رجحان‌های اقتصادی
خصلت‌های فردی و اجتماعی مردم روی توسعه چه تاثیری دارد؟
مقاله «شواهد جهانی در مورد رجحان‌های اقتصادی» که در سال 2018 از سوی گروهی از اقتصاددانان از دانشگاه‌های هاروارد و بن، پیتسبورگ و مونیخ به چاپ رسید، تفاوت‌های جهانی در مورد خصلت‌های فردی و اجتماعی مردم کشورهای دنیا را که می‌توانند به عنوان ویژگی‌های مثبتی روی رشد و توسعه اقتصادی تاثیرگذار باشند، مورد مطالعه قرار می‌دهد. آنها در این مقاله نتایج حاصل از مطالعه «بررسی رجحان جهانی» یا همان بررسی خصیصه‌های فردی و اجتماعی مردم در کشورهای مختلف را ارائه دادند؛ چیزی که به اختصار آن را GPS) Global Preference Survey) نامیده‌اند. GPS یک بررسی معتبر انجام‌شده به صورت آزمایشگاهی از پایگاه داده‌ای از 80 هزار فرد در 76 کشور در مورد صبر و شکیبایی، ریسک‌پذیری، مقابله‌به‌مثل مثبت و منفی، نوع‌دوستی و اعتماد است. داده‌ها ناهمگنی قابل توجهی را در مورد خصیصه‌های کشورهای مختلف نشان می‌دهد، اما این ناهمگنی در بررسی داخل یک کشور حتی به مراتب بیشتر است.
تکه‌های پازل
بسیاری از نظریه‌های موجود از رفتار انسان در علم اقتصاد و دیگر علوم نزدیک با آن، فرض می‌کنند که یک مجموعه از خصیصه‌های فردی و اجتماعی، فرآیند تصمیم‌گیری افراد را هدایت می‌کند که در حوزه فردی شامل خصیصه‌هایی در مورد ریسک‌پذیری یا ریسک‌گریزی، صبر و انتخاب زمان دریافت مبلغ X به عنوان پاداش در حال یا دریافت مبلغ بیشتر از X در آینده است. این خصیصه‌ها در حوزه اجتماعی در مورد مقابله‌به‌مثل مثبت و منفی، نوع‌دوستی و اعتماد است. با توجه به اهمیت خصیصه‌های فردی و اجتماعی که در چارچوب ذهنی اقتصاددانان وجود دارد، ادبیات تجربی قابل توجهی روی فهم اینکه چه خصیصه‌هایی پتانسیل‌های تعیین‌کننده دارند و همچنین پیامدهای تفاوت در این خصیصه‌ها، وجود دارد. اگرچه این ادبیات نظری، نگرش‌های زیادی را در مورد ناهمگنی خصیصه‌های مذکور در سطح فردی در جمعیت‌های خاص ایجاد کرده است، اما کمتر به تفاوت‌های جهانی این خصیصه‌ها پرداخته می‌شود. بخشی از این عدم توجه به تفاوت‌ها میان کشورها، بازتاب‌دهنده فقدان داده‌های جهانی در سطح کشوری و فقدان شاخص‌هایی است که به‌طور ویژه برای تبیین رجحان‌های اقتصادی (همان خصیصه‌های فردی و اجتماعی مثبت) طراحی شده باشند. نویسندگان مقاله، هر خصیصه فردی و اجتماعی مثبت شامل صبر، ریسک‌پذیری، مقابله‌به‌مثل مثبت و منفی، نوع‌دوستی و اعتماد را به عنوان رجحان‌های اقتصادی در نظر گرفتند. این خصیصه‌ها از آن جهت رجحان اقتصادی به‌شمار می‌آیند که روی رشد و توسعه اقتصادی تاثیرگذار هستند. تجزیه و تحلیل آنها با توضیح طبیعت ناهمگنی در تفاوت‌ها، هم در سطح بین‌کشوری و هم در داخل یک کشور آغاز می‌شود. نتیجه تحقیقات این بود که بسیاری از صبورترین جمعیت جهان در اروپا یا کشورهای انگلیسی‌زبان هستند، در حالی که ریسک‌پذیری به‌طور ویژه در آفریقا یا خاورمیانه شایع است. رجحان‌های عملکرد جامعه‌پسند (به نفع جامعه) به‌طور خاص در آسیا وجود دارد و در کشورهای جنوب صحرای آفریقا نسبتاً ضعیف است. شاخص رجحان‌های مختلف همچنین با هم همبستگی دارند: صبر و تمایل برای پذیرش ریسک، یک جفت از رجحان‌هایی هستند که با یکدیگر همبستگی مثبت