سناریوهای سه‌گانه

همان‌گونه که مسعود نیلی، اقتصاددان، در میزگرد انتهای همین فصل می‌گوید و خواهید خواند، برای ارزیابی شرایط امروز اقتصاد ایران و ترسیم یک تصویر ساده، نیازی نیست که اقتصاددان باشید و می‌توان با نگاهی به روند حرکتی شاخص‌های کلی مانند تورم، رشد اقتصادی، سرمایه‌گذاری و... متوجه شد که شرایط اقتصاد تا چه اندازه بد است. از آنجا که سازوکارهای شکل‌دهنده این شرایط تغییری نکرده، مسیر حرکت اقتصاد ایران در سال آینده نیز بر همین سبیل خواهد بود. در یک سناریوی دور از انتظار، احتمال می‌رود که دولت بتواند برای رفع تحریم‌ها و خارج کردن اقتصاد از تله انزوا با غرب به توافق برسد. در این صورت با تسهیل فروش و صادرات نفت و بالا رفتن درآمدهای ارزی و باز شدن راه‌های تجارت کالا و انتقال پول، یک دوره تنفس کوتاه همراه با تعدیل مثبت انتظارات شکل خواهد گرفت که فرصت مناسبی برای تقویت اقتصاد و اجرای برخی اصلاحات ساختاری فراهم می‌کند. با این همه احتمال بروز این سناریو بسیار اندک است. در سناریوی دوم که محتمل‌ترین است، اقتصاد ایران با همان سیاست‌ها و راهبردهایی که در دهه‌های گذشته و به خصوص در یکی دو سال گذشته داشته پیش می‌رود که نتیجه آن ادامه سیطره تورم بالا، و احتمالاً فزاینده، رشد پایین در حدود دو درصد و قرارگیری بازارها در بستر نوسان است. سناریوی سوم نیز که احتمال بروزش کمتر است اما ناممکن نیست، گرفتار شدن در بحران‌های پیاپی اقتصادی و اجتماعی است که زمینه بروز تورم‌های بسیار بالا را فراهم می‌کند و شرایط اقتصاد را بسیار بحرانی می‌کند. اینکه کدام‌یک از این سناریوها رخ دهد بیش از آنکه به تیم اقتصادی دولت یا سیاستگذار اقتصادی مرتبط باشد، به سیاست‌های کلی حکمرانی کشور وابسته است و اینکه نهاد دولت چه تصمیم‌هایی بگیرد و چه سیاست‌هایی اجرا کند.