صنعت برق در مخاطره
آیا پول‌های ایران این بار آزاد می‌شود؟
صنعت برق در شرایط فعلی دچار خاموشی در تدبیر شده است و می‌شود گفت با این وضعیت آینده صنعت برق دچار مخاطره جدی خواهد شد. معاون سیاسی حزب موتلفه اسلامی در مصاحبه با خبرگزاری خبرآنلاین در خصوص تشریح شرایط فعلی صنعت برق و انرژی کشور گفت: تاب‌آوری این شبکه دچار مسائلی است و مسوولان در وزارت نیرو دچار فرسودگی و روزمرگی شده‌اند و بیش از آنکه به مسائل جدی بپردازند و با راهبردهای موثر در فعال کردن دیپلماسی انرژی به بهبود اقتصاد و تقویت امنیت کشور بکوشند، به حواشی بهره‌مندی از سفره انتصابات و امتیازات مشغول شده‌اند. مهدی عرب‌صادق گفت: وزارت نیرو بر اساس ماده ۴۸ قانون برنامه ششم توسعه و ماده ۶ دستورالعمل خرید تضمینی برق وزارت نیرو مکلف بوده است با تعیین ضوابط سقف نرخ انرژی و نرخ پایه آمادگی بازار عمده‌فروشی را تدوین و تصویب کند ولی در این مساله ضمن تعلل زیاد به صورت موردی به تعیین نرخ پرداخته‌اند و با کاهش شدید در جذابیت سرمایه‌گذاری، حدود یک‌سوم از امکان توسعه ظرفیت تولیدی نیروگاه‌ها را پس زده است. وی با اشاره به قراردادهای خرید تضمینی گفت: علاوه بر این در ماده ۱۰ قانون برنامه ششم توسعه ترک فعل‌هایی صورت گرفته است و با تحمیل آثار تورمی بر دوش سرمایه‌گذاران آنها را از سرمایه‌گذاری در بخش نیروگاهی دلسرد کرده‌اند. وی گفت: شرکت توانیر که این روزها از سوء‌مدیریت جدی رنج می‌برد و در مسیر ناپایداری قرار گرفته بار مالی سنگینی به صنعت و اقتصاد کشور تحمیل کرده و باعث زیان جدی به شبکه برق و سرمایه‌گذاران شده است. عرب‌صادق گفت: در حوزه نیروگاه‌های تجدیدپذیر خوب است تفاوت ادعای وزارت نیرو و عمل محقق‌شده را بررسی و تحلیل کنید چرا این وزارتخانه مهم و کلیدی کشور را در مسیری قرار داده است که این‌چنین در موضوع گاز دچار محدودیت به‌ویژه در فصل زمستان باشیم؟ معاون سیاسی حزب موتلفه اسلامی نیز گفت: ارتباط صنعت برق با حوزه اقتصاد در این صنعت ناکارآمد یا بیگانه است و شرکت توانیر همواره کوشیده برخلاف سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران حرکت کند و به جای پرداختن به نقش پدرانه و حاکمیتی خود در صنعت برق، با تصدی‌گری و افزایش سهم مشارکت بیشتر در بنگاه‌های اقتصادی فرصت‌ها را از بخش غیردولتی سلب کند که هم‌اکنون حدود ۳۸ درصد نیروگاه‌ها در اختیار این بخش است. عرب‌صادق در ادامه گفت: تعداد قابل توجهی از مسوولان منتصب‌شده در وزارت نیرو، غالباً با صنعت برق و حوزه‌های ساختاری انرژی و مسائل دیپلماسی انرژی نامانوس و ناآشنا هستند و گزارش‌های ویترینی و نمادین برای خوشایند حوزه‌های بالادستی نه فقط صنعت برق که به پیکره اقتصاد و صنعت لطمات جدی وارد کرده است.
