سرمایه انسانی صنعت جرم
کودک چطوردر مسیر بزهکاری قرار می‌گیرد؟
نادی صبوری : سال‌ها پیش با پیمان فروزش نماینده زاهدان در مجلس هفتم شورای اسلامی تماس گرفته بودم تا دیدگاه او را در خصوص کمبود جایگاه‌های سوخت در سراسر سیستان بلوچستان جویا شوم. او که همواره کارآمدی شیوه‌های امنیتی و پلیسی برای مدیریت این استان را مورد تردید قرار داده بود، نکته‌ای جالب توجه را برای من مطرح کرد. اینکه چیزی که آن را «قاچاق سوخت» استنباط می‌کنیم، در میان مردم این منطقه نه به این شکل، بلکه به عنوان یک «حرفه» دیده می‌شود و در واقع این قبح مورد تصور را ندارد. اخیراً به پژوهشی مفصل از یک محقق دانشگاه پرینستون برخوردم که برای من یادآور گفته‌های آقای فروزش بود. ماریا میکائلا اسویاچی در تحقیقی، اثرپذیری کودکان پرو از سیاست‌های ضد‌مواد مخدر را مورد بررسی قرار داده و به این نتیجه دست پیدا کرده است که افزایش قیمت جهانی کوکائین که در واقع نتیجه اجرای طرحی در کلمبیا برای کاهش تولید کوکائین بوده است، در چند جنبه بر زندگی کودکان پرویی در این مقطع اثر گذاشته است. به طرز قابل توجهی ورود آنها به صنعت کوکائین را بالا برده است، روی نرخ ثبت‌نام آنها در مدارس مقاطع دوم تاثیر گذاشته است و در بزرگسالی باعث شده است آنها نسبت به همسالان خود در دیگر مناطق پرو ۳۰ درصد بیشتر راهی زندان شوند. او که مساله «سرمایه انسانی» یکی از حوزه‌های مورد مطالعه‌اش است، این موضوع را در مقاله‌اش مطرح می‌کند که این سیاست‌ها «سرمایه‌ای انسانی» مخصوص صنعت مورد بحث او یعنی قاچاق کوکائین فراهم می‌کند که اثرات آن حتی با نقل مکان کودکان در بزرگسالی هم، روی آنها باقی می‌ماند. «چه مولفه‌هایی افراد را به دنبال کردن جرم ترغیب می‌کند؟ آیا اینها نتیجه تصمیمات لحظه‌ای هستند یا عوامل مشخصی هستند که افراد را از سنین پایین در مسیر جرم قرار می‌دهند؟» اینها بخشی از پرسش‌هایی است که ماریا میکائلا اسویاچی در بخش معرفی مقاله‌اش با عنوان «کودکی در معرض بازارهای کار غیر‌قانونی و مسیر زندگی مجرمانه» مطرح می‌کند.
این مقاله روی یکی از عواملی که این محقق باور دارد افراد را در مسیر جرم قرار می‌دهد متمرکز است. نویسنده به طور مشخص این موضوع را مورد مطالعه قرار داده است که وقتی افراد در کودکی در معرض فعالیت‌های مجرمانه قرار می‌گیرند، چقدر احتمال وارد شدن آنها به صنعت کوکائین بالا می‌رود؟ او می‌نویسد: «آیا وقتی افراد در کودکی بیشتر در معرض چنین مسائلی قرار می‌گیرند در بزرگسالی بیشتر به سمت عمل در این صنعت می‌روند؟ و اگر جواب بله است چه مکانیسم‌هایی پیشران این ارتباط هستند؟» کوکائین عمدتاً در بولیوی، کلمبیا و پرو تولید می‌شود. کودکان در مزارع به برداشت برگ‌های کوکا مشغول هستند. نوجوانان در تبدیل کردن کوکا به کوکائین فعالیت دارند. نویسنده مقاله Childhood Exposure to Iliegal Labor Markets and Criminal Life paths بررسی کرده است که سیاست‌های ضد‌مواد مخدر کودکی بچه‌ها را چطور تحت تاثیر قرار داده است. در سال ۱۹۹۹ کلمبیا که در آن زمان بزرگ‌ترین تولیدکننده کوکائین بود، با همکاری آمریکا طرحی موسوم به Plan Colombia را به اجرا در آورد که هدف آن مداخله نظامی در مقابل تجارت کوکائین در این کشور بود. این اتفاق تا سال ۲۰۱۰ منجر به افت شدید تولید کوکا در کلمبیا و در نتیجه افزایش قیمت جهانی کوکائین در اثر کمبود عرضه شد.
