته و بازی رئال مادرید را دیده بود، از مردم عذرخواهی کرد. او در توئیتر نوشت: «دیشب ساعت ۹ شب و بعد از اتمام جلسات با توجه به اینکه در دوره دانشجویی هم بعضاً بازی‌های لیگ اروپا را با توجه به رویکردهای مردم‌شناختی دنبال می‌کردم، از این فرصت در پایان برنامه کاری روزانه استفاده کردم و طبق گزارش‌های قبلی از جلسات و برنامه‌ها که منتشر کردم، این مورد را هم به اشتراک گذاشتم، چرا که مساله‌ای برای پنهان کردن از مردم وجود ندارد. این برنامه و بازدید از شهر در شب قبل از آن تنها برنامه جانبی بود که در این سفر داشتم و در عین حال اگر باعث رنجش مردم عزیزمان شده عذرخواهم.»
آن‌گونه که عصر ایران گزارش داده است، دلیل این عذرخواهی معلوم نیست. اینکه نماینده‌ای از ایران در اجلاسی بین‌المللی شرکت کند بدون اینکه سری به آن شهر بزند و با مردم و فرهنگ آن آشنا شود، جای عذرخواهی دارد. از این جلسات که معمولاً چیزی عاید ایران نمی‌شود پس بهتر است که نمایندگان شرکت‌کننده در آن به دل جامعه بزنند و با رفتار و قوانین جاری در آن کشور آشنا شوند. آقای نادری و دیگر نمایندگان ایران در اجلاس‌های بین‌المللی وقتی باید عذرخواهی کنند که این دیدارها و به قول این نماینده تهران «مردم‌شناسی» هیچ تاثیری روی آنها نگذارد و نتوانند این تجربیات را به داخل کشور منتقل کنند. مثلاً این نماینده محترم احتمالاً به وضوح در ورزشگاه خانگی رئال مادرید دیدند که زنان به راحتی در کنار خانواده یا به صورت فردی در استادیوم حضور دارند و مسابقه فوتبال را می‌بینند و کسی هم منقلب نمی‌شود. او می‌تواند به راحتی این تجربه خود را به همکارانش در مجلس و دیگران منتقل کند که حضور زنان در ورزشگاه‌های ورزشی هیچ اشکالی ندارد.
پایان اعتراضات اصفهان؟
اعتراضات اصفهان از چند جهت با اعتراضات دیگری که در کشور بوده و هست تفاوت جدی داشت. اول اینکه برخلاف اعتراضات دیگر تقریباً از مدت‌ها پیش قابل پیش‌بینی بود و انتظار آن می‌رفت و حتی هشدار هم داده شده بود. آن‌گونه که اعتماد گزارش داده است شاید به همین علت نیز به مرور شکل گرفت و مثل اعتراضات دیگر ناگهانی و انفجاری نبود. ویژگی مهم‌تر آن نحوه برخورد رسمی با آن بود که متفاوت از گذشته است و این نوید را می‌داد که برخلاف همیشه که تنش و درگیری پایان‌بخش این اعتراضات باشد، از طریق گفت‌وگو و تفاهم، ولو موقتی به سرانجام برسد.
ویژگی دیگر آن چشم‌انداز محیطی آن در محلی خارج از ابنیه شهری، روی رودخانه‌ای خشک و با پس‌زمینه یک اثر باستانی کشور است و ترکیب معترضان هم از اقشار سنتی و مذهبی و با میانگین سنی بالاتر از جوان بودند. ولی پایان این اعتراضات از دو سو تغییر جهت داد. اول با آتش زده شدن چادرها و تنش مقدماتی در پایان ماجرا و سپس انتقال آن به داخل شهر و حضور معترضان جدید و جوان با شعارها و رفتارهای کاملاً متفاوت و از سوی دیگر و تحولی مهم‌تر، برخورد خشن میان دو طرف و بازتاب این برخوردها میان جامعه و مردم است که اثرات سوئی بر روند یک هفته گذشته گذاشت. نکته اصلی ماجرا این است که نگاه رسمی در مواجهه با این بخش از اعتراضات معتقد است که در این مرحله از اعتراضات دست‌های بیگانه و خارج از کشور وجود دارد و برای این ادعا نیز شواهد یا ادعاهایی را طرح می‌کنند. بنده درصدد نفی این ادعا نیستم و معتقدم که نیاز چندانی هم به ارائه شاهد و ادعا نیست، زیرا هر نیروی خارجی اعم از ایرانیان خارج کشور یا حکومت‌های مخالف ایران این کار را انجام خواهند داد و نیازی به جست‌وجو برای شاهد نیست، چون این کار جزو طبیعت گفتاری و رفتاری آنان است. پس مساله چیست؟ آیا با ذکر اینکه خارجی‌ها تحریک می‌کنند مجوز هرگونه برخوردی وجود دارد؟ اتفاقاً این‌گونه برخورد و نتایج آن که در فیلم‌های گوناگونی دیده می‌شود، خواست همان خارجی‌هاست. بنابراین باید از افتادن در چنین دامی پرهیز کرد. به‌طور قطع این نحوه برخورد مستقیم ممکن است حاضران را زودتر پراکنده کند، ولی مگر همه‌چیز در زودتر پراکنده شدن خلاصه می‌شود؟ اقدامات پلیسی و امنیتی در مقابله با اعتراضات نباید به گونه‌ای باشد که کینه و نفرت را تشدید کند.
