پاک کردن صورت مساله؟

  مجیدرضا منصورخاکی: «دانش‌آموزان اسیر آزمون‌های مداوم هستند؛ از آزمون‌های ورودی مدارس تا کنکور، ما اضطراب را در روح آنان نهادینه کرده‌ایم. #گام_نخست: حذف آزمون‌های بی‌ثمر در دوره ابتدایی است.» این جملات را سید‌محمد بطحایی وزیر آموزش‌وپرورش پیشتر در صفحه مجازی خود توئیت کرده بود. به فاصله یک روز از این اظهارنظر اما بطحایی در توئیت دیگری نوشت: «با فشار آزمون‌های مداوم، #فرصت_کودکی و تمرین مهارت‌های لذت‌بخش زندگی را از #کودکان گرفته‌ایم. #گام_نخست را برداشتیم. دانش‌آموزان ابتدایی از آماده شدن برای آزمون‌های تیزهوشان، نمونه دولتی و مدارس خاص رها شدند.» یک روز بعد نیز معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش‌وپرورش از جزئیات توئیت وزیر پرده برداشت و اشاره کرد این تصمیم، از سوی شورای عالی آموزش‌وپرورش اتخاذ شده است. بر این اساس برگزاری آزمون‌های تستی و استفاده از کتب کمک‌آموزشی در دوره ابتدایی ممنوع شده و آزمون‌های ورودی پایه هفتم تیزهوشان نیز حذف شد. به موجب این تصمیم، ظرف سه سال آینده مدارس تیزهوشان در دوره متوسطه اول نیز به کلی برچیده خواهند شد. موافقان این طرح که بخش عمده آنان را بدنه آموزش‌وپرورش کشور تشکیل می‌دهد، در دفاعیات خود نخست از جداسازی در مدارس انتقاد می‌کنند و بر این باورند که حذف آزمون تیزهوشان شکاف عمیق میان پایه ششم و هفتم نظام آموزشی را برطرف می‌کند. این دسته استدلال می‌کنند به این دلیل که از هر 10 نفر داوطلب ورود به مدارس سمپاد تنها یک نفر پذیرفته می‌شود، در نتیجه 90 درصد دانش‌آموزان مردود در آغاز دوره نخست متوسطه گویی شکست خورده و برچسب تیزهوش نبودن را بر پیشانی دارند و در مقابل معدود پذیرفته‌شدگان نیز در معرض انتظارات بسیاری از سوی خانواده و جامعه قرار می‌گیرند. آنها ادعا می‌کنند به دنبال اجرایی شدن تصمیم جدید دستگاه آموزش‌وپرورش، رقابت‌های ناسالم، استرس‌زا و هزینه‌بر حذف می‌شود و زمینه سودجویی برخی موسسات نیز از میان می‌رود. اما نخبگان و سمپادی‌ها نیز به عنوان بخش اعظم مخالفان این تصمیم دولت، بیکار ننشستند و در مقابل ساختمان وزارتخانه تجمع کردند. این دسته که از سمپاد به عنوان نقطه تحقق عدالت اجتماعی یاد می‌کردند به این واقعیت اشاره داشتند که در صورت حذف این مدارس، استعداد دانش‌آموزان متعلق به خانواده‌های کم‌بضاعت مهجور می‌ماند. در این میان برخی از گروه‌هایی که سودای ورود به این مدارس را در‌ سر می‌پروراندند نیز از این گلایه دارند که طی چند سال اخیر با برنامه‌ریزی و صرف هزینه، خود را برای آزمون تیزهوشان سال هفتم آماده می‌کردند که تصمیم یک‌شبه دولت آمال آنان را نقش بر آب کرد. به نظر می‌رسد طی سال‌های اخیر مدارس تیزهوشان به صورت قارچ‌گونه و فارغ از حفظ کیفیت تکثیر یافته‌اند و در نتیجه علاوه بر تیزهوش‌ها، در این میان دانش‌آموزان سختکوشی نیز وارد مدارس سمپاد شده‌اند که این دستاورد آنها عمدتاً با صرف هزینه‌های گزاف یا به تعبیری، دوپینگی صورت گرفته است. بسیاری از کارشناسان معتقدند به هر روی درصدی از جامعه دارای استعداد ویژه‌ای هستند و دولت با این تصمیم فاقد پشتوانه فکری و نظری، تنها صورت مساله را پاک کرده و شایسته آن بود که شیوه پذیرش تغییر می‌کرد تا خللی در روند تربیت نخبگان وارد نیاید. اما به راستی تجربه چندین‌ساله جداسازی کودکان نخبه از سایرین چه درس‌هایی برای نظام آموزشی ایران داشته است؟