قیمت‌های بالاتر، سود مزارع کوکا در کشور همسایه یعنی پرو را بالا برد و تولید کوکا در پرو تا سال ۲۰۱۲ به قدری بالا رفت که تولید پرو از کلمبیا جلو زد و این کشور تبدیل به بزرگ‌ترین تولیدکننده کوکائین در جهان شد. قابل توجه است که تولید کوکائین نه در سراسر پرو بلکه در مناطقی که از نظر آب و هوا و زمین مستعد پرورش گیاه کوکا بودند رشد پیدا کرد. نویسنده مقاله مذکور، تاثیر طرح ۱۹۹۹ کلمبیا را روی کودکانی که در دوران افزایش تولید کوکا در پرو زندگی می‌کردند بررسی کرد. مقایسه خروجی کوتاه‌مدت و بلند‌مدت این کودکان با کودکانی که در مناطق جغرافیایی متفاوت زندگی می‌کردند، یا در همان منطقه در سال‌های متفاوتی کودکی خود را گذرانده بودند نتایج جالبی را به همراه داشت.
شکل‌گیری سرمایه انسانی برای تجارت کوکائین
نویسنده دریافت که در کوتاه‌مدت، افزایش ۷۰درصدی قیمت کوکائین منجر به بالا رفتن ۳۰درصدی شمار کودکان کار در این نواحی شده است. تاثیر روی کودکان بین ۱۲ تا ۱۴ سال بیشتر بوده است. این یافته‌ها تایید می‌کرد که سیاست‌های مبارزه با مواد مخدر می‌تواند امکان ورود کودکان به صنعت کوکائین را بالا ببرد.
وضعیت ثبت‌نام و سطح تحصیلی دانش‌آموزانی که در نزدیکی مزارع کوکائین پرو زندگی می‌کردند، موضوعی است که محقق دانشگاه پرینستون آن را مورد مطالعه قرار داده است. او با کمک تصاویر ماهواره‌ای موقعیت مدارس نزدیک به مزارع کوکائین را شناسایی کرده و از طریق بررسی آمارهایی مثل «نرخ ثبت‌نام»، «رده سنی دانش‌آموزان» و «نرخ رفوزه شدن» تلاش کرد ارتباطی میان افزایش تولید کوکائین و زندگی تحصیلی کودکان این مناطق پیدا کند. او می‌نویسد: «اثر منفی روی خروجی مدارس هم دیده شد. نویسنده تاثیری روی نرخ ثبت‌نام مدارس ابتدایی مشاهده نکرد اما نسبت دانش‌آموزانی که در سنین بالاتری نسبت به مقطع تحصیلی‌شان قرار داشتند، به دیگر دانش‌آموزان ۳۰ درصد بالاتر رفت. دانش‌آموزان در این مقطع که همزمان با افزایش قیمت کوکائین و افزایش تولید آن در پرو بوده است، در مناطق مستعد برای رشد گیاه کوکا، نسبت به دانش‌آموزان دیگر مناطق در همان سال، و دانش‌آموزان همان مناطق در سال‌های دیگر ۲۸ درصد بیشتر رفوزه شدند.» اگرچه دانش‌آموزان در سنین پایین‌تر همچنان در مدرسه ثبت‌نام می‌کردند اما به نظر می‌آید کمتر برای دروس خود وقت گذاشته و سر کلاس‌های درس حاضر می‌شدند. در مقطع راهنمایی-دبیرستان افت شدید در نرخ ثبت‌نام در این دوره زمانی دیده شد. محقق عنوان می‌کند که به نظر می‌رسد دانش‌آموزان مدرسه را در این دوره به طور کلی ترک کردند تا به شکل تمام‌وقت مشغول به کار شوند. در کوتاه‌مدت افزایش قیمت کوکائین به افزایش در معرض صنعت کوکائین بودن کودکان و در نتیجه کاهش دستاوردهای تحصیلی آنها منجر شده است.
