احیای برجام
گام‌های آمریکا و اروپا برای بازگشت به برنامه جامع اقدام مشترک
برجام و بررسی سناریوهای برجامی موضوع داغ نشست هفته گذشته کمیسیون مشترک برجام با حضور هیات ایرانی به ریاست سیدعباس عراقچی، انریکه مورا معاون دبیرکل سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا و نمایندگان چین، روسیه، فرانسه، انگلیس و آلمان بود. با پایان دور اول این مذاکرات که هدف رفع تحریم‌های ایران و ازسرگیری تعهدات برجامی کشورمان را جست‌وجو می‌کرد، همه طرف‌ها جهت ادامه رایزنی‌ها در سطح کارشناسی توافق کردند. «انریکه مورا»، رئیس کمیسیون مشترک برجام، نشست وین را مفید خواند و گفت: اتحاد و همت برای یک روند مشترک دیپلماتیک با تشکیل دو گروه تخصصی در زمینه اجرای تعهدات هسته‌ای و لغو تحریم‌ها وجود دارد. انریکه مورا در توئیتی افزود: به عنوان هماهنگ‌کننده، تماس‌های جداگانه‌ای را در وین با تمام طرف‌های مربوطه از جمله ایالات متحده تشدید خواهم کرد. آنگونه که ایران گزارش داده است، «میخائیل اولیانوف»، نماینده روسیه در این مذاکرات هم نخستین کسی بود که از سازنده بودن نشست وین خبر داد و آن را موفقیت‌آمیز توصیف کرد. این مقام روس در پایان نشست ایران و 1+4 در توئیتی نوشت: «نشست کمیسیون مشترک برجام موفقیت‌آمیز بود. دو گروه در سطح کارشناسی (درباره برداشته شدن تحریم‌ها و مسائل هسته‌ای) موظف شدند اقدامات ملموسی را که باید از سوی واشنگتن و تهران برای احیای کامل برجام اتخاذ شود، شناسایی کنند. این گروه‌ها بلافاصله آغاز به کار کردند.» عراقچی پیش از آغاز نشست رسمی با دیگر طرف‌های برجام، رایزنی‌های فشرده‌ای را با هیات‌های مختلف در وین از جمله نمایندگان چین و روسیه از سر گذراند و آخرین ترتیبات اجرایی مربوط به برگزاری کمیسیون را مرور کرد. نمایندگانی از سایر نهادهای ایرانی از جمله بانک مرکزی، وزارت نفت و سازمان انرژی اتمی، هیات دیپلماتیک ایران را همراهی کردند. همچنین دو نشست کارشناسی به‌طور موازی میان نمایندگان کمیسیون برجام برگزار شد که طرفین درباره جنبه‌های فنی و جزئیات مسائل مربوط به لغو تحریم‌ها و مسائل هسته‌ای به گفت‌وگو نشستند. رئیس هیات ایرانی در نشست کمیسیون تاکید کرد که رفع تحریم‌های آمریکا، نخستین و ضروری‌ترین اقدام جهت احیای برجام است و ایران آمادگی کامل دارد به‌محض رفع تحریم‌ها و پس از راستی‌آزمایی آن، اقدامات جبرانی هسته‌ای خود را متوقف کرده و به اجرای کامل برجام برگردد. نتایج حاصل از این نشست‌های کارشناسی به کمیسیون ارجاع شد و محمل بحث اصلی مقام‌های دیپلماتیک حاضر در نشست جمعی ایران و 1+4 قرار گرفت. بعد از همین نشست هم قرار شد گفت‌وگوهای کارشناسی برای روشن کردن ابعاد تفاهمات جدید ادامه یابد. تغییر مواضع اخیر مقام‌های آمریکایی مبنی بر موافقت اولیه با تعلیق شماری از تحریم‌های اصلی تهران زمینه‌ای را فراهم کرد تا تهران هم آماده مشارکت بیشتر برای گفت‌وگو با کشورهای 1+4 باشد. اگرچه مقامات ایرانی اعلام کرده‌اند که گفت‌وگوی مستقیمی با نماینده آمریکا در وین نخواهند داشت اما حضور نماینده آمریکا در وین به این معنا خواهد بود که اعضای 1+4 بعد از نشست با مقام‌های ایرانی، برای تکمیل گفت‌وگوها با هیات آمریکایی به گفت‌وگو خواهند نشست.
