«گنج» در تالار شیشه‌ای

گرچه بیش از 15 ماه از آغاز رکود بازار سهام می‌گذرد، اما نشانه‌هایی به وجود آمده‌اند که بوی خوش‌بینی به بورس را با خود همراه دارند. نشانه‌های مزبور را هم می‌توان از نظر معیارهای بنیادی در بازار سهام احساس کرد و هم از نظر متغیرهای کلان اقتصادی-سیاسی کشور. بر این اساس، بررسی‌ها نشان می‌دهد پس از ریزش‌های قیمتی در بیش از یک سال اخیر، تعدیلات مناسبی در قیمت سهام انجام و بازار سهام به سطوحی نزدیک شده است که از نگاه بسیاری از کارشناسان حتی پایین‌تر از ارزش ذاتی آن است.

به عنوان شاخص‌ترین معیار تعیین این ویژگی می‌توان به کاهش قابل توجه نسبت قیمت به درآمد (P /E) بازار سهام اشاره کرد. بنابراین، آنچه رکود فعلی را سبب شده است بالا بودن قیمت‌ها نسبت به ارزش ذاتی آنها نیست، بلکه نبود محرک کافی برای جذب سرمایه‌گذاران است.

این نوع بی‌میلی با شرایط اقتصاد کشور نیز تطابق دارد، به طوری که عمده بخش‌ها و فعالان اقتصادی در انتظار نتایج مهم مذاکرات هسته‌ای هستند. این حالت انتظاری سبب شده است سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیری کمتری پیدا کنند و در نتیجه جذابیت بورس تهران کاهش یابد. هرچند چشم‌انداز مذاکرات هسته‌ای هنوز به طور قطع مشخص نیست، اما کفه خوش‌بینی به نتیجه نهایی آن در میان کارشناسان سنگینی می‌کند. با این حال تا تعیین تکلیف نهایی این توافق احتمالی، نمی‌توان انتظار رونق قابل توجهی در بازار سهام داشت.

علاوه بر موارد سیاسی و بازاری یادشده، اقدامات اخیر بانک مرکزی در جهت انبساطی شدن، نوید تقویت عملکرد بنگاه‌های اقتصادی را می‌دهد. به طوری که صرف نظر از کاهش نرخ سود، سیاست‌های مناسبی جهت افزایش توان وام‌دهی بانک‌ها اتخاذ شده است. آزادی بیشتر در فعالیت‌های بانکی سبب می‌شود روش‌های تامین مالی شرکت‌ها تسهیل شود که می‌تواند در بلندمدت بر وضعیت بازار سهام به عنوان آیینه اقتصاد اثرگذار باشد.

در این شرایط به نظر می‌رسد بازار سهام وارد حالت گذاری شده است که می‌تواند در ادامه موجب خروج این بازار از رکود فعلی شود. در چنین وضعیتی گرچه توصیه به ورود یا خروج از بازار سهام منطقی به نظر نمی‌رسد، اما تجربه بازارهای بین‌المللی نشان می‌دهد آن دست از سهامدارانی که با دقت و حوصله بیشتری مسیر تحولات را پیگیری می‌کنند، می‌توانند با یک اقدام مناسب، سودهای مناسبی کسب کنند. در این میان باید توجه داشت نشانه‌های مثبت موجود در بازار سهام، فاصله‌ای به نسبت طولانی تا تحقق دارند؛ بنابراین، سرمایه‌گذاران به منظور ورود به بورس باید مشابه یک «سرمایه‌گذار واقعی» اقدام کرده و نگاه بلندمدتی (حداقل دو سال) به سهامداری خود داشته باشند. به عقیده کارشناسان نیز ورود به بازار سهام با هدف فرصت‌طلبی یا سفته‌بازی هرگز توصیه نمی‌شود و سرمایه‌گذاران باید در این مدت با افزایش آگاهی و اطلاعات، خود را برای یک سرمایه‌گذاری بلندمدت آماده کنند.

«تجارت فردا» در این پرونده ضمن بررسی پتانسیل‌ها و ضعف‌های کلی بازار سهام در گفت‌وگو با کارشناسان، سودآوری احتمالی بازار سرمایه را در یک سال آینده و با پیش‌فرض ثبات نسبی در شرایط فعلی بررسی کرده است. در این بررسی، هر صنعت به صورت جداگانه و با در نظر گرفتن عملکرد تاریخی آن، مورد مطالعه قرار گرفته است که می‌تواند دیدی کلی برای آینده سرمایه‌گذاری در هر صنعت نشان دهد.