فرصت طلایی از‌دست رفته
چرا از توافق بین‌المللی تجارت آزاد جا ماندیم؟
هفته گذشته، رئیس اتاق بازرگانی ایران درباره جا ماندن ایران از توافقات بین‌المللی تجارت آزاد در نقاط مختلف جهان ابراز تاسف کرد و گفت: این ماجرا می‌تواند برای کشور گران تمام شود. غلامحسین شافعی با اشاره به بزرگ‌ترین توافق تجارت آزاد جهان که چند هفته قبل میان ۱۵ کشور در آسیا و اقیانوسیه به امضا رسید، اظهار کرد: این توافق از نظر تعداد کشورهای حاضر در آن و وسعت جغرافیایی و جمعیتی که دربر می‌گیرد در نوع خود بی‌نظیر بود و در حالی که می‌شد نام ایران نیز در این فهرست جای بگیرد، متاسفانه ما این فرصت طلایی را از دست دادیم. وی با اشاره به حضور کشورهایی در این توافق که تا پیش از این، در رقابت‌های اقتصادی گسترده با یکدیگر قرار داشتند، بیان کرد: در این توافق برای نخستین بار تجارتی آزاد میان چین و دو کشور مهم ژاپن و کره جنوبی به امضا رسیده است. این در حالی است که امروز چین، رقیب اصلی آمریکا و ژاپن و کره، متحدان این کشور در شرق آسیا به شمار می‌روند. این توافق اما نشان می‌دهد که فراتر از دیدگاه‌های سیاسی، این کشورها برای دستیابی به منافع ملی خود، حاضر به اقدامات گسترده هستند. به گفته رئیس اتاق بازرگانی ایران، توافق‌هایی که برای تجارت آزاد بسته می‌شود، راه را برای صادرات و واردات با سرعت بیشتر باز می‌کند و برای کشوری مانند ایران که قصد حضور در بازارهای بین‌المللی دارد اهمیت فراوانی خواهد داشت اما عدم حضور ایران چه در این توافق و چه در توافق‌های مشابه، باعث می‌شود انزوای اقتصادی کشور تشدید شود.
حذف امتیاز گوشی مسافری و پستی
معاون فنی و امور گمرکی گمرک ایران، گفت: ترخیص کالاهای پستی -به استثنای اقلامی که از نظر شرعی یا قانونی ممنوعیت دارد- اگر کالا جنبه تجاری پیدا نکند به ارزش حداکثر ۵۰ دلار بدون پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و بدون مطالبه کارت بازرگانی با مجوزهای مقرر بلامانع است. وی اظهار کرد: در رابطه با گوشی‌های پستی نیز این موضوع قابل اجرا بود اما از چندی پیش بررسی‌های گمرک نشان داد که به نوعی ورود گوشی‌های پستی جنبه تجاری پیدا کرده است. مهرداد جمال‌ارونقی به ایسنا اظهار کرد: مشاهده شد که افراد از کشورهای دیگر و از جمله کشورهای همسایه از جمله عراق، افغانستان و ترکیه اقدام به پست گوشی به ایران می‌کردند که این از نظر گمرک ایران طبیعی به نظر نمی‌رسید. وی یادآور شد که بر این اساس با طرح موضوع در ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز تصمیم بر این شد که معافیت ۵۰دلاری گوشی‌های پستی حذف و نرخ ارز ۴۲۰۰تومانی برای محاسبه حقوق ورودی حذف شود که در نهایت با پیشنهاد ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، وزارت صنعت، معدن و تجارت و گمرک ایران در جلسه ستاد تنظیم بازار مطرح و به تصویب این مرجع رسید. بر این اساس از این پس ورود گوشی‌های پستی بدون هیچ معافیتی بوده و حقوق ورودی گمرکی آن براساس نرخ سنا و با پرداخت دو برابر سود بازرگانی انجام می‌شود. این مقام مسوول در گمرک ایران تاکید کرد که اگر بیش از یک گوشی به نام یک شخص پست شده باشد گمرک ایران نسبت به مرجوع کردن مازاد آن اقدام کرده و فقط یک گوشی را رجیستر خواهد کرد.
چهار میلیون تن کالای اساسی در بنادر
وزیر صنعت، معدن و تجارت (صمت) از موجودی چهار میلیون و ۱۰۰ هزار تن کالاهای اساسی در بنادر کشور خبر داد و با اشاره به لزوم تجدید نظر در قیمت پایه برخی محصولات در بورس، به دستگاه‌هایی که در اجرای سامانه جامع تجارت کوتاهی کرده‌اند هشدار داد. علیرضا رزم‌حسینی در نشست ستاد تنظیم بازار اظهار کرد: در ستاد تنظیم بازار تامین کالاهای مورد نیاز مردم از طریق افزایش تولید و واردات کالاهای ضروری مورد نظر وزارت صمت است. براساس گزارش گمرک تاکنون ۱۶ میلیون تن کالاهای اساسی وارد کشور شده و برای تامین ذخایر کالاهای راهبردی هم اقدامات خوبی صورت گرفته است. مساله دیگر روان کردن ترخیص کالاهای دپوشده در گمرکات کشور است که بر اساس مصوبه ستاد اقتصادی دولت در حوزه ترخیص کالاها به ویژه کالاهای اساسی و مورد نیاز مردم اقدامات خوبی صورت گرفته است. وی همچنین از موجودی چهار میلیون و ۱۰۰ هزار تن کالاهای اساسی در بنادر کشور خبر داد و گفت: باید برای ترخیص این کالاها مراحل قانونی انجام شود. بنابراین به طور کلی تلاش وزارت صمت تامین مواد اولیه مورد نیاز کارخانه‌ها و تامین کالاهای اساسی و ضروری است که باید طبق برنامه وارد شود. اولویت بعدی این وزارتخانه هم رصد قیمت و وضعیت عرضه ۱۰۰ قلم کالای اساسی است و بر اساس گزارش‌ها، قیمت ۴۰ قلم از این کالاها از ثبات نسبی برخوردار بوده و ۶۰ قلم هم نوسانات قیمتی داشته که مقرر شده سازمان حمایت اقدامات لازم را برای ثبات آنها انجام دهد.