در مرز ایران و افغانستان چه گذشت؟
شنیده‌های اعتمادآنلاین از یک «منبع در محل» حکایت از آن دارد که تنش مرزی میان نیروهای مرزبانی ایران با شبه‌نظامیان طالبان رخ داده است. به گفته این منبع، جرقه تبادل آتش از سوی شبه‌نظامیان طالبان و با هدف قرار دادن کشاورزان ایرانی آغاز شده است. ایران برای جلوگیری از ورود اشرار به خاک خود در این منطقه مرزی دیواری به طول چند کیلومتر کشیده که این دیوار دقیقاً در نقطه صفر مرزی کشیده نشده و در برخی مناطق در عمق خاک ایران است. طالبان ادعا می‌کند که دیوار کشیده‌شده نقطه صفر مرزی ایران است و به همین دلیل کشاورزان ایرانی راکه طبق روال همیشه برای سرکشی به زمین‌های خود در حد فاصل دیوارتا نقطه صفر مرزی رفته بودند هدف قرار داد. بلافاصله پس از این اقدام تهاجمی نیروهای طالبان، مرزبانی ایران اقدام به پاسخ کرد.
♦♦♦
ایسنا: حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی با پذیرش استعفای آیت‌الله جنتی و تقدیر از زحمات ایشان؛ طی حکمی حجت‌الاسلام آقای حاج شیخ محمدحسین موسی‌پور را به سمت ریاست شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی منصوب کردند.
فارس: سیدمحمد حسینی معاون پارلمانی رئیس‌جمهور گفت: هم‌اکنون رئیس‌جمهور و وزرا در سفرهای استانی متعدد بین مردم هستند و میدانی موضوعات را پیگیری و تصمیم‌گیری می‌کنند.
مهر: محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، با اشاره به سه موضوع اقتصاد، جمعیت و آب به عنوان اولویت‌های کشور، گفت: امروز ما در کشور سه مشکل داریم که باید با اولویت به آن رسیدگی کرد.
مهر: دومین سفر خارجی رئیس‌جمهور هفته گذشته انجام شد. سفر رئیس‌جمهور به ترکمنستان بود که نتایج مهمی از جمله احیای قرارداد گازی میان ایران و ترکمنستان، قرارداد سوآپ گازی و رفع سوءتفاهمات با ترکیه و جمهوری آذربایجان به همراه داشت.
فارس: سید نظام‌الدین موسوی، عضو هیات‌رئیسه مجلس، گفت برخی شرکت‌های دولتی و عمومی به دلیل عدم نظارت دقیق دستگاه‌های نظارتی به حیاط خلوتی برای بعضی مدیران به منظور دریافت حقوق‌ها و پاداش‌های نجومی تبدیل شده است.
میزان: سردار سرتیپ پاسدار «امیرعلی حاجی‌زاده»، فرمانده نیروی هوافضای سپاه با بیان اینکه امروزه امنیت و قدرت موشکی و دفاعی ایران پایدار و مثال‌زدنی است، گفت: کوچک‌ترین تحرک دشمن با پاسخی سخت مواجه می‌شود.
ایسنا: فاطمه قاسم‌پور رئیس فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی گفت: طرح حمایت از کاربران در فضای مجازی به جهت توجه به منافع عمومی و مشورت با فعالان کسب‌وکارهای مجازی، اصلاح می‌شود.
جماران: علی مطهری، نماینده ادوار مجلس، در حساب توئیتر خود نوشت: «لازم است صداوسیما دو طرف قضیه کرسنت را دعوت کند تا مردم قضاوت کنند هزینه سنگینی که بابت جریمه توقف اجرای این قرارداد از جیب آنها می‌رود به گردن کیست؟ آنهایی که قرارداد را بستند مانند آقای زنگنه یا آنهایی که اجرای آن را متوقف کردند مانند آقای جلیلی؟»
ایرنا: غلامرضا مصباحی‌مقدم، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، با بیان اینکه ملت ایران حامی و پشتیبان تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای است، گفت: در شرایط فعلی باید همه کمک کنند تا تیم مذاکره‌کننده با قدرت بتواند مواضع خود را بیان کرده و گفت‌وگوها را به نتیجه برسانند.