آورده توافق با چین
امضای سند همکاری ۲۵ساله ایران و چین بازتاب گسترده‌ای میان افکار عمومی و نخبگان سیاسی و اقتصادی به دنبال داشت. موضوعی که باعث شد محمدجواد ظریف توضیحات مهمی درباره آن ارائه کند. به گفته وزیر خارجه، این سند، قرارداد و معاهده نیست، هیچ تعهدی هم برای هیچ‌یک از طرفین ایجاد نمی‌کند و بدون تصویب لوایح مرتبط با FATF و احیای برجام نیز قابلیت اجرایی ندارد. وی تاکید کرد که اسنادی از این دست، در اغلب کشورها محرمانه است و این موضوع مساله‌ای متداول است. شروط برد ایران در توافق با چین محور گفت‌وگویی تفصیلی با دکتر محمدمهدی بهکیش است. به گفته این اقتصاددان، اولین اقدام دولت باید ابهام‌زدایی از مفاد این توافق باشد. در عین حال، مهم‌ترین عامل در فراهم آوردن شرایط رشد اقتصادی کشور این است که روابط بین‌المللی متعادلی با کشورهای مختلف (هم شرق و هم غرب) ایجاد کنیم. وی بیان کرد: رشد اقتصادی هر کشور رابطه مستقیم با صادرات آن کشور دارد. اگر صادرات کشور رشد کند، تولید ناخالص داخلی و به‌دنبال آن اشتغال نیز رشد می‌کند؛ بنابراین رفاه مردم نیز بیشتر می‌شود و تورم هم توام با اعمال سیاست‌های درست کاهش می‌یابد. اما توسعه صادرات نیز شروطی دارد. زمانی که روابط بین‌المللی، مناسب باشد و عاملان اقتصادی بتوانند بازارهای صادراتی خود را شناسایی و مهم‌تر آنکه قراردادهای نسبتاً بلندمدت را منعقد کنند، توسعه صادرات محقق می‌شود. این اقتصاددان اظهار کرد: هیچ صادرکننده‌ای کالای خود را یک‌بار و فقط به یک مشتری نمی‌فروشد. بلکه آنها مشتری‌های خود را به تدریج پیدا می‌کنند، با آنها قرارداد می‌بندند و این همکاری در صورتی می‌تواند پایدار بماند که روابط کشورها با هم پایدار باشد. اگر از این زاویه به روابط بین‌المللی و اقتصادی نگاه کنیم، شاید مهم‌ترین عامل در فراهم آوردن شرایط رشد اقتصادی این باشد که روابط بین‌المللی متعادلی با کشورهای مختلف که پتانسیلی برای ایجاد روابط با ما دارند، ایجاد شود. در این بستر، ما با چین یا هر کشور دیگری تفاهم‌نامه امضا کنیم، مشکلی ندارد؛ به شرطی که این تفاهم‌نامه یک‌طرفه نباشد.
