رشد یادگیری

بنگاه بیجو (Byju) حتی قبل از آنکه کووید 19 مدارس را در سراسر جهان تعطیل کند انبوهی از کاربران را جذب کرده بود. این بنگاه که ارزشمندترین بنگاه نوپای خصوصی در هند است در سال 2011 با همکاری بیجو راویندران معلم مشهور ریاضیات تاسیس شد. شهرت بیجو به اندازه‌ای بود که کلاس‌هایش می‌توانست جمعیتی به اندازه چند ورزشگاه بزرگ را جلب کند. تا سال 2019 ده‌ها میلیون کودک هندی برای استفاده از محصول این بنگاه ثبت‌نام کردند. این اپلیکیشن درس‌های آنلاین ارائه می‌دهد که مکمل کلاس‌های عادی مدرسه هستند. در آن سال آقای بیجو حامی مالی تیم ملی کریکت هند شد. از آن زمان به بعد مدارس هند در اکثر اوقات تعطیل بودند و ثروت بیجو روزبه‌روز بیشتر شد. تعداد کودکانی که والدین‌شان برای استفاده کامل از اپلیکیشن پول می‌دهند بیش از دو برابر شد و به هفت میلیون رسید. اواخر سال گذشته، سرمایه‌گذاران ارزش بیجو را بیش از 20 میلیارد دلار برآورد کردند که در مقایسه با سال‌های قبل از کووید افزایشی سه‌برابری را نشان می‌دهد. بلومبرگ در ماه ژانویه گزارش کرد که ممکن است بیجو به زودی از طرح خود برای ورود به بورس نیویورک رونمایی کند. این طرح از طریق ادغام با یک شرکت چک سفید (شرکت‌های بدون طرح تجاری) انجام می‌شود. شایعات دال بر آن هستند که چنین اقدامی می‌تواند به گردآوری حدود چهار میلیارد دلار سرمایه بینجامد و ارزش بنگاه را به 48 میلیارد دلار برساند.

بیجو بزرگ‌ترین نمونه در مجموعه بنگاه‌های جوانی است که از رشد چشم‌گیر یادگیری آنلاین منفعت کسب می‌کنند. طبق گزارش بنگاه پژوهشی هولون آی کیو (IQ Holon) در سال 2021 سرمایه‌گذاران خطرپذیر حدود 21 میلیارد دلار را به شرکت‌های فناوری تحصیلی تزریق کردند. این میزان در مقایسه با سال 2019 سه برابر و نسبت به یک دهه قبل 40 برابر شده است. 17 بنگاه نوپای فناوری آموزش به تک‌شاخ (شرکت‌های خصوصی با ارزش بیش از یک میلیارد دلار) تبدیل شدند که سه برابر تعداد نمونه‌های مشابه در سال‌های قبل است. حدود پنج یا شش مورد از آنها بررسی شدند که از آن میان می‌توان به کورسرا (Coursera) بازاری برای دوره‌های آنلاین با ارزش بورسی حدود سه میلیارد دلار و دولینگو (Duolingo) اپلیکیشن یادگیری زبان با ارزش حدود چهار میلیارد دلار اشاره کرد. بنگاه هولون آی کیو پیش‌بینی می‌کند که درآمدهای جهانی فناوری آموزش تقریباً دو برابر می‌شود و به 400 میلیارد دلار در سال 2025 خواهد رسید. این پیش‌بینی یک‌پنجم از پیش‌بینی قبل از دوران همه‌گیری بیشتر است.

تا همین اواخر، بنگاه‌های فناوری آموزش کمتر توجه سرمایه‌گذاران را جلب می‌کردند. مدارس و دانشگاه‌ها بخش بزرگی از هزینه سالانه شش تریلیون‌دلاری آموزش را در کنترل دارند. اما آنها نقدینگی محدودی دارند و محافظه‌کارانه عمل می‌کنند. در سال 2019 فقط حدود سه درصد از کل هزینه‌های آموزش به سمت نرم‌افزارها یا تدریس آنلاین سوق داده شد. توری پترسون از بنگاه اصل (جغد-Owl) که سرمایه‌گذاری در بنگاه‌های فناوری آموزش را در سال 2009 آغاز کرد می‌گوید گاهی اوقات که در حمایت از این بخش صحبت می‌کرد با نگاه‌های سرد سرمایه‌گذاران روبه‌رو می‌شد.