دارند. از طرفی خصیصه‌های جامعه‌پسند شامل مقابله‌به‌مثل مثبت، نوع‌دوستی و اعتماد، گروه دیگری از همبستگی مثبت را با یکدیگر شکل می‌دهند. در حالی که تغییرات بین‌کشوری در رجحان‌ها قابل توجه است، تغییرات درون‌کشوری بزرگ‌تر است و نشان می‌دهد خصیصه‌های افراد، حتی از مرزهای ملی برای توضیح تفاوت‌ها مهم‌تر هستند. همچنین نتایج نشان می‌دهند که در سطح فردی، رجحان‌ها به‌طور سیستماتیک با توجه به جنسیت، توانایی شناختی و سن، تغییر می‌کنند. برای مثال، زنان ناشکیباتر هستند، ریسک‌پذیری کمتری دارند و نسبت به مردان جامعه‌پسندتر هستند (رفتارهای مطلوب جامعه بیشتری دارند). مهارت‌های شناختی به صورت یکنواخت و به‌طور مثبت با شکیبایی، ریسک‌پذیری و رجحان‌های اجتماعی در ارتباط است و همه مزیت‌ها در ارتباط با الگوهای سنی هستند.
در همین زمان، ارتباطات میان خصیصه‌های جمعیت‌شناسی-اجتماعی (sociodemographic) و رجحان‌ها، ناهمگنی قابل‌توجه موجود میان کشورها را پنهان می‌کند: در حالی که بعضی از روابطی مثل ریسک‌گریزی و جنسیت، تقریباً در هر کشوری یک مسیر را طی می‌کند، روابط دیگری مثل سن و صبر، به نظر می‌رسد به سطح توسعه‌یافتگی بستگی دارد. GPS امکان بررسی همبستگی میان همه رجحان‌ها و متغیرهای جغرافیایی و فرهنگی (مثل فرهنگ افتخار، آیین پروتستان و زبان‌شناسی پس‌انداز) را فراهم می‌کند. با توجه به شرایط بیولوژیک و جغرافیایی، شکیبایی، اعتماد و مقابله‌به‌مثل منفی، همگی به‌طور معناداری با آزادی عمل مطلق و وجود حیوانات بزرگ رام‌شدنی در یک کشور همبستگی مثبت دارند. همبستگی معنادار مثبت میان شکیبایی، اعتماد و مقابله‌به‌مثل منفی و وجود حیوانات بزرگ رام‌شدنی در یک کشور (منطقه) به‌طور وسیع با فرضیه فرهنگ افتخار در ارتباط است. اعتماد، به‌طور معناداری با توجه به شاخص‌های مختلف شایستگی کشاورزی (مساعد بودن وضعیت برای کشاورزی) یک منطقه تغییر می‌کند. با توجه به متغیرهای فرهنگی، شکیبایی به‌طور معنادار و قوی‌ای با مجموعه‌ای از متغیرهایی که می‌توانند زیر چترِ روح سرمایه‌داری خلاصه شوند، یعنی پروتستانیسم و شاخص‌های مختلف فردگرایی، همبستگی دارد. در قدم بعدی، آنها به بررسی رابطه میان رجحان‌ها و رفتارها در سطح فردی و پیامدهایی که اقتصاددانان روی آنها تاکید کرده‌اند، پرداختند. این پیامدها به‌طور بالقوه به وسیله ریسک، زمان و مزیت‌های اجتماعی هدایت می‌شوند. داده‌ها نشان می‌دهد افراد شکیبا به احتمال بیشتری پس‌انداز می‌کنند و دستاوردهای تحصیلی بیشتری دارند. افرادی که تلرانس بیشتری برای ریسک دارند به احتمال بیشتری خوداشتغال هستند و سیگاری خواهند بود. همچنین مزیت‌های اجتماعی از دامنه وسیعی از رفتارهای مطلوب جامعه و پیامدهایی همچون اهدا کردن، زمان گذاشتن داوطلبانه، یاری رساندن به غریبه‌ها، کمک به دوستان و خویشاوندان، قابل پیش‌بینی هستند. این ارتباطات موجود میان مزیت‌ها و پیامدها، به‌طور کیفی در تقریباً همه کشورها مشابه هستند. در نهایت، این مقاله همبستگی میان رجحان‌ها در سطح کشوری و یک مجموعه انتخاب‌شده از متغیرهای پیامدهای کل را که ادبیات نظری گذشته بیان کرده‌اند ممکن است با رجحان‌ها در ارتباط باشند، مطالعه می‌کند. در قدم اول آنها بر رابطه میان رجحان‌ها و توسعه