آزادسازی پول‌های بلوکه‌شده؟
رئیس کل بانک مرکزی از پیشرفت خوب در مذاکرات برای آزادسازی پول‌های بلوکه‌شده ایران خبر داد و گفت: نتایج در روزهای آینده در عمل مشاهده می‌شود. علی صالح‌آبادی اظهار کرد: منابع ارزی بلوکه‌شده، جزو منابع بانک مرکزی است و پس از آزادسازی در اختیار این بانک قرار می‌گیرد. وی همچنین گفت: در راستای شفاف‌سازی بازار ارز چند اقدام انجام و در اولین قدم قرار شد بازار توافقی راه‌اندازی شود که در روزهای اول به شکل محدود شروع به کار کرد تا در بازار متشکل ارزی نمادی به آن اختصاص یافت. در قدم بعدی، حجم و عرضه معاملات در بازار متشکل ارزی و سامانه نیما در دید عموم قرار گرفت. وی افزود: اقدام بعدی در راستای شفاف‌سازی بازار ارز، بخشنامه بانک مرکزی به صرافی‌هاست تا نرخ فروش و خرید دلار و یورو را در درگاه یکپارچه نرخ ارز اعلام کنند. در چند روز آینده نیز، امکان خرید و فروش ارز برای مشتری، صادرکنندگان و... به صورت ارز توافقی در این درگاه فراهم خواهد شد. رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: از ابتدای سال تاکنون حدود ۲۲ میلیارد و ۴۳۰ میلیون دلار معامله ارز در سامانه نیما صورت گرفته که با توجه به اینکه در سال گذشته ۱۲ میلیارد و ۳۶۰ میلیون دلار معامله در این سامانه انجام شده، حدود ۸۰ درصد رشد را نشان می‌دهد. صالح‌آبادی گفت: پیش از این، تقاضا برای ارز ۴۲۰۰تومانی بسیار بالا بود. امسال با یکسان‌سازی نرخ ارز به شدت تقاضا برای ارز کالاهای اساسی کاهش یافت، زیرا نیازها واقعی شد. انتظار بانک مرکزی از بانک‌ها و صرافی‌ها این است که هم برای کالاهای اساسی و هم برای سایر کالاها تخصیص ارز داده به فروش ارزها کمک کنند. وی درباره بازار متشکل ارزی نیز توضیح داد: در شش‌ماه ابتدای امسال ۶۰۰ میلیون دلار در بازار متشکل ارزی به صورت توافقی معامله شده است. اگر بتوانیم امکان تامین ارز از بازار توافقی و متشکل ارزی را بیشتر کنیم، نیاز به سایر بازارها کم می‌شود. اکنون صرافی خارجی در بازار متشکل ارزی نداریم که این موضوع در حال مطالعه و پیگیری است تا امکان فعالیت صرافی‌های خارجی نیز فراهم شود. رئیس کل بانک مرکزی درباره اینکه به تازگی نیز تعدادی از شرکت‌ها تحریم شده‌اند، گفت: به هر شکل جدیدی تحریمی ایجاد شود، مشکلی در سازوکار تامین ارز نخواهیم داشت.
تسویه‌حساب چین با روسیه
روسیه قصد دارد از روبل دیجیتال خود که قرار است در اوایل سال آینده معرفی شود، برای پرداخت با چین، استفاده کند. به گزارش خبرآنلاین، مقامات مسکو امیدوارند کشورهای دیگر مایل به استفاده از ارز دیجیتال روسیه در تجارت باشند، که به این کشور اجازه می‌دهد تحریم‌های اعمال‌شده به دلیل جنگ اوکراین را دور بزند. بانک مرکزی روسیه در حال آماده شدن برای راه‌اندازی تسویه‌حساب با روبل دیجیتال است و در اوایل سال ۲۰۲۳ آن را راه‌اندازی خواهد کرد؛ بر اساس بیانیه یکی از اعضای برجسته مجلس روسیه، کشور تحریم‌شده می‌خواهد از آن در پرداخت با چین که به شریک تجاری اصلی روسیه تبدیل شده است، استفاده کند.
