سخنان سردار دیروز و سیاستمدار امروز

شاید در باور بسیاری نمی‌گنجید که محسن رضایی در برنامه زنده تلویزیونی از شبکه یک سیما به مناسبت گرامیداشت ‌هفته دفاع مقدس، از عزت‌الله ضرغامی بخواهد تا برای ایجاد تنوع از هاشمی و حتی میرحسین موسوی به عنوان نخست‌وزیر دوران جنگ مصاحبه بگیرد. بیان این سخنان از سوی محسن رضایی که در تمام دوران جنگ فرماندهی سپاه پاسداران را بر عهده داشت، حیرت مجری و بسیاری از بینندگان را برانگیخت. همین جملات کافی بود تا سیلی از انتقادات متوجه دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام شود که چرا با بیان چنین سخنانی به میرحسین موسوی وجاهت داده و نام وی را در رسانه ملی اعلام کرده است. حضور جنجالی محسن رضایی در برنامه سطرهای ناخوانده، تنها به دعوت از صدا و سیما برای گرفتن مصاحبه از نخست‌وزیر دوران دفاع مقدس خلاصه نشد. زمانی که محسن رضایی در شب دوم برنامه، حضور یافت ناچار شد در مورد مکالمه تلفنی با حسن روحانی در مورد عملیات فاو توضیحاتی را ارائه کند. در آن مکالمه، محسن رضایی با قاطعیت گفته بود که سقوط فاو امکان ندارد مگر اینکه عراق بمب اتم بزند. محسن رضایی در برنامه تلویزیونی به مناسبت هفته دفاع مقدس اظهارات 29 سال قبل خود را اصلاح کرد و گفت: «من چون احتمال شنود تلفنی را می‌دادم از قصد این طور جواب دادم اما می‌دانستم خط ما در فاو شکسته شده است.» این اظهارات به محض مطرح شدن محسن رضایی را در تیررس منتقدان قرار داد که چگونه رئیس سپاه پاسداران در بهمن‌ماه سال 65 حاضر می‌شود با ارسال تلگرامی به سیداحمد خمینی، اوضاع بحرانی را به تصویر کشیده و تقاضای کمک فوری کند اما در مورد عملیات فاو رفتار دیگری را در پیش گرفته است. اگر قرار است اسرار نظامی محفوظ بماند، این موضوع باید در تمام عملیات‌ها مد نظر قرار بگیرد نه اینکه در عملیات کربلای 5 به راحتی وضعیت وخیم به تصویر کشیده شود اما در عملیات فاو، حفظ اسرار جنگی در اولویت قرار بگیرد. جالب اینجاست که عملیات فاو یک سال قبل از عملیات کربلای 5 انجام شده بود!

مدیریت جنگ

فارغ از تمام انتقاداتی که متوجه محسن رضایی در برنامه تلویزیونی شد باید این نکته را مورد توجه قرار داد که خاطرات وی از هشت سال دفاع مقدس، قابلیت استناد زیادی دارد. هرچند امکان دارد بسیاری وی را به رفتار دوگانه و رویکرد یک بام و دو هوا متهم کنند اما واقعیت این است که کادر نظامی در آن دوران چنان بی‌تجربه بود که بعید نیست که چنین رفتار دو‌گانه‌ای در دو عملیات نظامی رخ داده باشد. هرچند رضایی سابقه عضویت گروه چریکی منصورون را در کارنامه خود داشت اما این تجربه، برای تصدی پست حساسی همچون فرماندهی سپاه کافی نبود. محسن رضایی، زمانی که در سال 60 در بحبوحه جنگ ایران و عراق به فرماندهی سپاه پاسداران از سوی امام خمینی (ره) منصوب شد، تنها 27 سال داشت و در اوج جوانی به این سمت مهم منصوب شده بود و تنها سابقه کار نظامی رسمی وی به دو سال مسوولیت اطلاعات سپاه برمی‌گشت. محسن رضایی 16 سال در این پست باقی ماند و حضور در راس سپاه را تا پایان دوره جنگ و حتی دوره سازندگی در کارنامه خود حفظ کرد. درست همان زمانی که سید‌محمد خاتمی با رای 20میلیونی وارد پاستور شد، عطای کار نظامی را به لقای آن بخشید و از کلیه مناصب نظامی خود کناره‌گیری کرد.

