آزمون، آزمون

خانم مارسیا راموس ‌53ساله اهل ریودوژانیرو می‌گوید: برادرم فکر می‌کند من دیوانه شده‌ام. او که چند سال قبل شغلش را در بخش فروش از دست داده است تصمیم گرفت درس وکالت بخواند. اکنون خانم راموس و شش میلیون داوطلب در انتظار برگزاری آزمون سراسری ENEM هستند که بسیاری از دانشگاه‌های برزیل در فرآیند پذیرش دانشجو از آن استفاده می‌کنند. قرار بود این آزمون در ماه نوامبر برگزار شود اما به خاطر کووید 19 تا ژانویه به تاخیر افتاد.

خانم راموس در یک کلاس آمادگی برای کنکور شرکت می‌کند که گروهی از جوانان برگزار می‌کنند اما از زمانی‌که این کلاس آنلاین شد اثربخشی آن کاهش یافت. راموس فکر می‌کند که زمان بیشتری برای آمادگی دارد اما تاخیر در برگزاری ENEM باعث شد دانشگاه‌ها بخش بزرگی از ظرفیت خالی خود را در سال تحصیلی پیش‌رو از طریق آزمون‌های ورودی پر کنند. این خبر برای داوطلبان فقیری مانند خانم راموس خوشایند نیست. آنها زمان و پول کافی ندارند که بتوانند خود را برای چند آزمون آماده سازند.

از ابتدای امسال تعطیلی مدارس تحصیل حدود 5 /1 میلیارد دانش‌آموز را با اخلال مواجه کرد. دولت‌ها مجبور شدند در مورد برگزاری و چگونگی برگزاری آزمون‌های مهم تصمیمات سختی بگیرند. این تصمیمات بحث‌های درازمدت مربوط به عادلانه بودن این آزمون‌ها را دوباره زنده کرد. بحث‌ها ممکن است به تغییراتی منجر شوند که تا مدت‌ها پس از همه‌گیری ادامه خواهند داشت.

بسیاری از کشورها آزمون‌های مهم را با سختی زیاد برگزار می‌کنند. حدود نیم‌میلیون نوجوان کره جنوبی در سوم دسامبر در امتحان خوفناک ورودی دانشگاه‌ها حاضر می‌شوند. پوشیدن ماسک الزامی است. داوطلبانی که به خاطر ابتلا به کووید 19 بستری باشند در همان بیمارستان امتحان خواهند داد. همه‌گیری کرونا مدارس را تعطیل کرد و باعث شد دانش‌آموزان پنج هفته آموزش کلاس رودررو را از دست بدهند. کلاس‌های‌ آمادگی کنکور نیز تعطیل شدند. اما یک دانش‌آموز دختر 18ساله اهل سئول از این شرایط خشنود است. او می‌گوید وقتی کلاس‌ها در فضای آنلاین برگزار می‌شوند دانش‌آموزان کمتر صحبت می‌کنند و بیشتر درس می‌خوانند.

در ماه جولای حدود 10 میلیون داوطلب در گاکو (Gaokao) امتحان نهایی مدارس چین شرکت کردند. این امتحان دوروزه با یک ماه تاخیر برگزار شد. مراکز امتحانی فضاهای قرنطینه داشتند تا داوطلبانی را که دارای علائم بیماری بودند به آنجا هدایت کنند. دولت‌های استانی آلمان نیز پذیرفتند که امتحانات نهایی مدارس برگزار شود هرچند این امتحانات بخش کوچکی از نمرات نهایی دانش‌آموزان را تعیین می‌کنند. اسپانیا بدترین شکل شیوع بیماری را در اروپا داشت و سخت‌ترین محدودیت‌ها را اعمال کرد. با وجود این، آزمون ورودی دانشگاه‌ها برگزار شد هرچند مواد آزمون نسبت به گذشته کمتر شدند.

برخی کشورها امتحانات را با تغییراتی اجرا کردند. ایتالیا امتحانات کتبی فارغ‌التحصیلی از مدرسه را لغو کرد اما اجازه داد امتحان شفاهی برگزار شود. اتریش و مجارستان عکس آن عمل کردند. در آمریکا آزمون‌های پیشرفته تعیین سطح، آنلاین شدند. این آزمون‌ها اختیاری هستند و نوجوانان از نمره آن برای تحت تاثیر قرار دادن مقامات پذیرش دانشگاه‌ها استفاده می‌کنند. زمان امتحانات به 45 دقیقه کاهش یافت و فقط شامل موادی می‌شد که دانش‌آموزان قبل از تعطیلی کلاس‌ها مطالعه کرده بودند.