دسترسی محدود به سیستم مالی جهانی به دلیل محدودیت‌های مالی ایجادشده در پاسخ به تهاجم نظامی این کشور به اوکراین، روسیه را مجبور به جست‌وجوی ابزارهای جایگزین برای معاملات تجارت خارجی می‌کند. در کنار ارزهای دیجیتال، روبل دیجیتال یکی از گزینه‌هایی است که مسکو در تلاش برای دور زدن تحریم‌ها در نظر گرفته است. رئیس کمیته بازار مالی دولتی گفت: موضوع دارایی‌های مالی دیجیتال، روبل دیجیتال و ارزهای دیجیتال در حال حاضر در جامعه تشدید شده است، زیرا کشورهای غربی تحریم‌ها و مشکلاتی را برای نقل و انتقالات بانکی از جمله در تسویه‌حساب‌های بین‌المللی ایجاد می‌کنند. این قانونگذار بلندپایه توضیح داد که دیجیتالی کردن جریان‌های مالی کلیدی است زیرا می‌تواند تحریم‌ها را دور بزند. وی افزود گام بعدی برای ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) صادرشده از سوی بانک روسیه، معرفی آن در تسویه‌حساب‌های متقابل با چین خواهد بود. این مقام ارشد افزود: اگر این سیستم را راه‌اندازی کنیم، دیگر کشورها شروع به استفاده فعالانه از آن خواهند کرد و کنترل آمریکا بر سیستم مالی جهانی عملاً پایان خواهد یافت.
تبعات محدودیت اینترنت
ایجاد محدودیت در دسترسی به اینترنت تصمیم خسارت‌باری است. قطعاً یکی از اولین تبعات چنین تصمیم‌هایی کاهش فروش کسب‌وکارهایی است که فروش آنلاین دارند. باید توجه داشت که وصل بودن به اینترنت داخلی این مشکل را برطرف نمی‌کند. بخش مهمی از مردم تفاوت میان اینترنت داخلی و اینترنت بین‌المللی را درک نمی‌کنند و وقتی نمی‌توانند موتور جست‌وجوی گوگل را استفاده کنند فرض می‌گیرند که اینترنت کاملاً قطع است. آن‌گونه که دنیای اقتصاد گزارش داده است، برآوردهایی وجود دارد که سایت‌های ایرانی سالانه حدود ۳۰۰ میلیارد تومان برای SEO فقط روی گوگل هزینه می‌کنند که هنگام جست‌وجوی کالاها و خدمات توسط مشتریان بالاتر و بهتر دیده شوند. وقتی گوگل قطع است کل این هزینه‌ها هدر می‌رود. تنها فروش شرکت‌ها نیست که کاهش می‌یابد، عملیات جاری آنها هم لطمه می‌بیند که می‌تواند به افزایش هزینه یا از دست دادن مشتریان منجر شود. در تابستان ۱۴۰۰، ۷۹ درصد مردم گفته‌اند که از رسانه‌های اجتماعی مجازی استفاده می‌کنند که ۷۱ درصد از واتس‌اپ، ۵۳ درصد از اینستاگرام و ۴۰ درصد از تلگرام استفاده می‌کردند؛ اما پراستفاده‌ترین رسانه داخلی روبیکا بوده که فقط هشت درصد مردم از آن استفاده کرده‌اند. در همین پیمایش ۵۰ درصد جامعه گفته‌اند ترجیح می‌دهند فقط از رسانه‌های اجتماعی خارجی استفاده کنند و فقط دو درصد گفته‌اند که ترجیح می‌دهند از رسانه داخلی استفاده کنند. ناپایداری زیرساخت اینترنت باعث افزایش ریسک سرمایه‌گذاری در اقتصاد دیجیتال می‌شود. چگونه می‌توان سهم اقتصاد دیجیتال را به ۱۰ درصد تولید ناخالص داخلی رساند وقتی پایه‌ای‌ترین زیرساخت آن پایداری بالایی ندارد؟ چرا باید کسی در این حوزه سرمایه‌گذاری کند؟ همین وضعیت در مورد نیروی انسانی هم صادق است.