کودکان امروز، زندانی‌های فردا
نویسنده در بخشی از تحقیق خود بر اثر افزایش قیمت جهانی کوکائین و افزایش تولید آن در پرو بر آینده درازمدت بخشی از کودکان پرویی پرداخته است. او می‌نویسد: «در بلند‌مدت پاسخ این است که در مقایسه با کودکانی که در معرض افزایش قیمت کوکائین نبودند، کودکانی که در این دوره زمانی زندگی کردند بیشتر جذب جرم می‌شوند. افرادی که در مزارع کوکا رشد کردند ۳۰ درصد بیشتر ممکن است که در بزرگسالی به زندان بروند.»
در بخشی از مقاله عنوان شده است: «در اینجا دو مکانیسم بنیادی وجود دارد. کودکان تحصیلات رسمی پایین‌تر و در نتیجه فرصت‌های شغلی کمتر در بزرگسالی دارند که باعث شده است تخصص‌های مخصوص این صنعت را فرابگیرند که مسیر را برای ورودشان هموار می‌کند.» یافته‌های نویسنده نشان داد اگرچه کودکانی که در معرض افزایش قیمت کوکائین بوده‌اند، به فعالیت در این صنعت ترغیب شدند، اما حضور آنها در دیگر جرائم مانند آزار جنسی یا پولشویی بیشتر نشده است. از طرف دیگر اگرچه افزایش قیمت در محصولاتی مانند طلا و قهوه نیز موجب بیشتر شدن شمار کودکان کار می‌شود اما روی نرخ به زندان افتادن آنها تاثیری ندارد.
جبر جغرافیایی و اثرات پایان‌ناپذیر آن
یکی از مسائلی که به طور ویژه توجه ماریا میکائلا اسویاچی را به خود جلب کرده است، تاثیر «location» یا همان «موقعیت» و «محل» بر آینده افراد به ویژه در گرایش آنها به جرم است. او به طور ویژه این موضوع را مورد مطالعه قرار داده و به تحقیقاتی اشاره می‌کند که نشان می‌دهد معایب یک «موقعیت» ممکن است هیچ‌وقت از بین نروند. او در متن مقاله می‌نویسد: «اثرات منفی در معرض قرار گرفتن کودکان در سیاست‌های منجر به افزایش قیمت کوکائین، حتی برای کودکانی که به مناطق بدون کوکائین نقل مکان کردند نیز دیده شده است. این نشان می‌دهد که نتایج متاثر از فضای کودکی اثر بیشتری از آنچه در بزرگسالی در معرض آن قرار می‌گیرند داشته است.» نویسنده نشان داده است که سیاست‌ها می‌توانند این مکانیسم‌ها را با تغییر دادن مشوق‌ها و انگیزه‌های والدین، واژگون کنند. «در طول افزایش قیمت کوکائین در پرو، دولت برنامه‌ای اجرا کرد که طی آن در اختیار والدینی که کودکانشان به مدارس روزانه می‌رفتند، پول قرار داده می‌شد. در مناطق مستعد کوکائین که این سیاست اجرا شد، افت قابل توجه 50درصدی در تولید کوکائین و کار کودکان دیده شده است. حداقل در این زمینه سیاست‌هایی که می‌توانند مشوق‌ها برای کودکان را به صورت هدفمند نشانه بگیرند، کار کرده و به طور بالقوه توسعه یافتن یک آینده مجرمانه به عنوان حرفه را کاهش داده‌اند.»