آندریاس شلیچر، رئیس بخش آموزش سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه (OECD)، عقیده دارد کشورهای بیشتری می‌توانستند آزمون‌ها را به‌طور ایمن برگزار کنند. به گفته او «افراد قرار نیست صحبت کنند و  نیازی نیست که حرکت کنند. میزها نیز فاصله مناسبی از هم دارند».

آژانس دولتی بریتانیایی NARIC که مدارک تحصیلی دیگر کشورها را رهگیری می‌کند بیان کرد که تاکنون به نظر می‌رسد نمرات اکثر دانش‌آموزانی که امسال امتحان دادند از حالت عادی بدتر نیست. حتی داوطلبان آزمون در آلمان عملکرد بهتری از پیشینیان خود داشتند.

برخی کشورها از جمله بریتانیا، فرانسه و ایرلند امتحانات را لغو کردند. این تصمیم در مناطقی که دانش‌آموزان قبل از امتحانات نهایی بخش بزرگی از نمرات را کسب می‌کنند کمترین تاثیر را داشت. دیگر دولت‌ها از معلمان خواستند تا خود درباره نمره دانش‌آموزان تصمیم بگیرند. داده‌های گردآوری‌شده توسط NARIC نشان داد نمرات معلمان نسبت به زمان عادی بالاتر بود. مقامات آموزش و پرورش ایرلند مجبور شدند 60 درصد از نمراتی را که معلمان به دانش‌آموزان سال آخر داده بودند تعدیل کنند تا با نمرات سال‌های قبل قابل مقایسه باشد. امتحان سال آخر دشوارترین امتحان مدارس ایرلند است. پس از انجام این تعدیل یک‌پنجم دانش‌آموزان نمره قبولی نیاوردند. در فرانسه 96 درصد دانش‌آموزان توانستند مدرک دیپلم بگیرند در حالی که در سال 2019 این درصد 88 بود.

مقامات انگلستان هم سختگیری زیادی به خرج دادند و 40 درصد از نمراتی که معلمان برای دانش‌آموزان سطح A (18ساله) پیشنهاد داده بودند کم کردند. منتقدان می‌گفتند این اقدام ممکن است به ضرر دانش‌آموزانی تمام شود که در مدارس ضعیف‌تر درس می‌خوانند. در نهایت دولت نمرات پیشنهادی معلمان را پذیرفت. در نتیجه تعداد افرادی که یکی از دو نمره برتر را کسب کردند از یک‌چهارم شرکت‌کنندگان در سال 2019 به یک‌سوم افزایش یافت. مری ریچاردسون از کالج لندن می‌گوید خیلی ساده‌لوحانه است که دولت فکر کند می‌تواند نمرات کاملاً غیرعادی را عادی (نرمال) کند. آقای شلیچر بر این باور است که با لغو امتحانات و عدم اجرای تعدیلات انگلستان بدترین عملکرد را در تمام نظام‌های آموزشی داشت.

این آشفتگی مناظره‌های مربوط به ارزش آزمون‌ها را دوباره برانگیخت. چند روز یا چند ساعت آزمون نمی‌تواند عملکرد دانش‌آموزان را در دوره‌هایی ارزیابی کند که یک سال یا بیشتر طول کشیده‌اند. آزمون‌ها به ضرر دانش‌آموزانی تمام می‌شوند که در شرایط اضطراب عملکرد خوبی ندارند.

اتکای بیش از حد به آنها به باریک شدن مطالب درسی منجر می‌شود و فقط مطالبی در امتحانات می‌آیند که قابلیت ارزیابی عینی داشته باشند. زمانی را که نوجوانان برای یادگیری روش‌های کسب نمره بالاتر در امتحانات صرف می‌کنند می‌توان به آموزش مطالب سودمندتر اختصاص داد.

برخی روانشناسان احتمال می‌دهند که فشار امتحانات ممکن است باعث شود نوجوانان آسیب‌پذیر دچار مشکلات سلامت ذهن شوند.