اقتصادی تمرکز کردند. در داده‌های GPS اعتماد به‌طور معناداری با توسعه همبستگی دارد و به‌طور همزمان، رابطه میان شکیبایی و درآمد، بر حسب اندازه کمی و معناداری آماری، بسیار قوی‌تر است. برای مثال، وقتی که هر دو متغیر شکیبایی و اعتماد در یک رگرسیون توام وارد می‌شوند، اعتماد معناداری خود را از دست می‌دهد. با حرکت به سمت پیامدهای کل دیگر، نویسندگان مقاله نشان دادند که ریسک‌پذیری به‌طور معناداری با پروکسی‌هایی (متغیرهای جانشین) برای فعالیت‌های کارآفرینانه همبستگی دارد که این همبستگی با توجه به همبستگی درون‌کشوری (داخل یک کشور) میان ریسک‌پذیری و خوداشتغالی است. میانگین رجحان‌های اجتماعی با اهدا کردن و داوطلب شدن در کشورهای مختلف، همبستگی دارد که این نیز مجدداً به دلیل نتایج درون‌کشوری مرتبط با این موضوع است. در نهایت میانگین مقابله‌به‌مثل منفی در یک کشور، قویاً با فراوانی کشمکش‌های مسلحانه همبستگی دارد. یافته‌های این مقاله با ادبیات نظری مختلف در اقتصاد رفتاری و آزمایشگاهی، اقتصاد فرهنگی و توسعه بلندمدت گره خورده است. در اقتصاد رفتاری و آزمایشگاهی، محققان، هم تعیین‌کننده‌های بالقوه در سطح فردی و هم پیامدهای تفاوت در رجحان‌ها را بررسی کرده‌اند؛ اگرچه این بررسی‌ها در نمونه‌های ویژه‌تر و کوچک‌تری بوده است. این مقاله سوالاتی را در ادبیات نظری موضوع مطرح می‌کند. برای مثال اینکه تفاوت‌های یک جنسیت خاص در رجحان‌ها، نسبتاً جهانی است یا مختص یک فرهنگ خاص یا سطوح توسعه‌یافتگی است، یا شاید نتیجه تورش نشر (publication bias) است. در اقتصاد فرهنگی و اقتصاد سیاسی، این مقاله بیشتر در ارتباط با تحقیقی است که از طریق تمرکز بر گروه‌های انتخاب‌شده کوچک مثل جوامع کوچک‌مقیاس یا دانشجویان دانشگاه‌ها، تغییرات (variation) در رجحان‌ها را در جوامع مختلف بررسی کرده است. GPS پتانسیل این را دارد که دستورالعمل‌های تحقیقاتی را روی ریشه‌های فرهنگی تغییرات در رجحان‌ها ایجاد کند. چیزی که تا پیش از این و به دلیل غیاب داده‌های بین‌کشوری در مورد رجحان‌ها، مشکل بوده است. در نهایت نتایج در مورد روابط بین‌کشوری میان رجحان‌ها و پیامدها، به‌طور طبیعی به ادبیات نظری موجود در توسعه تطبیقی (مقایسه‌ای) گره خورده است که باعث افزایش استفاده از آرگومان‌ها در مورد تغییرات فرهنگی می‌شود. در حالی که ادبیات نظریه این تحقیقات به‌طور وسیعی روی اعتماد متمرکز است، داده‌های GPS امکان بررسی فرضیه‌های دیگر را نیز ایجاد می‌کند. GPS بدین منظور طراحی شد که مجموعه‌ای از رجحان‌ها را که در نظریه اقتصادی، نقشی اساسی بازی می‌کنند، اندازه‌گیری کند. در حالی که مدل‌های اقتصادی بسیاری از جزئیات در مورد رجحان‌ها را در نظر نمی‌گیرند، به‌طور صریح، رجحان‌ها را در مورد ویژگی‌های به‌خصوصی مثل زمان‌بندی، ریسک و عایدی (payoffs) دیگران، مدل می‌کنند که این ویژگی‌ها معمولاً به بده‌بستان‌های (trade offs) موجود در تصمیمات اقتصادی مرتبط هستند. GPS شامل شاخص‌هایی در مورد صبر، ریسک‌پذیری و سه نوع متمایز از رجحان‌های اجتماعی است: نوع‌دوستی غیرشرطی، مقابله‌به‌مثل مثبت و مقابله‌به‌مثل منفی. GPS همچنین شامل شاخصی جدید از اعتماد است. با توجه به الگوهای تغییرات در رجحان‌ها، اولین