فارس: بیژن نوباوه‌وطن، نماینده مجلس، از اعطای مجوز به بیش از ۳۰فیلم مساله‌دار اشاره کرد و گفت: اگر این فیلم‌ها اکران شوند ما حتماً وزیر ارشاد را به مجلس فرا خواهیم خواند.
♦♦♦
اصلاح اصلاحات
اعتماد نوشت: «اصلاح‌طلبان» به عنوان طیفی از نیروهای سیاسی که از سال‌های پیش و پس از انقلاب، به عنوان یکی از جریان‌های موثر فعال بودند اما دست‌کم با این عنوان خاص و نیز این سازمان و تشکیلات سیاسی که اکنون شاهدیم، دو دهه‌ای است که در صحنه سیاست ایرانی حاضرند. جریان اصلاحات البته تحولاتی هم از سر گذراند، به‌رغم این تحولات که عمدتاً به منظور اصلاحات درون‌گفتمانی و بهبود و بازسازی ساختار و تشکیلات این جریان سیاسی صورت گرفته اما هدف اصلی «اصلاح‌طلبان» همواره «اصلاح حاکمیت و بهبود وضع و اوضاع حاکم بر جامعه» بوده است اما پس از انتخاباتِ واپسین آدینه بهار 1400 برخی چهره‌های اصلاح‌طلب از جمله سعید حجاریان و مصطفی تاج‌زاده تلاشی شروع کرده‌اند برای «اصلاحِ اصلاحات».
دستاورد حضور جریان انقلابی
شرق نوشت: کیومرث اشتریان عضو هیات علمی دانشگاه تهران می‌گوید: مهم‌ترین دستاورد دولت رئیسی تغییر «روش فکر کردن» یک جریان فکری تاریخی در کشور است؛ جریانی که ریشه‌های آن در دوران مشروطه، قاجاریه و صفویه نیز قابل مشاهده است. این تغییر در روش به معنای آن است که به عینیت‌گرایی گرایش می‌یابند که البته ضرورتاً به معنای دست کشیدن از ارزش‌ها نیست؛ اما نتیجه‌اش به‌کارگیری همه نیروهای ملی برای حل مشکلات کشور است که با فشار دشمنان و جفای همگنان روزافزون می‌شود. اما چگونه این تغییر پدید می‌آید؟ «جریان انقلابی» در کلیت خود درگیر دیوانسالاری می‌شود و محتملاً به‌تدریج درمی‌یابد که اداره کشور ملاحظات خاص خود را دارد و آن‌گونه که «خیال» می‌کرد، به‌سادگی امکان‌پذیر نیست.
از امتیازهای دولت محافظت کنیم!
ایران نوشت: باید مراقبت شود مسائلی که جزو امتیازهای بزرگ این دولت محسوب می‌شود، در طول زمان آسیب نبیند. در دولت سیزدهم باید از امتیازهایی مانند مردمی بودن، پایبندی به اخلاق، تلاش بی‌وقفه و ساده‌زیستی مراقبت ویژه شود و تصویر افرادی که در دولت به کار گمارده می‌شوند نباید با این دال مرکزی مغایرت معنادار داشته باشد. بدیهی است که دولت‌ها (درست یا غلط) به صورت مستمر در معرض انتقاد و هجمه قرار می‌گیرند از این‌رو مراقبت از تصویر دولت و اصلاح نقاط ضربه‌دیده نیز باید دائمی و بدون تاخیر صورت پذیرد. برچسب‌هایی که به صورت هدفمند طراحی شده و با کمک شبکه چندلایه رسانه‌ای، به دولت زده می‌شود اگر به‌موقع اصلاح نشود در افکار عمومی رسوب می‌کند.
رابطه خشکسالی و دولت
جمهوری اسلامی نوشت: حجت‌الاسلام مصباحی‌مقدم گفته است «باید به مردم توضیح داد که وقتی در سال‌هایی قرار می‌گیریم که با کمبود بارش مواجهیم این مساله تقصیر دولت نیست». این حرف حقی است. واقعاً هم کاهش باران ربطی به دولت ندارد. آنچه به دولت‌ها برمی‌گردد مدیریت همین میزان منابع آبی است که در اختیار است. دولت‌ها باید زمینه سازگاری با شرایط خاص خشکسالی را فراهم کنند. به داد محیط‌زیست برسند، به طرح‌های آبخوانداری و آبخیزداری، ویژه توجه کنند. قدم‌هایی از این دست که برداشتند مردم را هم با اصلاح الگوی مصرف کنار خود بخوانند. والا صرف دعوت به صبوری نه‌تنها دردی دوا نمی‌کند بلکه بسان نمک بر روی زخم اندک تحمل باقی‌مانده را هم بر آتش خشم می‌گذارد.