نشانه‌های اولیه این مشکلات در جوانی و اوایل بزرگسالی بروز می‌کنند. همچنین ممکن است آزمون‌ها به دانش‌آموزانی که به ناچار در مدارس ضعیف‌تر درس خوانده‌اند برچسب بی‌عرضه بزند. در حالی‌که والدین ثروتمند اغلب با استخدام معلمان خصوصی شانس نمره‌آوری فرزندانشان را بالا می‌برند.

اما کنار گذاشتن امتحانات خود مشکلات جدیدی پدید می‌آورد. دیلان ویلیام متخصص ارزیابی تحصیلی در بریتانیا می‌گوید ارزیابی مستمر باعث می‌شود دانش‌آموزان صرفاً «مطلبی را بیاموزند، نمره بگیرند و سپس آن را فراموش کنند». تخصیص نمره به کار کلاسی دانش‌آموزان را تشویق می‌کند زمان بی‌پایانی را برای تعداد اندکی از کارها صرف کنند. اگر امتحانات کنار گذاشته شوند و به جای آن تمام کارهای مدرسه در تعیین نمره نهایی نقش داشته باشند اضطراب‌های جدیدی به دانش‌آموزان دست می‌دهد. وقتی امتحانات عینی حذف شوند این احتمال وجود دارد که دانش‌آموزان خانواده‌های فقیر بیشتر بر مبنای سابقه خود مورد قضاوت قرار گیرند تا عملکرد واقعی‌شان.

گاهی اوقات معلمان تبعیض اعمال می‌کنند. تحقیقی درباره دانش‌آموزان 11ساله انگلستان نمراتی را که معلمان داده بودند با نمراتی که همان دانش‌آموزان در آزمون‌های بدون نوشتن نام کسب کردند مقایسه کرد و به این نتیجه رسید که معلمان به دانش‌آموزان سیاهپوست نمره‌ای کمتر از آنچه استحقاقش را دارند می‌دهند. طبق پژوهشی که در سال 2019 انتشار یافت اگر به معلمان ایالت نیویورک گفته می‌شد که نویسنده مقاله فردی چاق است برخی معلمان نمره کمتری به آن مقاله می‌دادند. والدین ثروتمند بیشتر از والدین فقیر به معلمان فشار می‌آورند تا نمره فرزندانشان را بالا ببرند.

ترس از بروز فساد باعث می‌شود در چین و کره جنوبی امتحانات همچنان بخش حیاتی از فرآیند تحصیل باشند.  معلمان بریتانیا نمی‌توانند به درستی پیش‌بینی کنند که عملکرد یک دانش‌آموز باهوش اما با پیش‌زمینه‌ای ضعیف تا چه اندازه در امتحانات خوب خواهد بود. در ولز که بر مبنای پیش‌بینی‌های معلمان نمره داده شد نمرات به‌طور کلی افزایش یافتند اما شکاف بین تعداد دانش‌آموزان فقیر و ثروتمندی که بالاترین نمرات را گرفتند در چندین درس بیش از حد نرمال بود.

بازبینی سیستم

برخی کشورها قبل از شروع همه‌گیری تغییرات را شروع کرده بودند. اصلاحات در فرانسه الزام می‌دارند که از امسال 40 درصد از نمرات فارغ‌التحصیلی مدارس باید قبل از امتحانات نهایی کسب شده باشند. در گذشته همه چیز به امتحان نهایی بستگی داشت. انگلستان چند سال قبل در مسیری مخالف حرکت کرد و نمرات طول دوره را کنار گذاشت و همه چیز را به امتحان پایان دوره موکول کرد. افتضاح پذیرش دانشگاه‌ها در سال 2019 دولت کره جنوبی را وا‌داشت اعلام کند در برنامه‌ای که اهمیت کمتری برای نمرات آزمون ورودی دانشگاه‌ها قائل است تجدید نظر خواهد کرد. مقامات چین همیشه درباره تغییر بنیادی آزمون گاکو صحبت می‌کنند اما هیچ کاری انجام نمی‌دهند.

