میوه برجام

برجام را می‌توان دستاورد بزرگ دولت و ملت ایران دانست که از یک‌سو بر حقوق هسته‌ای ایران تاکید کرده و از سوی دیگر توانسته به تحریم‌های ظالمانه علیه ملت ایران پایان بدهد. به هر حال تحریم‌ها، فشارهای زیادی را در طول سال‌های گذشته، به مردم ایران وارد کرد. هرچند ملت ایران با صبوری این دوران را پشت سر گذاشتند.

این دستاورد بزرگ، به نقطه عطفی در تاریخ ایران تبدیل شد. از یک‌سو، برجام خواهد توانست فرصت‌های زیادی را پیش‌روی ملت ایران قرار دهد. فرصت‌هایی که اگر با برنامه‌ریزی مدون از آن بهره گرفته شود می‌تواند موجب پیشرفت و رشد اقتصادی شود و بستری را فراهم کند تا ایران تمام آسیب‌های وارد شده را جبران کند و از سوی دیگر خواهد توانست، جایگاه ایران را در عرصه بین‌الملل ارتقا دهد.

فرصتی بزرگ برای کشور

اگر این فرصت به فرصتی برای رشد اقتصادی و بازسازی اقتصادی تبدیل شود، این موقعیت را باید مغتنم شمرد. دورانی که قرار است ضمن تحرک دادن به عرصه تولید؛ تولید را از رکود خارج کند. به این ترتیب این امکان مهیا می‌شود که دستاورد ملت ایران به دنبال رفع تحریم‌ها چند برابر شود.

البته مسوولان کشور به منظور بهره‌گیری بهتر از این فرصت، باید بستری را فراهم کنند تا کشور به بازاری برای واردات گسترده کشورهای قدرتمند تبدیل نشود و در واقع به عنوان ابزاری برای تقویت اقتصاد و رشد اقتصادی به کار گرفته شود. به ترتیبی که این فرصت باید شرایطی را برای صنعت ما مهیا کند که بتوان از رکود موجود در کشور، خارج شد. این تاثیرات در عرصه اقتصاد در حالی رخ می‌دهد که برجام توانسته در عرصه بین‌الملل تاثیرات شگرف و عظیمی برجای گذاشته و رابطه ایران با جهان را بهبود ببخشد.

به موازات اجرای برجام انتظارات مردم بسیار گسترش یافته است که باید جلوی آن را گرفت. به هر حال مردم انتظاراتی از برجام دارند که ظرف مدتی کوتاه امکان‌پذیر نیست. مردم باید این نکته را مورد توجه قرار بدهند که برجام می‌تواند 25 تا 30 درصد موثر باشد و تحقق بسیاری از خواسته‌های مردم به خودشان بستگی دارد و برجام نمی‌تواند در عرض چند ماه برای آنها معجزه کند. بهترین رویکردی که باید در پیش گرفته شود این است که باید قدر سرمایه‌های اقتصادی و به ویژه انسانی را دانست و از آن به بهترین نحو استفاده کرد.

شاید بسیاری این تصور را داشته باشند که برجام تنها در حوزه سیاست خارجی و عرصه اقتصادی تاثیرگذار بوده و در سایر حوزه‌ها تاثیر زیادی ندارد. به عبارت دیگر، تاثیر برجام تنها در ایجاد رابطه ایران با کشورهای دنیا کاربرد داشته و در سایر موارد نمی‌توان تاثیرات آن را مشاهده کرد. همین ارزیابی موجب می‌شود که برخی از فعالان سیاسی دید مثبتی نسبت به برجام نداشته باشند. به عبارت دیگر آنها عرصه بین‌الملل را تنها حوزه‌ای می‌دانند که از برجام تاثیر گرفته است.

برخلاف این نظرات، اعتقاد من این است که برجام فارغ از تاثیرات گسترده در حوزه بین‌الملل قادر خواهد بود تا فضای سیاست داخلی را از خود متاثر کند و موجب شود تا در حوزه سیاست داخلی هم گشایشی حاصل شود. گشایشی که بسیاری از فعالان سیاسی مدت‌ها برای آن انتظار کشیده بودند.

شما می‌توانید نمود گشایش در عرصه سیاسی را به صورت واضح مشاهده کنید. به هر حال آقای روحانی توانست برخی از وعده‌های خود را در عرصه سیاست عملیاتی کرده و گشایش سیاسی را ایجاد کند. به صورت واضح‌تر می‌توان گفت که بازگشایی خانه احزاب در دسته اقدامات خوب دولت آقای روحانی قرار می‌گیرد. همین نشان می‌دهد دولت از فعالیت گسترده احزاب و انتقادات آنها نسبت به عملکرد خود باکی ندارد. به همین دلیل به راحتی اجازه می‌دهد که آنها دور هم جمع شوند و سیاست‌ورزی کند. به هر حال دولت به این نتیجه رسیده است که باید این انتقادات را قدر بداند و در جهت رفع نقایص بکوشد. در خانه احزاب به عنوان نمونه موفق نیز مرزبندی‌ها از بین رفته و همه با عطوفت کار تشکیلاتی را در کنار یکدیگر تجربه کردند.