او در جایی از مقاله در این مورد عنوان می‌کند: «اگر مولفه‌هایی هستند که باعث می‌شوند والدین در موقعیت‌های جغرافیایی مشخصی به استفاده از کودکان به عنوان کارگر ترغیب شوند، باید سیاست‌هایی هم در جهت واژگون‌سازی این رویکرد، در همین موقعیت‌های جغرافیایی محدود به کار گرفته شود.» ماریا میکائلا اسویاچی محقق دانشگاه پرینستون است. او پیش از این همکار مشترک دانشگاه پرینستون و گروه بین‌المللی بحران بوده است. او وابسته مدرسه اقتصاددانان آفریقا و گروه بین‌المللی بحران است. حوزه مورد علاقه میکائلا اسویاچی، کار و توسعه با تمرکز بر مفاهیمی چون سرمایه انسانی، خشونت‌های جنسیتی و جرم است.بخشی از تحقیقات او به این می‌پردازد که افراد یا در واقع کودکان چطور فعالیت در تبادل مواد مخدر را به عنوان یک حرفه آغاز می‌کنند و در آن مسیر قرار می‌گیرند. او همچنین به بررسی تاثیر جرائم سازمان‌یافته بر توسعه اقتصادی و ظرفیت حاکمیت‌ها می‌پردازد. او به طور مشخص روی توسعه مهارت‌های مرتبط با قاچاق مواد مخدر در پرو و گنگ‌های ال‌سالوادور کار کرده است.او همچنین این موضوع را مورد مطالعه قرار می‌دهد که چطور باندهای مواد مخدر رفتارهای خانواده‌ها و شیوه کنترل دولت‌ها در مناطق فعالیت خودشان را تحت تاثیر قرار می‌دهند. او با شکل دادن دیتاست‌های بزرگ به دولت‌ها و حاکمیت‌ها در تعیین سیاست‌های مناسب در مقابله با فعالیت‌های قاچاق مواد مخدر کمک مشاوره‌ای می‌کند. بخش دیگری از تحقیقات میکائلا اسویاچی بر نقش دولت‌ها در کاهش و ارائه خدمات برای جلوگیری از خشونت‌های مبتنی بر جنسیت است. به طور ویژه او تاثیر افسران پلیس زن در پرو و هندوستان را مطالعه کرده است. علاوه بر این، او پروژه‌های تحقیقاتی مختلفی در جمهوری دومنیکن، اردن، گواتمالا، کلمبیا و ایالات متحده انجام داده است.
کوکائین و زیگموند فروید
کوکائین در طول تاریخ، همیشه مانند امروز به عنوان یک ماده مخدر که خرید و فروش آن غیر‌قانونی است در افکار عمومی شناخته نشده بود. یکی از کسانی که زمانی طرفدار پر‌و‌پاقرص کوکائین بوده زیگموند فروید بنیانگذار سرشناس علم روانکاوی است. فروید مقاله‌ای در مورد کوکائین دارد و در بسیاری از متون از رابطه «عاشقانه» او با کوکائین یاد شده است. هاوارد مارکل یک پزشک سرشناس و مورخ در کتابی با عنوان «آناتومی اعتیاد» موضوع اعتیاد فروید و ویلیام هالستد را که به عنوان بنیانگذار علم مدرن جراحی شناخته می‌شود، مورد مطالعه قرار داده است. هاوارد مایکل که در بیمارستان جان هاپکینز درست در دفتر ویلیام هالستد مشغول به کار است می‌گوید در آن زمان، استفاده از کوکائین توسط پزشکان رایج بوده و هیچ‌کدام نسبت به علائم ترک این ماده اطلاعی نداشتند. هالستد که جهان بسیاری از پیشرفت‌ها در جراحی‌های پیچیده را مدیون اوست، خود بعد از هفت ماه مصرف کوکائین به نقطه‌ای می‌رسد که دیگر قادر به انجام عمل جراحی نبوده است.
نویسنده کتاب «آناتومی اعتیاد» می‌گوید: «فروید عاشق احساسی بود که کوکائین به او می‌داد. از اینکه به او اجازه می‌داد به صورت بی‌وقفه درباره مسائل صحبت بکند لذت می‌برد.» مصرف کوکائین زیگموند فروید به مقداری بود که او یک‌بار مجبور می‌شود سوراخ بینی‌اش را با جراحی باز کند. فروید تا ۱۸۹۰ که تقریباً یکی از بیمارانش را به خاطر فرستادن کوکائین از طریق سوراخ‌های بینی‌اش برای درمان او، به کشتن داد، به مصرف آن ادامه داد و بعد از آن دست کشید. هاوارد مایکل یادآور می‌شود که در آن زمان دنیا به کوکائین به چشم چیزی مفید نگاه می‌کرد و این ماده به راحتی در داروخانه قابل تهیه بود.