شاید همه‌گیری باعث افزایش درخواست‌ها برای حذف امتحانات غیرضروری شود. دانشگاه‌های آمریکا از گذشته از متقاضیان می‌خواستند آزمون SAT یا ACT بدهند در حالی‌که این آزمون‌ها در نظام تحصیل عمومی الزامی نیستند. امسال پس از لغو چندین دوره امتحانات بسیاری از دانشگاه‌ها این الزام را برداشتند. این امر خشنودی منتقدان آزمون‌ها را دربر داشت. به عقیده آنها برگزاری این آزمون‌ها به نفع داوطلبان ثروتمند تمام می‌شود چون آنها به کلاس‌های آمادگی می‌روند. اکنون حدود 70 درصد از دانشگاه‌های آمریکا که دوره کارشناسی دارند سیاست‌های پذیرش با آزمون اختیاری را در پیش گرفته‌اند. قبل از همه‌گیری 45 درصد از دانشگاه‌ها این رویکرد را اعمال می‌کردند.

در انگلستان همه‌گیری پرسش‌های تازه‌ای را درباره آینده آزمون‌های GCSE مخصوص 16ساله‌ها مطرح ساخته است. اصلاحاتی که نوجوانان را ملزم می‌سازد تا 18سالگی در یک رشته تحصیلی بمانند این آزمون‌ها را کمرنگ ساختند. کشورهای در حال توسعه به تدریج در حال حذف آزمون‌هایی هستند که در گذشته تعیین می‌کردند کدام دانش‌آموز می‌تواند به دبیرستان برود. بحران امسال این فرآیند را تسریع می‌کند.

اما اختلالات سال 2020 نشان داد که امتحانات سودمند هستند. برخی اتحادیه‌های معلمان می‌گویند که نمرات بالایی که تابستان امسال داده شدند ممکن است به یک مولفه ثابت تبدیل شوند چراکه دولت تلاش می‌کند از تاکید بر امتحانات بکاهد. الیوت میجر استاد دانشگاه اکستر بریتانیا می‌گوید معلمان بریتانیا از تصمیم‌گیری درباره قبولی یا مردودی دانش‌آموزان خشنود نبودند. وقتی آزمون‌گیرندگان بیرونی این‌ بار را از دوششان بردارند معلمان احساس راحتی خواهند داشت.

این پرسش دشوار که سال آینده امتحانات چطور خواهند بود هنوز پابرجاست. بسیاری از کشورهایی که در ماه‌های اولیه همه‌گیری مدارس را تعطیل کردند موفق شدند در محدودیت‌های بعدی آنها را باز نگه دارند. اما وقتی تهدید شیوع بیماری مطرح باشد تعداد زیادی از دانش‌آموزان به یادگیری از راه دور (هرچند ناکافی) روی می‌آورند. در ماه اکتبر میزان حضور دانش‌آموزان دبیرستانی در مدرسه در نقاط مختلف بریتانیا 60 تا 90 درصد بود. کمترین مقدار در مناطقی بود که کودکان فقیر زیادی دارند. مقامات ولز در اواسط نوامبر آزمون‌های فارغ‌التحصیلی مدارس را که قرار بود بهار آینده برگزار شوند لغو کردند. سیاستمداران گفتند با توجه به اثرات متفاوت همه‌گیری بر دانش‌آموزان مناطق مختلف عادلانه نیست که همه آنها بر سر میز یک آزمون بنشینند.

ساندرا میلیگان از دانشگاه ملبورن بر این باور است که مقامات آموزشی ایالت ویکتوریا در استرالیا به این نتیجه رسیده‌اند که فاجعه همه‌گیری به آنها کمک کرد بفهمند چه کارهایی را نباید در آزمون‌ها انجام دهند. در آنجا امتحانات نهایی برگزار می‌شوند هرچند دانش‌آموزان دوران قرنطینه درازمدتی را پشت سر گذاشته‌اند. کسانی که نمره غیرعادی و بدی بگیرند مشمول افزایش نمره خواهند شد. این افزایش با استفاده از سامانه‌ای صورت می‌گیرد که از قدیم به نفع دانش‌آموزان مبتلا به بیماری یا تروما عمل می‌کرد. خانم میلیگان علاقه‌مند است شاهد کاهش اهمیت آزمون‌ها در نظام آموزشی ایالت ویکتوریا باشد اما با کسانی که بحران امسال را فرصتی برای سرعت دادن به تغییرات می‌دانند هم‌عقیده نیست. به عقیده او اصلاحات «نیم‌بند» به ضرر کسانی تمام می‌شود که در کمترین حالت می‌توانند مراقب خویش باشند.

منبع: اکونومیست