البته شما می‌توانید نمود تاثیرات برجام و ترویج گفتمان گفت‌وگو را در میان مردم مشاهده کنید. وضعیت به صورتی در آمد که بسیاری از مخالفان دولت هم تلاش داشتند تا از طریق این گفتمان خود را اثبات کنند. به همین دلیل کمتر مشاهده می‌شد که روش‌هایی به جز گفتمان مورد استفاده قرار بگیرد یا اینکه فردی بخواهد به کاربرد چنین روش‌هایی افتخار کند. مرور کوتاه تبلیغات انتخاباتی نشان داد که رویکردهای گفتمان‌محور مورد استقبال عموم مردم قرار گرفته و مردم نسبت به اعمال سایر روش‌های قهری کمتر اقبال نشان داده و از آن طرفداری می‌کنند.

تاثیر مهم دیگر انتشار لیست‌های انتخاباتی است. به هر حال لیست‌هایی در این انتخابات منتشر شد که جزو عجایب روزگار محسوب می‌شد. تعداد زیادی از فعالان سیاسی با گرایش‌های مختلف و گاه متناقض در یک لیست قرار گرفتند و ترجیح دادند از اختلافات خود صرف‌نظر کرده و بر روی مشترکات خود تاکید کنند. آنها به خوبی درک کرده‌اند که در این صورت موفق می‌شوند. اگر قرار باشد بر اختلافات خود تاکید کنند در این صورت امکان حضور در یک لیست فراهم نشده و همین افتراق موجب می‌شود تا افرادی با حداقل رای و با مشی تندروی به قدرت برسند.

تلاش برای به قدرت رسیدن تمام افراد دلسوز نسبت به مبانی انقلاب و آرمان‌های جمهوری اسلامی موجب شده مرز میان اصلاح‌طلب و اصولگرا از بین برود. همه باید برای تحقق یک هدف بزرگ و متعالی در جامعه تلاش کنند.

دوران تغییر مولفه‌ها

فارغ از لیست‌های انتخاباتی که بسیاری از فعالان سیاسی آن را به فال نیک گرفتند باید به این نکته اشاره کرد که خصومت جای خود را به عطوفت داد و بسیاری از فعالان سیاسی که تا چند روز پیش حاضر نبودند تا دور یک میز بنشینند با یکدیگر وارد مذاکره شدند و لیست مشترک به جامعه ارائه کردند.

مرور وقایع اخیر در عرصه سیاست داخلی نشان می‌دهد که بسیاری از مولفه‌ها تغییر کرده است. دیگر از خشونت کلامی برخی از فعالان سیاسی خبری نیست. البته این به این دلیل است که جامعه با این رویکرد مخالفت داشته و آن را قبول نمی‌کند. به همان میزان بسیاری از فعالان سیاسی اصولگرا و اصلاح‌طلب بیشتر تمایل نشان می‌دهند که از روش‌های جامعه مدنی استفاده کنند. چنین رویکردی در تبلیغات تلویزیونی بسیار مشهود بود و هر کاندیدایی تلاش داشت تا بیشتر خود را اهل تسامح و مدارا نشان بدهد.

به نظر می‌رسد سیاست داخلی ما همچون سیاست خارجی به درجه‌ای از بلوغ سیاسی رسیده و از آن تاثیر گرفته است. در چنین فضایی انتظار می‌رود رقابت سیاسی به دور از بداخلاقی‌های انتخاباتی در جامعه نهادینه شود. فعالان سیاسی به خوبی می‌دانند که شور و هیجان ایجاد‌شده در انتخابات مجلس بیش از هر چیز مدیون اجرای برجام است. به هر حال این انتظار از مسوولان کشوری وجود دارد که در حال حاضر بیش از هر زمان دیگری در این اندیشه باشند که چطور می‌توان نتایج خوب اجرای برجام را در کشور نهادینه کرد.

وزارت کشور باید تلاش کند تا ضمن پر و بال دادن بیشتر به احزاب سیاسی راهکاری بیندیشد تا فعالان حزبی این احساس را داشته باشند که نظرات آنها جدی گرفته شده است. مهم‌تر اینکه این انتظار وجود دارد که مرزبندی از بین رفته در زمان انتخابات، میان فعالان سیاسی در تمام سال‌ها و روزها جاری و ساری شود. به هر حال فعالان سیاسی فارغ از هرگونه جناح‌بندی همگی در این اندیشه هستند که برای اعتلای ایران تلاش بیشتری کنند. به همین دلیل از این فرصت باید بیشترین استفاده را کرده و تلاش کند تا همگرایی بیشتری میان فعالان سیاسی جامعه وجود داشته باشد.