اما دیگر این‌گونه نیست. تعطیلی ساختمان‌های مدارس و دانشگاه‌ها اغلب دست‌اندرکاران تحصیل و آموزش را وادار کرد ابزارهای جدید را آزمایش کنند. این امر به ویژه در هند و آمریکا اتفاق افتاد که طولانی‌ترین وقفه‌ها را در آموزش داشتند. دولت‌ها تبلت‌هایی را در اختیار دانش‌آموزان قرار دادند و پهنای باند را در مدارس گسترش دادند. آنها همچنین پول بیشتری به معلمان دادند تا برای ابزارهایی هزینه کنند که به جبران عقب‌افتادگی درسی دانش‌آموزان کمک می‌کنند. از زمان شروع همه‌گیری، قانونگذاران آمریکا 200 میلیارد دلار بودجه بیشتر را به مدارس اختصاص دادند. این مبلغ حدود یک‌چهارم بودجه‌ای است که این موسسات در سال‌های عادی دریافت می‌کنند.

به مدت چند سال بسیاری از پرسروصداترین بنگاه‌های فناوری آموزش تصمیم گرفتند محصولاتشان را به مدارس و دانشگاه‌ها نفروشند و در عوض مستقیماً به سراغ یادگیرندگان بروند. این طبقه از بنگاه‌ها در دوران همه‌گیری سود زیادی بردند. در آسیا،‌ والدین از مدت‌ها قبل تمایل داشتند پول بیشتری را به معلم خصوصی یا دیگر خدمات (از جمله اپلیکیشن بیجو) بپردازند تا فرزندانشان نسبت به دیگران برتری پیدا کنند. اکنون در آمریکا و اروپا نیز والدین به این موضوع علاقه‌مند شده‌اند. قابلیت نظارت بر آموزش از راه دور به خانواده‌ها امکان می‌دهد بیشتر در آموزش فرزندان مشارکت کنند، از عملکرد آنها در مقایسه با همکلاسی‌هایشان آگاهی بیشتر داشته باشند و در برخی موارد مواضع انتقادی‌تری نسبت به مطالب آموزشی اتخاذ کنند. شرکت‌هایی مانند اوت اسکول (Outschool) تک‌شاخ آمریکایی و گواستیودنت (GoStudent) همتای اتریشی آن در نتیجه همین تحولات به سرعت رشد کردند.

نوع دیگری از بنگاه‌ها که به خاطر همه‌گیری رشد کردند آنهایی هستند که خدمات آموزشی به بزرگسالان ارائه می‌دهند. کارگرانی که در دوران قرنطینه به مرخصی با‌حقوق رفتند اغلب در دوره‌هایی آنلاین شرکت کردند تا افق کاری خود را بهبود بخشند. فرصت‌های دورکاری به جویندگان کار حق انتخاب بیشتری داد و آنها بیش از پیش نیاز به کسب مهارت‌های جدید را احساس کردند. همزمان، موج تغییر شغل در بریتانیا و آمریکا کارفرمایان را به تکاپو انداخت. آنها به این نتیجه رسیدند که صرف هزینه بیشتر برای آموزش کارکنان آنها را بیشتر در سر کار نگه می‌دارد و هزینه‌های استخدام جدید را پایین می‌آورد. این امر به نفع بنگاه‌هایی مانند کورسرا تمام شد. بنا به گزارش شرکت، فروش حق اشتراک به مشتریان شرکتی بالاترین سرعت رشد را در خدمات آنها داشته است. در میان شرکت‌های جدید می‌توان به گیلد (Guild) و بتر آپ (Better Up) اشاره کرد. اولی به کارمندان اداری غول‌هایی مانند وال‌مارت و دیزنی در کسب مهارت و صلاحیت‌های جدید کمک می‌کند و دومی به افراد حرفه‌ای کمک می‌کند دوره‌های مربی‌گری را بگذرانند.

