میانگین یا نقطه‌به‌نقطه؟

در اقتصاد برای بیان تورم سالانه، از دو شاخص «تورم میانگین» و «تورم نقطه‌به‌نقطه» استفاده می‌شود. همین موضوع باعث شده در بین مردم و حتی بعضاً مسوولان اقتصادی نیز، ابهاماتی در خصوص تورم ایجاد شود. البته معمولاً وقتی گزارش‌های رسمی از «تورم» استفاده می‌کنند، «تورم میانگین» را مد نظر دارند، هر چند «تورم نقطه‌به‌نقطه» به تصوری که مردم از «تورم» دارند، نزدیک‌تر است. برای رفع این دوگانگی، باید به تفاوت شیوه محاسبه این دو نرخ توجه کرد. روش محاسبه به این شکل است که ابتدا متوسط قیمت اقلام مصرفی در یک دوره، در شاخصی به عنوان «شاخص قیمت مصرف‌کننده» یا همان شاخص CPI منعکس می‌شود. مثلاً در حال حاضر با وضع این قرارداد که متوسط قیمت‌ها در سال 1390 معادل با عدد 100 است، بانک مرکزی می‌گوید شاخص قیمت مصرف‌کننده آبان، معادل 5/180 است. برای محاسبه تورم نقطه‌به‌نقطه آبان‌ماه، عدد شاخص آن با عدد شاخص آبان سال قبل که معادل 8/136 بود، مقایسه می‌شود که بیانگر رشد 9/31درصدی متوسط قیمت‌ها در این مدت است. به این رشد 9/31 درصدی که دقیقاً قیمت‌های یک مقطع را با مقطع دیگر مقایسه می‌کند، «تورم نقطه‌به‌نقطه» گفته می‌شود. در محاسبه تورم میانگین آبان‌ماه اما روش کار به این شکل است که یک بار متوسط شاخص از آذر 91 تا آبان 92 محاسبه می‌شود (6/163) و یک بار هم متوسط شاخص از آذر 90 تا آبان 91 (9/116). مقایسه این دو متوسط با هم، تورم میانگین را مشخص خواهد کرد.