شورای وحدت و موتلفه پشتیبان ابراهیم رئیسی
منوچهر متکی، سخنگوی شورای وحدت اصولگرایان از آغاز گفت‌وگوها با کاندیداهای محتمل و بالقوه انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ خبر داده است و گفته ما گفت‌وگوها را با نامزدهای مطرح در جریان ارزشی و انقلابی با این هدف که از پیش با برنامه‌ها و افراد محوری در ترکیب دولت مدنظر آنها و مباحثی از این دست بیشتر آگاه شویم، آغاز کرده‌ایم. سخنگوی شورای وحدت تاکید کرده که کماکان حجت‌الاسلام‌والمسلمین آقای رئیسی اولویت اول ما در گزینه‌های این شوراست. آنگونه که شرق گزارش داده است، متکی اسفندماه هم گفته بود نظر ما هم در این رابطه خیلی صریح اعلام شده که با ورود آقای رئیسی به صحنه انتخابات، شورای وحدت قویاً از ایشان حمایت خواهد کرد. حزب موتلفه هم که عضو شورای وحدت اصولگرایان است، قبلاً گفته بود ابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضائیه، اولویت نخست این حزب برای انتخابات 1400 است اما این حزب بعداً در بیانیه‌ای نام چند نفر از اعضای حزب موتلفه ازجمله بادامچیان، دبیرکل و میرسلیم، عضو شورای مرکزی این حزب و نماینده فعلی تهران را به عنوان نامزدهای حزبی اعلام کرده بود. بادامچیان گفته بود: «ما در حزب از شورای مرکزی و از دبیران استان‌ها و شهرستان‌ها پرسیدیم نظری که درباره کاندیدای برون‌حزبی دارند آقای رئیسی است و البته در درون حزب هم تعدادی را مشخص کردند که در روزهای آینده اعلام می‌کنیم. ما مصمم هستیم افرادمان را با سیاست شورای مرکزی در انتخابات ریاست‌جمهوری مطرح کنیم و به عرضه مردم می‌گذاریم و به صورت تیمی هم می‌فرستیم یعنی به جای یک رئیس‌جمهور چند نفر را می‌فرستیم.»
زودتر از شورای وحدت، جبهه پایداری اعلام کرده بود که گفت‌وگو با نامزدهای بالقوه و چهره‌هایی را که قصد ورود به انتخابات 1400 را دارند، آغاز کرده است. این جبهه هم صادق محصولی و سعید جلیلی را به عنوان نامزدهای مطرح این حزب اعلام کرده بود. جبهه پایداری تا این لحظه صراحتاً و رسماً نامی از ابراهیم رئیسی به عنوان گزینه نبرده است.
گاندو نیمه‌تمام
گذر زمان تاثیری بر معنای واژه‌ها نخواهد گذاشت، مگر آنکه عوامل بیرونی با سلسله حوادث موجبات این تغییر را در معنا و مفهوم واژه‌ها فراهم آورند. وقتی در چارچوب ادبیات سیاسی با واژگان طرفیم، یکی از این عوامل بیرونی بدون شک موضوعات و مسائل سیاسی است. کلیدواژه «گاندو» هم اگرچه در معنای نخست، ارتباطی به سیاست ندارد اما در چارچوب ادبیات سیاسی، از آن دست واژگان است که معنایش در گذر زمان میان افکار عمومی با تغییر و تحولاتی مواجه شد. تا پیش از خرداد 98، گاندو تنها و تنها یادآور تمساح پوزه‌کوتاه بومی ایرانی بود که زیستگاهش سیستان و بلوچستان است و گاه و بی‌گاه اخباری نه چندان خوشایند درباره‌اش منتشر می‌شود ولی از آن تاریخ به بعد، «گاندو» شد اسم رمز حمله به دولت تحت مدیریت حسن روحانی. 15 خرداد 98 نخستین قسمت سریال «گاندو» که از سوی موافقان و حامیانش به عنوان «امنیتی‌ترین سریال ایرانی» توصیف می‌شود، از شبکه سوم صداوسیمای جمهوری اسلامی پخش شد و اتهاماتی جدی را به دولت دوازدهم وارد کرد. اتهاماتی که دولتی‌ها یک‌صدا آن را «دروغ» خواندند ولی صداوسیما و مخالفان دولت قصد کوتاه آمدن نداشتند و با پخش سری دوم این سریال، آن هم در تعطیلات نوروز، اختلافات «جام‌جم» و «پاستور» را به اوج خود رساندند؛ اختلافاتی که سرانجام سیزدهم فروردین‌ماه با توقف پخش این سریال، حداقل تا پس از انتخابات ریاست‌جمهوری، به‌ظاهر فروکش کرده است. جمعه‌شب و درست در لحظاتی که مخاطبان سریال تلویزیونی «گاندو» سرگرم تماشای آن بودند، ناگهان پخش آن متوقف شد. توقفی که 15 دقیقه به طول انجامید و سرانجام دقایق پایانی آن از صداوسیما پخش شد اما این آخرین قسمت این سریال لقب گرفت. مهدی آذرپندار، مدیر گروه فیلم و سریال شبکه سوم سیما در همین راستا به خبرگزاری اصولگرای فارس گفت که «با ورود کاراکتر شارلوت که از ابتدای سریال مخاطب با شخصیت او آشنا شده به ایران برای جاسوسی انگلیس، فصل دوم گاندو ویژه نوروز در شب پایانی تعطیلات موقتاً به پایان می‌رسد. ان‌شاءالله ادامه سریال بعد از انتخابات روی آنتن خواهد رفت و امیدواریم که مورد پسند مردم قرار گیرد».
