روانشناسی هدایا

آیا هیچ زمانی در طول سال وجود دارد که در آن اهداف خوب و ماده‌گرایی به شدت با یکدیگر همپوشانی پیدا کنند؟ افراد مهربان، هنرمندان پاک‌نیت روزهای قبل از کریسمس را به بسته‌بندی و کادوپیچی هدایا می‌گذرانند. نیت درونی آنها هر چه باشد، عشق آنها به دریافت‌کننده هدایا در نوع کاغذ، چسب، روبان و تزئینات دیده می‌شود.

اما ناگهان همه‌چیز خراب می‌شود. تحقیقات جدید دو استاد دانشکده مدیریت دانشگاه ییل و دیگری از دانشگاه میامی با آنچه مدت‌ها احساسات و احساس‌گرایی نشان می‌داد همخوانی ندارد. مقاله این پژوهشگران بر مبنای نیم‌قرن مطالعه صدها اقتصاددان و روانشناس و همچنین تحقیقات میدانی جدید با استفاده از صدها نفر از سه دانشگاه قرار دارد.

نتایج پژوهش برای کسانی که هدایا را کادوپیچ می‌کنند تعجب‌آور است. آمریکایی‌ها سالانه 2 /3 میلیارد دلار برای کاغذکادو هزینه می‌کنند اما این کار نه‌تنها شادمانی بیشتری به همراه ندارد بلکه باعث بروز انتظاراتی غیرواقعی می‌شود که در نهایت نارضایتی را به همراه دارند. بسته‌بندی‌کنندگان فکر می‌کنند یک هدیه کم‌ارزش را به یک هدیه فوق‌العاده و عالی تبدیل کرده‌اند در حالی که دریافت‌کنندگان عکس آن را تجربه می‌کنند و بنابراین سرخورده و ناامید می‌شوند.

سوال مبنایی در این مطالعات این است: چه چیز واقعاً شادمانی ایجاد می‌کند؟ مقالات دانشگاهی قدیمی در این حوزه به «کانون‌گرایی» اشاره می‌کنند: تمایل بر اینکه به میزان بیش از حد بر رویداد اصلی تمرکز شود در حالی که سایر شرایط نادیده گرفته می‌شوند و شادمانی به سرعت از بین می‌رود. به عنوان مثال، مقاله‌ای که در سال 2000 انتشار یافت بیان می‌کند دانشجویان طرفدار فوتبال بر این باورند که خوشی ناشی از پیروزی تیم فقط سه روز دوام می‌آورد. در واقع حوادث و تجربیات روزمره دست‌به‌کار می‌شوند و شادمانی حاصل‌شده ظرف یک روز ناپدید می‌شود.

انتظارات نیز اهمیت دارند. پژوهش‌هایی که در سال‌های 1995 و 2006 انتشار یافت بررسی می‌کنند که چرا دریافت‌کنندگان مدال نقره ناامیدی بیشتری را تجربه می‌کنند (چون مدال طلا را از دست داده‌اند) در حالی که برندگان مدال برنز خوشحالند (چون حداقل یک مدال به‌دست آورده‌اند). مطالعه‌ای که سال 2015 درباره رابطه هدیه دادن و شادمانی انجام گرفت نتیجه می‌گیرد که یک منبع ناامیدی انتخاب هدایایی است که با هدف انعکاس ویژگی‌های خاص دریافت‌کننده تهیه می‌شوند در حالی که هدایای آماده عامه‌پسند چنین تاثیری ندارند.

کادوپیچی اندکی از هر کدام از این عوامل را در خود دارد. تناقض در نقطه تمرکز (کانون)، ابهام و سردرگمی در دیدگاه‌ها و سوءتفاهم در مورد آنچه مطلوب است. همه اینها در بسته‌ای کادوپیچ می‌شود که قصد دارد خوشی و مهربانی تعطیلات

کریسمس را جلوه‌گر باشد. با این حال بابانوئل‌های مهربان باید درسی عملی از این بیان بگیرند: باید با حقیقت روبه‌رو شد، پوشش هدیه باید با محتوای آن همخوانی داشته باشد.