مشاهده این است که مردمانی که نیاکان اروپایی دارند، نسبت به میانگین جهانی شکیباتر هستند. تا جایی که تمام 10 کشوری که از نظر رجحان شکیبایی در صدر هستند، یا در کشورهای انگلیسی‌زبان اروپای جدید (ایالات متحده، کانادا و استرالیا) یا در اروپای غربی قرار دارند و کشورهای حوزه اسکاندیناوی نیز در بالاترین سطوح شکیبایی هستند. سطوح اعتماد نیز به‌طور ویژه‌ای در کشورهای اروپای جدید بالاست، و این در حالی است که کشورهای اروپای غربی ریسک‌گریزی قابل ملاحظه‌ای دارند. در شرق نیز، کشورهای اروپای شرقی که سابقاً کمونیست بودند، به‌طور میانگین نسبتاً ریسک‌گریز و نه خیلی شکیبا هستند و سطوح نوع‌دوستی پایینی دارند. اما الگوها برای نقطه مقابل آنها یعنی کشورهای اروپای غربی کمتر واضح است. کشورهای آسیای شرقی و جنوبی نیز نسبتاً ناشکیبا هستند، به جز کشورهای کنفوسیوسی (چین، ژاپن و کره جنوبی). این گروه از کشورها به‌طور سازگاری ریسک‌گریز هستند و نسبتاً مقابله‌به‌مثل منفی در آنها بالاست. به‌طور میانگین نوع‌دوستی در این کشورها بالاست اما در سطح کشوری، الگوها متغیر هستند. مردمان خاورمیانه و شمال آفریقا نسبتاً سطح بالایی از ریسک‌پذیری را دارند و سطوح شکیبایی در آنها پایین است. رجحان‌های اجتماعی و اعتماد در این گروه از کشورها متغیر است. قابل توجه است که همه 10 کشوری که در نمونه GPS بیشترین سطوح ریسک‌پذیری را دارند، از کشورهای خاورمیانه یا آفریقا هستند که غالب آنها نیز از کشورهای جنوب صحرای آفریقا هستند. مضاف بر این، تمام کشورهای جنوب صحرای آفریقا در مقابله‌به‌مثل مثبت، نوع‌دوستی و اعتماد، به‌طور میانگین پایین‌تر از میانگین جهانی بوده و نسبتاً ناشکیبا هستند. در نهایت، در کشورهای آمریکای جنوبی، غالب جمعیت ناشکیبا هستند و بر حسب مقابله‌به‌مثل منفی، در سطوح پایینی قرار دارند. آنها مقادیر معتدلانه‌تری را در ریسک‌پذیری و ویژگی‌های مطلوب جامعه (جامعه‌پسند)، یعنی نوع‌دوستی، مقابله‌به‌مثل مثبت و اعتماد دارند. در مجموع، انواع مختلف رجحان‌ها به‌طور محیطی و فرهنگی در مناطق خاص متمرکز شده‌اند. در حالی که رجحان‌های فردی نشان‌دهنده تغییرات جغرافیایی است، آنها می‌توانند همچنین با یکدیگر همبستگی داشته باشند. نتایج تجزیه و تحلیل‌های نویسندگان مقاله نشان می‌دهد رجحان‌ها به‌طور مستقل از هم توزیع نشده‌اند. یک مجموعه از ویژگی‌ها که به یکدیگر وابسته هستند، ریسک‌پذیری و شکیبایی است که در سطح کشوری با یکدیگر همبستگی معنادار مثبت دارند. البته این به‌رغم مورد خاص کشورهای جنوب صحرای آفریقاست که در عین ریسک‌پذیری، ناشکیبا هستند. گروه دیگری از خصیصه‌ها که با یکدیگر همبستگی مثبت دارند، ویژگی‌های مطلوب جامعه یعنی مقابله‌به‌مثل مثبت، نوع‌دوستی و اعتماد است. همه این ویژگی‌ها از این‌رو مشترک هستند که رفتارهای مثبتی را نسبت به دیگران توضیح می‌دهند. همبستگی میان نوع‌دوستی و مقابله‌به‌مثل مثبت به‌طور قابل توجهی بالاست و مادامی که مردم بیشتر مقابله‌به‌مثل مثبت می‌کنند، اعتماد نیز بالاتر است. از آنجا که سخت است تصور شود سطوح بالای اعتماد در غیاب مقابله‌به‌مثل مثبت یا به عبارت دیگر رفتارهایی که با خود اعتماد را می‌آورند وجود داشته باشد، این همبستگی قابل درک است.
