روشنایی چراغ تحول در اتاق

فارغ از آنکه نام «غلامحسین شافعی» به عنوان رئیس‌ جدید اتاق بازرگانی ایران از گلدان‌های رای بیرون می‌آمد یا آنکه قرار بود «مسعود خوانساری» جانشین محمد نهاوندیان در خانه و پایگاه فعالان اقتصادی شود، انتخاباتی که 10 آذر‌ماه در اتاق بازرگانی برگزار شد، من و بسیاری از نمایندگان بخش خصوصی را به یک نقطه اشتراک متمایل کرد؛ اینکه اتاق بازرگانی و به طور مشخص اعضای این پارلمان توانستند در بعد وسیعی که انتظار آن کمتر می‌رفت از رویه‌های گذشته چنین انتخاباتی فاصله بگیرند.

اگر در انتخابات دوره‌های گذشته رد پای دولت در نشاندن گزینه‌های مورد نظر خود بر دست‌کم یکی از کرسی‌های هفت‌گانه هیات‌رئیسه نمایان بود، اگر فعالیت‌های شبانه و روزانه برخی از گروه‌ها در اتاق بازرگانی کام بخش خصوصی را تلخ می‌کرد و اگر مشی کدخدا‌منشی در ایام انتخابات سنگ بنای دوره چهارساله هیات‌رئیسه را می‌گذاشت، این‌بار با انتخاباتی در اتاق بازرگانی مواجه بودیم که به گواه جمع بالایی از نمایندگان بخش خصوصی، پاک‌ترین و سالم‌ترین انتخابات این نهاد در طول دوره پس از انقلاب بود.

این انتخابات، ما و همه آنهایی که در بیرون از اتاق بازرگانی احوالات و جریانات بخش خصوصی را رصد می‌کنند به یک مرز مشترک رساند، اینکه دوران توالی ریاست در اتاق بازرگانی به پایان رسیده ‌است. دیگر نباید انتظار داشت که تنها یک نفر ریاست این نهاد را برای دوره‌های متوالی در دست داشته باشد؛ این سنت دیگر به فراموشی رفت که کرسی ریاست اتاق بازرگانی ایران را باید به دست عده معدودی سپرد. به جز «خاموشی»‌ها و «نهاوندیان»‌ها، نخبگان دیگری نیز در بدنه اتاق بازرگانی و در جمع فعالان بخش خصوصی یافت می‌شوند که توانایی اداره و هدایت بزرگ‌ترین تشکل اقتصادی کشور را داشته باشند. روز 10 آذر‌ماه امسال، بخش خصوصی در اتاق بازرگانی به این باور رسید که «شافعی»‌هایی هستند که کلید اتاق را به آنها واگذار کرد؛ به تعداد قابل توجهی «خوانساری»‌هایی هستند که ردای ریاست اتاق ایران را برازنده آنها دانست. پس دیگر بخش خصوصی این نگرانی را ندارد که در بحبوحه تعویض ریاست اتاق بازرگانی ایران دچار این پرسش شود که چه کسی را جایگزین کند؟ امروز اتاق بازرگانی جمع بالایی از نخبگان را در خود جای داده که هر یک توانایی اداره این نهاد مدنی را دارند. در این نهاد، دیگر قحط‌الرجال نیست.

این انتخابات، ارمغان دیگری نیز برای فعالان اقتصادی به همراه داشت و اینکه اتاق بازرگانی که طی سال‌های گذشته درون خود دچار چنددستگی شده بود و لطمات زیادی نیز از قبل آن متحمل شد، تبدیل به دو‌قطبی مدرنیته و سنتی شده است و مرزبندی‌ها در این تشکل بزرگ تنها به این دو دیدگاه ختم می‌شود. خوشبختانه در انتخابات هفته گذشته، نامزدهای کرسی ریاست نمایندگان این دو طیف بودند و این‌گونه نبود که گزینه‌ای خارج از اتاق و بیگانه با بخش خصوصی پا به عرصه انتخابات بگذارد، از این رو، هر یک از دو نامزد کرسی ریاست که به رای آری فعالان اقتصادی دست پیدا می‌کرد، برای کانون بخش خصوصی ایران پربرکت بود چرا که اتاق بازرگانی برنده واقعی این انتخابات شد.

رویکرد مثبت دیگری که با این انتخابات در سبد بخش خصوصی قرار گرفت، خروج اتاق بازرگانی از طیف‌بندی‌هایی است که به ویژه طی سال‌های اخیر با این نهاد همراه بوده است. تنش‌های پیش‌آمده میان گروه‌های خواستاران تحول، فعالان توسعه و دیگر دسته‌بندی‌ها نتیجه‌ای جز اتلاف زمان و از دست دادن فرصت‌ها برای بخش خصوصی ایران به ارمغان نداشته است. این ‌بار افرادی به عنوان نامزد ریاست اتاق بازرگانی ایران معرفی شدند و خود را در محک آرای فعالان اقتصادی قرار دادند که جزو چهره‌های معتدل این تشکل بزرگ هستند و تلاش کردند با دسته‌بندی‌های مرسوم در اتاق بازرگانی فاصله خود را حفظ کرده و تنها همگرایی و رساندن اتاق بازرگانی به جایگاه واقعی خود را ملاک برنامه‌ها قرار دهند. از این رو، دیدگاه و رویکرد اعتدالی که در دوره جدید به دولت الصاق شد، در اتاق بازرگانی ایران نیز ریشه دوانید و این پیام را به ارمغان آورد که تمامی افرادی که در اتاق بازرگانی عضویت دارند با هر دیدگاه و تفکری که آن را نمایندگی می‌کنند، قادر هستند زیر یک سقف جمع شده و هدفی جز ارتقا و تغییر در اتاق بازرگانی نداشته باشند.

این مطالبه به خوبی از میزان آرایی که هفته گذشته به گلدان‌های رای‌گیری ریخته شد، قابل تحلیل است که خواسته غالب نمایندگان بخش خصوصی در اتاق بازرگانی حرکت به سمت تغییر است. اینکه نزدیک به 48 درصد آرای جمع‌شده به صندوق نامزدی از این رقابت ریخته شد که منادی تغییر در اتاق بازرگانی است، بیانگر آن است که چراغ تحول در اتاق بازرگانی از هم‌اکنون روشن شده است.