اما گزارش کاری فناوری آموزش در دوران همه‌گیری نقاط سیاهی نیز دارد. در چین که بزرگ‌ترین بازار این فناوری به حساب می‌آید حزب کمونیست در جولای گذشته اعلام کرد بنگاه‌ها حق ندارند با ارائه خدمات آموزشی پس از مدرسه به دانش‌آموزان ابتدایی و متوسطه درآمد کسب کنند. حکومت از سال‌ها قبل نگران آن بود که تقاضای زیاد برای تدریس خصوصی به بزرگ‌تر شدن شکاف نابرابری و فقیرتر شدن طبقه متوسط بینجامد. حتی آموزش با اهداف نیکوکارانه و رایگان هم در طی تعطیلات یا روزهای آخر هفته مجاز نیست. پس از این اعلام، ظرف چند روز ارزش سهام سه شرکت بزرگ بورسی آموزشی به نام‌های نیو اورینتال (New Oriental)، تل (TAL) و گواتو (Gaoto) تا دوسوم کاهش یافت و ارزش بازار بورس 18 میلیارد دلار پایین آمد. از فوریه 2021 تاکنون، مجموع ارزش این شرکت‌ها از 100 به کمتر از 10 میلیارد دلار رسید. بزرگ‌ترین تک‌شاخ‌های فناوری چین به نام‌های یوان فوادو و زیو بانگ که قبل از اعلامیه حزب کمونیست به ترتیب 5 /15 و 10 میلیارد دلار ارزش داشتند اکنون ارزشی معادل کسری کوچک از آن دارند.

توماس سینگل هورست از بانک سیتی گروپ می‌گوید که تجربه چین سرمایه‌گذاران را تکان داد. برخی از سرمایه‌گذاران خطرپذیر حامی بنگاه‌های نوپای غربی امیدوار بودند که محصولاتشان را به غول‌های بزرگ فناوری آموزشی چین بفروشند اما ناگهان راه خود را بسته دیدند. ممکن است هند نیز روشی مشابه در پیش گیرد. در این کشور که بازار بالقوه بزرگی است برخی از والدین بنگاه‌های فناوری آموزشی را به ارسال تبلیغات گمراه‌کننده و اجرای تاکتیک‌های نامناسب فروش متهم کرده‌اند. وزیر آموزش‌وپرورش هند ماه گذشته اعلام کرد که دولت قصد دارد مقررات جدیدی اعلام کند هر چند جزئیات آن را بیان نکرد. از آن زمان به بعد حداقل 15 شرکت فناوری آموزشی چین از جمله بیجو گروهی را با هدف تدوین روش‌های جدید عملکردی تشکیل داده‌اند. بنگاه‌های فناوری آموزشی در غرب احتمالاً با چنین موانعی روبه‌رو نمی‌شوند. اما آنها هم چالش‌های خودشان را دارند. شرکت آمریکایی چک  (Chegg) که به دانشجویان مقطع کارشناسی خدمات آنلاین ارائه می‌دهد در ماه نوامبر هشدار داد که ثبت‌نام کمتر از حد معمول جوانان در دانشگاه‌های آمریکایی به درآمدهای شرکت آسیب می‌زند. سرمایه بازاری شرکت که در اوایل سال 2021 اوج گرفت و به 14 میلیارد دلار رسید، به سطح چهار میلیارد دلار سقوط کرد و حتی از سطح دوران قبل از همه‌گیری پایین‌تر رفت. سهام شرکت‌های بورسی فناوری آموزشی آمریکا سال گذشته اغلب با قیمتی کمتر از عرضه اولیه خود معامله شدند. چندین شرکت از جمله کورسرا و دولینگو تا سودآوری فاصله دارند.

مسیر پیش‌رو هموار نیست اما دست‌اندرکاران صنعت می‌گویند هنوز فضا برای بهبود وجود دارد. انبوه کاربران و پول فراوان در دوران همه‌گیری به بنگاه‌ها توان می‌دهد در خارج توسعه یابند و روش‌هایی برای حفظ درازمدت کاربران پیدا کنند. به‌عنوان مثال بیجو را در نظر بگیرید. این بنگاه 8 /2 میلیارد دلار برای خرید و تملیک چند بنگاه دیگر خرج کرد و امیدوار است خدماتی را گردهم آورد که یادگیرندگانی با سنین مختلف، از کودکان تا بزرگسالان شاغل را پوشش دهند. این قراردادها به بیجو کمک می‌کنند در نقاط دورتر از هند فعالیت کند. این بنگاه در سال 2021 کلاس‌های آنلاین کدنویسی و ریاضی را برای کودکان در آمریکا،‌ برزیل، بریتانیا، اندونزی و دیگر مناطق برگزار کرد. ورود قدرتمند آن به بورس می‌تواند درسی برای رقبای غربی و بدبینان نسبت به فناوری آموزش باشد.

منبع: اکونومیست