چه کسانی می‌آیند؟
21 اردیبهشت‌ماه ثبت‌نام کاندیداهای ریاست‌جمهوری آغاز می‌شود. به‌رغم زمان کمی که باقی‌مانده است اما اصلاح‌طلب و اصولگرا هر دو تابع نتوانسته‌اند به نامهای نهایی از نامزدها با برنامه‌های قابل ارائه از سوی آنها دست یابند. به‌نظر می‌رسد تاکید و اصرار دو جریان بر رسیدن به اجماع بر سر گزینه نهایی و سپس معرفی رسمی آن به‌عنوان کاندیدای انتخاباتی‌شان عامل اصلی بلاتکلیفی است. این در حالی است که در انتخابات‌های گذشته مثل ادوار یازدهم، نهم و هفتم که رقابت بر سر کرسی ریاست‌جمهوری منوط به حضور دوره دوم روسای جمهور نبود، بعد از ورود چهره‌های مختلف به عرصه رقابت‌ها در نهایت جریان‌ها سازوکار رسیدن به اجماع و ائتلاف را در پیش می‌گرفتند. به همین دلیل به‌نظر می‌رسد انتخابات 1400 و تاکید و اصرار جریان‌ها برای معرفی نامزدی واحد و مورد اجماع بحثی است که سبب بروز بلاتکلیفی بی‌سابقه و تعدد و صف‌آرایی نامزدهای مشتاق پاستور در هر دو جریان شده است.
در این فضا و بر اساس پیگیری‌های خبرنگار همشهری، اصلاح‌طلبان با عقب‌نشینی از راهبرد انتخاباتی چهار سال اخیر خود برای معرفی یک نامزد صرفاً اصلاح‌طلب، این‌بار نیز روی همه گزینه‌های قابل ائتلاف فکر می‌کنند. علی لاریجانی در سازوکار انتخاباتی آنان شانس بالاتری در مقایسه با دیگر گزینه‌ها پیدا کرده است. آنها بار دیگر ورای مانیفست‌های اصلاح‌طلبانه، رویکرد عملگرایانه و واقع‌گرایانه در صحنه انتخابات اتخاذ کرده‌اند. اتحاد ملت، کارگزاران سازندگی و اعتماد ملی، احزاب اصلی با بیشترین ضریب نفوذ در تصمیمات اصلاح‌طلبان، هنوز به گزینه‌های مشترکی در انتخابات پیش‌رو نرسیده‌اند. کارگزارانی‌ها همانند انتخابات مجلس در اسفندماه 98 فعال‌ترین حزب این مجموعه بوده‌اند و طی ماه‌های اخیر اسامی نامزدهای متعددی را مطرح کرده‌اند. آنها تنها حزب اصلاح‌طلبی بودند که در انتخابات قبلی با حمایت حزب اعتدال و توسعه، یک فهرست انتخاباتی 30نفره برای تهران در مجلس دادند؛ هرچند اجماع حداکثری به‌دست نیاوردند و میدان را به اصولگرایان واگذار کردند. اعضای شورای مرکزی کارگزاران برای نامزدی محسن هاشمی‌رفسنجانی و اسحاق جهانگیری به تفاهم رسیده‌اند و خارج از حزب، محمدجواد ظریف، بیژن زنگنه و مسعود پزشکیان را نیز برای نامزدی تایید کرده‌اند. معیارهای اعتدالی‌تر این حزب برای برگزیدن نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری حیرت‌زدگی از طرح نام علی لاریجانی را نیز به همراه داشته است. کارگزارانی‌ها روابط نزدیکی با لاریجانی به‌ویژه در دوره ریاست او بر مجلس دهم برقرار کردند.