تیتراژ پایانی
نظریه اقتصادی بیان می‌کند که شکیبایی، برای پس‌انداز و سرمایه‌گذاری در سرمایه انسانی مهم است. نویسندگان مقاله شواهد جهانی در مورد رجحان‌های اقتصادی نشان دادند که شکیبایی با رفتار پس‌انداز همبستگی دارد و این همبستگی هم در سطح فراملی و هم در سطح فروملی است. تخمین‌ها نشان می‌دهد افزایش شکیبایی به اندازه یک انحراف معیار، تقریباً با 15 درصد احتمال افزایش پس‌انداز در ارتباط است. همچنین شکیبایی به‌طور معنادار با دستاوردهای تحصیلی ارتباط دارد. نتایج GPS نشان می‌دهد افرادی که ریسک‌پذیری بیشتری دارند، به احتمال بیشتری سیگار می‌کشند. همچنین همبستگی میان ریسک‌پذیری و بازار نیروی کار یا تصمیمات مربوط به سلامت، در میان کشورها مشابه است. طبق نتایج، نوع‌دوستی به‌طور معناداری با دامنه وسیعی از رفتارها شامل اهدا کردن، داوطلب شدن و کمک به غریبه‌ها مرتبط است. مقابله‌به‌مثل مثبت به‌طور معنادار با کمک به نیازمندان همبستگی دارد. از طرف دیگر، مقابله‌به‌مثل منفی با تعداد زیادی از فعالیت‌های مطلوب جامعه (جامعه‌پسند) شامل اهدای پول، داوطلب شدن و کمک به غریبه‌ها ناهمبسته است. اگرچه مقابله‌به‌مثل منفی، یک پیش‌بینی‌کننده معنادار از این موضوع است که آیا مردم تمایل دارند نظر خودشان را به گوش یک مقام رسمی برسانند یا خیر. همچنین ما متوجه شدیم که افراد نوع‌دوست‌تر و افرادی که بیشتر مقابله‌به‌مثل مثبت می‌کنند، به احتمال بیشتری دوستانی دارند که بتوانند روی آنها در زمان نیاز حساب کنند. بررسی‌های انجام‌شده در سطح کشور نیز نشان داد شکیبایی، به‌شدت با درآمد سرانه همبستگی دارد. به‌طور آماری، شکیبایی حدود 40 درصد از تغییرات درآمد را توضیح می‌دهد. همچنین اعتماد نیز به‌طور معناداری با درآمد سرانه همبسته است (اگرچه هنگامی که متغیرهای کنترل وارد مدل می‌شوند، این ارتباط دیگر معنادار نیست). به علاوه تمایل برای پذیرش ریسک با درآمد سرانه ناهمبسته است (اما وقتی متغیرهای کنترل وارد مدل می‌شوند اندکی همبستگی معنادار بین این دو به وجود می‌آید). مضاف بر این، مقابله‌به‌مثل منفی و درآمد سرانه به‌طور معنادار با هم همبستگی دارند (اگرچه زمانی که متغیرهای کنترل وارد مدل می‌شوند، این همبستگی دیگر معنادار نخواهد بود). نتایج نشان می‌دهند شکیبایی، تنها متغیری است که به‌طور قوی با درآمد سرانه همبستگی دارد.