ناکام در سیاست

اولین تجربه فعالیت سیاسی محسن رضایی، چندان خوشایند نبود. دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام در آستانه انتخابات 78 یعنی مجلس ششم، کاندیدای مجلس شد اما حضور در فهرست «ائتلاف خط امام و رهبری» (معروف به جناح راست) و جامعه روحانیت مبارز در دورانی که تب اصلاحات جامعه را گرفته بود برای وی حاصلی جز شکست نداشت.دومین بزنگاه حضور انتخاباتی رضایی به سال 84 بازمی‌گردد. در پایان دوره ریاست‌جمهوری خاتمی، بسیاری از فعالان سیاسی راست، فرصت را برای ثبت‌نام در انتخابات ریاست‌جمهوری مناسب دیدند و محسن رضایی نیز همچون سایر افراد خود را شایسته حضور در راس قوه مجریه دانست و کاندیدا شد اما دو روز قبل از برگزاری انتخابات بدون هیچ توضیحی از انتخابات کناره گرفت. چهار سال دوران احمدی‌نژاد عرصه را بر بسیاری سخت کرد. برگرداندن کشور بر ریل صحیح به انگیزه‌ای تبدیل شد تا محسن رضایی مجدداً وارد کارزار انتخابات شود. دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام در انتخابات 88 تصور می‌کرد که بسیاری از اصولگرایان چاره‌ای ندارند جز اینکه به وی رای بدهند و به همین دلیل وی قطعاً رای می‌آورد. در همان مناظره‌های جنجالی با محمود احمدی‌نژاد بود که وی از شاخص فلاکت نام برد که به مدد مدیریت نادرست دولت نهم افزایش یافته بود. همان زمانی که رئیس دولت نهم مرتب برگ زرینی از افتخارات خود را رو می‌کرد، محسن رضایی به عنوان دانش‌آموخته اقتصاد، افزایش 40‌درصدی شاخص فلاکت را به رخ رقیب انتخاباتی خود کشید و او را آچمز کرد. اگر انتخابات 88 برای وی دستاوردی نداشت شاید خرداد 92 بتواند به نقطه عطف زندگی وی تبدیل شود. محسن رضایی با شعار سلام بر زندگی حضوری فعال در عرصه مجازی داشت و حتی سایت ویکی‌رضایی را رونمایی کرد که برنامه‌ای مرحله به مرحله و تدریجی بود که پس از ورود اطلاعات، داده و برنامه‌های اقتصادی توسط کارشناسان و نخبگان مورد ویرایش قرار می‌گرفت تا کارشناسان به اطلاعات موثق دست پیدا کنند. اما حضور در کارزار انتخابات برای وی همچون سایر کارزارهای سیاسی، نتیجه‌ای به دنبال نداشت. سبزوار رضایی‌میرقائد که تحصیلات مهندسی مکانیک خود در دانشگاه علم و صنعت را نیمه‌کاره گذاشته بود؛ بار دیگر ناچار شد به همان مجمع تشخیص مصلحت نظام بسنده کند.

سخن آخر

نظامی دیروز و سیاستمدار امروز که در حال حاضر 60سالگی را تجربه کرده است هرچند در عرصه سیاست خوش‌شانس نبوده اما با این حال تلاش دارد تا در این عرصه به عنوان یک فرد تاثیرگذار حضور داشته باشد. رضایی به محض پایان انتخابات 92 از راه‌اندازی یک بنیاد خبر داد و در عین حال تلاش کرد جبهه ایستادگی را به عنوان تشکلی که حول محور وی شکل گرفته تقویت کند. همسر معصومه خدنگ و پدر احمد، سارا، علی، زهرا و مهدیه در تمام این سال‌ها تلاش داشته تا اصولگرایان را تحت تاثیر قرار بدهد اما مرور چند انتخابات گذشته نشان می‌دهد اصولگرایان در هیچ انتخاباتی محسن رضایی و تشکل وی را چندان جدی نگرفته‌اند و حاضر نیستند در انتخابات مجلس آنها را در لیست خود بگنجانند کما اینکه در همه انتخاباتی که بعد از تشکیل جبهه ایستادگی برگزار شد این تشکل لیست جداگانه‌ای ارائه کرد که البته توفیق چندانی را کسب نکرد. در برابر محسن رضایی و تشکل حامی او چندان دل‌خوشی از ساختارهای اصولگرایان ندارند. هنوز مشخص نیست که محسن رضایی در سایر کارزارهای انتخاباتی چه رویکردی را در پیش خواهد گرفت آیا باز هم کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری خواهد شد یا اینکه ترجیح می‌دهد به دبیری مجمع تشخیص بسنده کند و رویای حضور در پاستور را برای همیشه بایگانی کند.