♦♦♦
مهر: علی ربیعی، سخنگوی دولت در پاسخ به پرسشی در خصوص اینکه دبیر مجمع تشخیص اعلام کرده دولت پاسخ ابهامات مجمع درباره لوایح FATF را نداده است، اظهار کرد: من این ادعا را تایید نمی‌کنم؛ زیرا پاسخ ابهامات را داده‌ایم. متخصصان ما در بانک مرکزی، وزارت اقتصاد، وزارت امور خارجه و معاونت حقوقی رئیس‌جمهور دلسوزانه و خیلی روشن دیدگاه‌هایشان را ارائه داده‌اند.
ایسنا: روز سه‌شنبه هفته گذشته به کشتی ایرانی در دریای سرخ حمله شد. یک مقام آمریکایی که می‌خواست نامش فاش نشود، در گفت‌وگو با نیویورک‌تایمز در این باره گفت که رژیم صهیونیستی آمریکا را در جریان حمله به این کشتی گذاشته بود.
فارس: نمایندگان مجلس شورای اسلامی هفته گذشته با رای مثبت خود دو گزارش از تخلفات دولت را در زمینه گرانی و همچنین نقض قانون تمرکز اختیارات و وظایف بخش کشاورزی به قوه قضائیه ارسال کردند.
ایسنا: ابراهیم رئیسی، رئیس دستگاه قضا، با اشاره به تشکیل کارگروهی پیرامون تدوین سیاست‌های کیفری و جنایی در دستگاه قضایی، گفت: باید بازنگاهی در قوانینی نظیر قانون مجازات اسلامی و آیین دادرسی کیفری مبتنی بر ثبات‌دهی به این قوانین صورت گیرد و راهکار این قضیه تهیه و تدوین سیاست‌های جنایی و کیفری با مشارکت دانشمندان حوزه‌ها و دانشگاه‌ها و حقوقدانان کشور و قضات عالم و باتجربه دیوان عالی کشور است.
تسنیم: منوچهر متکی، سخنگوی شورای ائتلاف اصولگرایان گفت: ممکن است برای انتخابات شورای شهر یک فهرست واحد داشته باشیم که این مهم بستگی به رویکرد گروه‌های مختلف جریان اصولگرایی دارد.
مهر: داریوش قنبری، عضو شورای مرکزی حزب مردم‌سالاری، گفت: «علی لاریجانی» قطعاً با حمایت اصلاح‌طلبان می‌خواهد کاندیداتوری خود را اعلام کند و خود را جدا از جریان اصلاحات نمی‌داند.
فارس: عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی با تاکید بر برخورد منصفانه و فارغ از فشارهای سیاسی بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول در حمایت مالی از کشورهای عضو، گسترش همکاری‌ها در زمینه انتقال دانش فنی تولید واکسن و توزیع عادلانه آن و تامین سرمایه و اعطای منابع برای توسعه کشورهای کم‌درآمد را خواستار شد.
تسنیم: محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس، گفت: یکی از اشکالات اساسی و جدی که موجب نابسامانی‌های موجود در حوزه مرغ و تخم‌مرغ شده، اشکالات ساختاری و مدیریتی است؛ زنجیره تولید، توزیع و نظارت این نابسامانی را ایجاد کرده است.
ایلنا: محمود صادقی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب، گفت: مراجعه مستقیم به آرای عمومی یکی از شیوه‌های مردم‌سالاری است که واسطه‌ها را حذف می‌کند و به نوعی دموکراسی مستقیم بدون واسطه است که نقش مردم و مشروعیت نظام حکمرانی را تقویت می‌کند.
♦♦♦
سه محکوم امنیتی اعتراضات دی ۹۶ آزاد شدند
اعتماد نوشت: رهبر انقلاب با عفو یا تخفیف مجازات یک هزار و ۸۴۹ تن از محکومانِ محاکم عمومی و انقلاب، سازمان قضایی نیروهای مسلح و تعزیرات حکومتی موافقت کردند. ۱۰۰ نفر از محکومین امنیتی نیز در فهرست عفو قرار دارند که تعدادی از محکومین حوادث دی‌ماه سال ۹۸ را نیز شامل می‌شود. رئیس قوه قضائیه به مناسبت فرارسیدن این ایام فرخنده (ولادت حضرت ولی عصر(عج) و سالروز جمهوری اسلامی ایران) در نامهای به رهبر انقلاب پیشنهاد عفو یا تخفیف و تبدیل مجازات این محکومان را که از سوی کمیسیون مرکزی عفو و بخشودگی قوه قضائیه واجد شرایط لازم تشخیص داده شده‌اند، ارائه کرد و این پیشنهاد در اجرای بند ۱۱ از اصل ۱۱۰ قانون اساسی مورد موافقت رهبر انقلاب قرار گرفت.
