یک میلیون راه مردن در شرق

اگر به دقت گوش کنید صدای ملایمی را از سرتاسر هند می‌شنوید. انبوهی از مردم نفس راحتی می‌کشند. سومین موج کووید 19 که کشور را در نوردیده بود به سرعت عقب‌نشینی می‌کند. در 15 فوریه بمبئی،‌ شهری که اولین‌بار شاهد اوج‌گیری موارد ابتلا بود، گزارش داد برای اولین‌بار در یک ماه گذشته آمار مرگ‌ومیر به صفر رسیده است. برخلاف موج دوم سال گذشته که به خاطر سویه دلتا پدید آمد و ظرف چند هفته جان بیش از دو میلیون نفر را گرفت شیوع سویه اومیکرون بدون تلفات جانی زیاد به پایان رسید. ارقام رسمی نقطه اوج تلفات روزانه را اعلام می‌کنند. در اوایل فوریه این رقم فقط یک چهارم تلفات سال گذشته بود. مردم هندوستان همانند مردم سایر نقاط جهان به خود امید می‌دهند که بدترین دوران همه‌گیری به پایان آمده است. اما بیش از یک میلیون روش معمولی مرگ در هند وجود دارد که به اندازه یک بیماری جدید توجهات یا منابع را به سوی خود جذب نمی‌کنند. به عنوان مثال به سرنوشت غم‌انگیز پراتی کومار از احمدآباد، شهر بزرگ ایالت پیشرفته گجرات نگاهی بیندازید. در روز 14 فوریه که به نام عید ماکار (Makar) شهرت دارد جشنواره بادبادک‌ها برگزار می‌شود و مردم عبور خورشید از مدار جدی را جشن می‌گیرند. پراتی کومار 28ساله با موتورسیکلت از خیابانی شلوغ عبور می‌کرد که نخ بادبادکی که بر زمین افتاده بود دور گلویش پیچید. بادبادک‌بازها در رقابتی که مانجا (Manja) نام دارد ریسمان بادبادک را با پودر شیشه آغشته می‌کنند تا ریسمان بادبادک رقیب را پاره کنند. این پودر شیشه می‌تواند پوست انسان را خراش دهد به همین دلیل استفاده از آن در چندین ایالت ممنوع شده است. آقای پراتی کومار یکی از چهارنفری بود که آن روز در هند در بازی مانجای موتورسواران جان باخت. در مثالی دیگر به کار دشوار رفت‌و‌آمد با وسایل نقلیه عمومی توجه کنید. تا قبل از همه‌گیری، به‌طور میانگین هر روز 9 نفر در شبکه راه‌آهن حومه بمبئی، پایتخت تجاری هند جان خود را از دست می‌دادند. این سامانه پرترافیک در زمان‌های عادی روزانه 5 /7 میلیون مسافر را جابه‌جا می‌کند. در مقام مقایسه، توجه کنید که مترو لندن روزانه پنج میلیون مسافر دارد و تعداد مرگ ناشی از حوادث مربوط به آن فقط دو نفر در سال است.  در کل شبکه راه‌‌آهن هند، آمار مرگ سالانه 25 هزار نفر، معادل 25 برابر تلفات چین با جمعیتی مشابه و شبکه راه‌آهنی شلوغ‌تر است. سفر جاده‌ای از این هم خطر بیشتری دارد. دولت آمار مرگ‌و‌میر ناشی از تصادفات رانندگی را در یک سال عادی حدود 150 هزار نفر اعلام می‌کند اما منابع مستقل رقم واقعی را چیزی حدود 220 هزار نفر یعنی سه برابر آمار تلفات در چین می‌دانند. حدود یک‌سوم از قربانیان راکبان موتورسیکلت هستند. در هند مرگ‌های عجیب‌تر هم اتفاق می‌افتد. ببرها، فیل‌ها، شیرها و پلنگ‌ها در یک سال پرحادثه جان حدود 500 نفر را می‌گیرند. از آن ناشناخته‌تر خطر مرگ ناشی از مارگزیدگی یا گاز سگ‌های هار است. از میان 300 گونه مار شناخته‌شده در هند 60 گونه به شدت سمی هستند و هر سال تقریباً 60 هزار نفر را قربانی می‌کنند که بالاترین نرخ سرانه در جهان محسوب می‌شود. آب‌وهوا نیز می‌تواند مرگبار باشد. تعداد مرگ ناشی از برخورد صاعقه (2876 نفر در سال 2019) بیش از 140 برابر تلفات آن در آمریکاست. بسیاری از قربانیان کشاورزانی هستند که در مزارع برنج کار می‌کنند. اما در جولای سال گذشته یک صاعقه 16 جوان را کشت که در بالای استحکامات یک قلعه در حال سلفی گرفتن بودند.  هندوستان نیز از برخی ناخوشی‌های اجتماعی کشنده رنج می‌برد. نرخ کلی قتل در این کشور از آمریکا کمتر است اما به‌طور میانگین هر سال 92 هندی به اتهام جادوگری کشته می‌شوند. نرخ خودکشی کشور به میزان 9 /12 نفر به ازای هر هزار نفر در سال 2019 از میانگین کشورهایی که در گروه درآمدی مشابه قرار دارند (1 /14) کمتر اما از میانگین منطقه (2 /10) و میانگین جهانی (9) بالاتر می‌‌رود.  نکته تکان‌دهنده آن است که نرخ خودکشی زنان (1 /11 نفر) بالاترین نرخ در جهان است که شرایط فلاکت‌بار زنان در داخل کشور را نشان می‌دهد. مرگ‌هایی که «مرگ جهیزیه» نامیده می‌شوند رواج زیادی دارند. اگر اقوام شوهر فکر کنند جهیزیه‌ای که زن در زمان ازدواج آورده بسیار اندک است یا او را می‌کشند یا به خودکشی می‌کشانند. شمار تکان‌دهنده هندی‌هایی که هر سال به خاطر سقوط در فاضلاب کشته می‌شوند (142 نفر در سال 2020) نیز حکایتی غم‌انگیز را روایت می‌کند. اکثر قربانیان مردانی از پایین‌ترین طبقه سلسله‌مراتب جامعه هستند که محکوم‌اند فاضلاب دیگران را تمیز کنند. همانند دیگر نقاط جهان، اکثر 10 میلیون‌نفری که هر سال در هند از دنیا می‌روند قربانی بیماری‌های عادی هستند که مشکل ساده و قدیمی قلب در رأس آنها قرار دارد. در هند امید به زندگی 9 /69 سال است که فقط سه سال با میانگین جهانی فاصله دارد. اما جالب خواهد بود بدانیم اگر دولت هند حاضر بود آن‌گونه که برای کووید هزینه کرد هزینه بیشتری برای بیماری‌های عادی بپردازد این رقم تا چه اندازه کمتر می‌شد. در پنج سال گذشته حدود دو میلیون شهروند هند به خاطر ابتلا به سل جان باختند و برآورد می‌شود که آمار پنج‌ساله مرگ‌ومیر ناشی از آلودگی هوا در هند از هشت میلیون نفر می‌گذرد.  

منبع: اکونومیست