ایران پرمصرف
گزارش شرکت بریتیش پترولیوم، ایران را چهارمین مصرف‌کننده بزرگ گاز در دنیا پس از آمریکا، روسیه و چین معرفی کرده است. کشورهایی که همگی پرجمعیت‌اند. با این حال بررسی‌ها نشان می‌دهد که سرانه مصرف در کشور ما در مقایسه با 10 کشور بزرگ مصرف‌کننده گاز خیلی غیرعادی نیست. هر چند باید به واقعیات متعددی در خصوص اتلاف این حامل انرژی مهم در کشور اشاره کرد. اگرچه ایران جزو پنج کشور نخست تولیدکننده گاز دنیاست اما مصرف بالا سبب شده در زمره کشورهای بزرگ مصرف‌کننده از این منظر قرار گیرد. در این زمینه دیروز خبرگزاری فارس گزارش داد که طبق هفتاد و یکمین گزارش سالانه شرکت انگلیسی بریتیش پترولیوم (BP) با عنوان «مرور آماری انرژی جهان 2022» ایران با مصرف 1 /241 میلیارد مترمکعب گاز، چهارمین مصرف‌کننده بزرگ گاز دنیا در سال 2021 است. این در حالی است که چند ماه قبل نیز این شرکت در گزارشی، ایران را چهارمین تولیدکننده بزرگ گاز دنیا با تولید 7 /256 میلیارد مترمکعب اعلام کرده بود. این بدان معناست که حدود 94 درصد از گاز تولیدی ایران، تنها در داخل مصرف می‌شود. طبق گزارش بریتیش پترولیوم، ایران در شرایطی چهارمین مصرف‌کننده گاز در دنیا شناخته می‌شود که کشورهای اول تا سوم در این فهرست یعنی آمریکا، روسیه و چین، همگی جزو کشورهای با جمعیت بالا به‌شمار می‌روند. با این حال این سوال مطرح می‌شود که ایران با جمعیت زیر 100میلیون احتمالاً در مقایسه با کشورهای پرجمعیت، مصرف گاز بسیار بالایی دارد.
♦♦♦
تسنیم: نادر بذرافشان، رئیس اتحادیه طلا و جواهر با بیان اینکه افزایش قیمت‌ها در بازار موقتی است، گفت: با اعلام خبر آزادسازی هفت میلیارد دلار از منابع ارزی بلوکه‌شده ایران باید منتظر کاهش قیمت‌ها باشیم.
ایلنا: حالا که بیمه تکمیلی به هر دلیلی به بازنشستگان تحمیل شده و قانون الزام بر زمین مانده، کانون عالی بازنشستگان نباید یک‌طرفه و به روال سال‌های قبل عمل کند؛ باید از جامعه هدف نظرسنجی صورت بگیرد و یک برآورد دقیق و جامع از کاستی‌ها و نواقص قرارداد فعلی بیمه تکمیلی به دست بیاورند.
باشگاه خبرنگاران جوان: علی‌اصغر ملکی، رئیس اتحادیه گوشت گوسفندی گفت: با افزایش مصرف گوشت در نیمه دوم سال طبق سنوات قبل تا حدودی رشد قیمت خواهیم داشت. اما پیش‌بینی دقیقی راجع به وضعیت بازار نمی‌توان کرد. با توجه به افزایش هزینه‌های تولید قرار بود نرخ محصولات پروتئینی تا پایان شهریور اصلاح شود که متاسفانه به‌رغم گذشت بیش از یک هفته از وعده مسوولان، این امر اجرا نشده است.
ایسنا: احسان خاندوزی، وزیر امور اقتصادی و دارایی با بیان اینکه انضباط حوزه مالی کاملاً تحت مدیریت دولت است، گفت: در شش‌ماهه اول امسال حدود ۷۰ هزار میلیارد تومان اصل اوراق بدهی دولت گذشته را بازپرداخت کرده‌ایم.
تسنیم: در حالی که طی روزهای اخیر، گوشی‌های آیفون ۱۴ در بازار ایران به فروش رسیده است، بررسی‌ها نشان می‌دهد هیچ‌کدام از این گوشی‌ها به صورت رسمی وارد کشور نشده است؛ بنابراین امکان دارد خدمات اپراتوری به این گوشی‌ها ظرف یک ماه قطع شود.
ایلنا: محمد یوسفی، رئیس انجمن پرورش‌دهندگان مرغ گوشتی خاطرنشان کرد: تولیدکنندگان از شرایط فعلی ناراضی هستند و به نظر می‌رسد فعالیت تولیدکنندگان حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد کاهش پیدا کرده است.
تسنیم: رستم قاسمی، وزیر راه و شهرسازی در پاسخ به این سوال که قطر عنوان کرده به شرط اقامت سه روزه در قطر بلیت بازی‌های جام جهانی را به ایرانی‌ها می‌فروشد، گفت: ایرانی‌ها می‌توانند صبح با کشتی کروز به قطر مسافرت کنند و بازی موردنظرشان را تماشا کنند و شب به کشور برگردند.