معضل آب سیستان‌و‌بلوچستان
تابناک نوشت: حسام‌الدین آشنا مشاور رئیس‌جمهور در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی توئیتر در پاسخ به مجتبی رضاخواه که از آبرسانی به بلوچستان انتقاد کرده بود نوشت: از ابتدای دولت یازدهم تا پایان سال گذشته به ۷ /۷ میلیون نفر در ۱۱٫۵۱۴ روستا آب پایدار رسانده شد. مجتبی رضاخواه نماینده مجلس پیش از این با انتقاد از نحوه آبرسانی به استان سیستان‌و‌بلوچستان گفته بود: مردم جنوب سیستان‌و‌بلوچستان مشکل جدی در آب آشامیدنی دارند. این نماینده مجلس پس از توضیحات توئیتری آشنا اظهار داشت: منکر تلاش‌های این دولت و اسلافش نیستیم، ولی همچنان «آب آشامیدنی» معضل جدی بخش‌هایی از سیستان‌و‌بلوچستان است. تامین ضروریات زندگی مردم هم وظیفه حاکمیت است که بنده و شما جزئی از آن هستیم.
مواضع روحانی بی‌سرو صدای سیاست
انتخاب نوشت: در سیاست بی‌سر‌و‌صداست. روحانی که نه راهش به صداوسیما هموار است و نه قرابتی با این رسانه دارد. با اینکه سال‌ها فعالیت رسانه‌ای داشته، روزنامه‌های پرتیراژی را مدیریت کرده و البته تجربه توقیف در سه دولت هاشمی، خاتمی و احمدی‌نژاد داشته اما اهل فضای مجازی نیست. نسبت خانوادگی‌اش با عالی‌ترین مقام جمهوری اسلامی هم در کنشگری بی‌سر‌و‌صدایش بی‌تاثیر نبوده است. سیدهادی خامنه‌ای با اصلاح‌طلبان حشر و نشر داشته و دم‌خور بوده و یک مجلس‌ششمی به شمار می‌آید اما هیچ‌وقت آبش با مجمع روحانیون به یک جوی نرفته. او از پاسخ دادن به برخی پرسش‌ها ابایی ندارد و می‌گوید سال ۸۸، رایش را به صندوق میرحسین موسوی انداخته، مخالف سرسخت حصر است و ان‌قلت‌هایی درباره سال ۸۸ دارد.
نظامیان چه آورده‌ای برای دولت خواهند داشت؟
خبر آنلاین نوشت: اسدالله بادامچیان دبیرکل حزب موتلفه اسلامی، بر این باور است که دیگر اصلاح‌طلب و اصولگرا جواب نمی‌دهد بلکه باید خط مشی تعاملگر حزب موتلفه در دنیای سیاست دنبال شود. او که در آستانه انتخابات ۱۴۰۰ مهمان کافه خبر خبرگزاری خبرآنلاین بود اعتقادی به دوقطبی کردن انتخابات برای افزایش مشارکت مردم ندارد و معتقد است از بین رفتن چندقطبی‌ها و دوقطبی‌ها نقطه عطف انتخابات ۱۴۰۰ در گام دوم انقلاب است. این چهره سیاسی که در زمره مخالفان کاندیداتوری نظامیان قرار دارد معتقد است مردم به کاندیداهای نظامی رای نمی‌دهند چون می‌ترسند فضای کشور پادگانی شود. صحبت از شورای نگهبان که می‌شود او تمام‌قد از عملکرد شورای نگهبان دفاع می‌کند و خطاب به اصلاح‌طلبان هم می‌گوید «باید قدردان شورای نگهبان باشید».