ایسنا: عزت‌الله ضرغامی به عنوان وزیر کابینه دولت سیزدهم و عضو شورای عالی فضای مجازی درباره قطع ارتباط اینترنتی پلت‌فرم‌های خارجی نگاه و اقدام خود را تشریح کرد و گفت: جزو مدافعان فضای مجازی هستم و در شورای عالی فضای مجازی مواضعم صریح است.
♦♦♦
چالش سالخوردگی واحدهای مسکونی
دنیای اقتصاد نوشت: در بازار مسکن فعلی تعداد متقاضیان خانه‌اولی بسیار اندک است و به همین خاطر بازاریابی برای واحدهای نقلی دشوار شده است. بازار فروش آپارتمان‌های نقلی اگرچه به‌طور معمول دمای بالاتری نسبت به سایر محدوده‌های متراژی در بازار مسکن دارد، اما چالش سالخوردگی واحدهای فایل‌شده در این گروه متراژی سبب کاهش حجم معاملات آپارتمان‌های کوچک‌متراژ در هفته‌های اخیر شده است. با کاهش بازدهی مسکن طی یک سال و نیم اخیر تحت تاثیر رکود معاملات و کاهش سرعت رشد قیمت، همچنان برخی سرمایه‌گذاران که ریسک‌پذیری کمی دارند، سرمایه‌گذاری در بخش مسکن را به طلا، سکه، ارز و نظایر آن ترجیح می‌دهند.
خودروسازان باز هم به دنبال مجوز افزایش قیمت‌ها
اعتماد نوشت: شنیده‌ها حاکی از آن است که بار دیگر قرار است خودروسازان تقاضای افزایش قیمت محصولاتشان را به ستاد تنظیم بازار ارائه کنند، سال‌هاست شرکت‌های داخلی خودروساز که به صورت انحصاری فعالیت می‌کنند با این اقدام راهی برای افزایش قیمت خودرو پیدا کرده‌اند و به نوعی با تحت فشار قرار دادن شورای رقابت در گذشته و ستاد تنظیم بازار در حال حاضر خواستار گران‌تر شدن تولیدات خود هستند. در این زمینه، امیرحسن کاکایی، کارشناس صنعت خودرو گفت: در کجای دنیا یک شرکتی با زیان خودرو تولید می‌کند و دولت هم خواستار افزایش تولیدات آن است؟
پشت پرده گرانی مرغ چیست؟
آرمان ملی نوشت: قیمت مرغ برخلاف وعده دولت مبنی بر اصلاح قیمت و ابلاغ به واحدهای توزیع افزایش یافت این در حالی است که مسوولان افزایش قیمت مرغ بیشتر از نرخ اعلام‌شده در شهریورماه سال جاری را خارج از توان مردم و کشش بازار ذکر کرده بودند اما قیمت مرغ سر به فلک کشیده است در حالی که اقدامی هم در این زمینه صورت نگرفته است و فعالان این صنف و تولیدکنندگان نیز خبر از افزایش قیمت بیشتر مرغ در صورت متعادل نشدن نهاده‌های دامی می‌دهند.
برنده‌های بازنده
هم‌میهن نوشت: اقتصاد ایران پُر از حسرت‌های جمعی است که طی سالیان گذشته هرازچندگاهی بخش‌های بزرگی از جامعه را دچار خود کرده است. این حسرت‌ها خودش را مانند واقعیت تلخی در مقابل جمع کثیری از مردم به نمایش می‌گذارد و شرایطی را به آنها تحمیل می‌کند تا بین شانس و شکست، ناچار به انتخاب شوند که البته احتمال شکست و باختن بسیار بیشتر است. این مدل از اقتصاد با محوریت توزیع رانت عمل می‌کند که گروه کوچکی در آن برنده می‌شوند و گروه بزرگ‌تری در آن بازنده. حتی آنهایی که ظاهراً در این اقتصاد برنده می‌شوند، معلوم نیست که در آینده بازنده نشوند و سرمایه‌شان به باد نرود.