اجرای طرح مبارزه با عرضه سیگار قاچاق در سراسر کشور
مدیرکل دفتر هماهنگی امور مقابله و رصد جریان مالی قاچاق ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز با اشاره به اینکه طرح آزمایشی مقابله با عرضه سیگار قاچاق در حال اجراست، گفت: این طرح ابتدا در شهر تهران اجرایی می‌شود و سپس به سراسر کشور تعمیم پیدا می‌کند. یاسر سوادکوهی ادامه داد: تاکنون بیش از ۷۰ واحد صنفی در شهر تهران مورد بازرسی قرار گرفته‌اند که برای ۶۸ مورد از آنها در زمینه فروش سیگار قاچاق پرونده تشکیل شده و در مجموع نزدیک به ۴۰۰ هزار نخ سیگار قاچاق جمع‌آوری شده است. سوادکوهی با بیان اینکه برخورد با توزیع‌کنندگان عمده سیگار قاچاق نیز در دستور کار نهادهای نظارتی است، به مهر گفت: با بررسی انبارهای سیگار و دخانیات در استان تهران بیش از یک میلیون نخ سیگار قاچاق از بازار مولوی کشف و جمع‌آوری شده است.
اختصاص زمین‌های بایر طبیعی و کشاورزی به ساخت مسکن
وزارت راهوشهرسازی، برنامه بلندمدت بخش مسکن را احداث پنج میلیون واحد مسکونی طی پنج سال آینده اعلام کرد و خبر داد: سازمان منابع طبیعی حدود ۲۵۰ هزار هکتار و وزارت جهاد کشاورزی ۷۵۰ هزار هکتار از زمین‌های خود را به ساخت مسکن اختصاص می‌دهند. همزمان با طرح جهش تولید مسکن با هدف احداث سالانه یک میلیون واحد که از سوی هیات رئیسه مجلس در حال بررسی است، وزارت راهوشهرسازی نیز برنامه تامین زمین برای ساخت سالانه یک میلیون واحد طی پنج سال آینده را در دستور کار قرار داده است. طبق آخرین اعلام و بر اساس تفاهم اولیه مقرر شده که حدود ۲۵۰ هزار هکتار زمین از سازمان منابع طبیعی به وزارت راهوشهرسازی منتقل شود. از طرف دیگر در جلسات مشترکی که در دولت تشکیل شده وزیر جهاد کشاورزی برای انتقال حدود ۷۵۰ هزار هکتار زمین دیگر نیز اعلام آمادگی کرده است. وزارت جهاد کشاورزی پیش از این هم ۲۵۰ هزار هکتار زمین برای طرح اقدام ملی مسکن اختصاص داده بود. به تازگی محمود محمودزاده، معاون وزیر راهوشهرسازی ضمن اعلام این مطلب از ابلاغ برنامه پنج سال آینده حوزه مسکن برای ساخت پنج میلیون واحد مسکونی خبر داد و گفت: این تصمیمات از برنامه‌های بلندمدت حوزه مسکن وزارت راهوشهرسازی است و به یک دولت خاص تعلق ندارد. او پیش از این در خصوص شائبه اختصاص زمین‌های کشاورزی و جنگل‌ها برای ساخت مسکن گفته بود: این زمین‌ها شامل اراضی بایر است که جنگل‌ها را شامل نمی‌شود و همچنین قابلیت کشت و استفاده کشاورزی ندارد. جنس خاک و جهت توسعه نیز مد نظر قرار می‌گیرد؛ از این‌رو تاکید می‌کنم منظور از توسعه محدوده شهری به هیچ عنوان ساخت مسکن در جنگل‌ها و زمین‌های کشاورزی نیست. وی اظهار کرد: با تلاش تمامی مسوولان حوزه‌های ذی‌ربط تاکنون موفق به تامین زمین برای حدود ۲۰۰ هزار واحد طرح اقدام ملی مسکن شده‌ایم.
شرکت‌های هواپیمایی در آستانه ورشکستگی هستند
انجمن شرکت‌های هواپیمایی طی نامه‌ای به حسن روحانی رئیس‌جمهور، خواستار توقف محدودیت‌گذاری فروش بلیت هواپیما و فروش تا سقف ۶۰ درصد ظرفیت به دلیل شیوع کرونا شده بود. یونس دقیق‌کیا رئیس هیات مدیره انجمن شرکت‌های هواپیمایی با ابراز نگرانی از وضعیت اقتصادی ایرلاین‌های داخلی در این خصوص به مهر گفت: اگر در محدودیت‌های ایجاد‌شده برای شرکت‌های هواپیمایی و قوانین مُخل کسب‌و‌کار صنعت حمل‌و‌نقل هوایی تجدید نظر فوری صورت نگیرد، شاهد ورشکستگی و تعطیلی برخی از شرکت‌های هواپیمایی خواهیم بود. وی با بیان اینکه شرکت‌های هواپیمایی همواره ایمنی پرواز را از هر جنبه سرلوحه کار خود قرار می‌دهند، گفت: رعایت محدودیت ۶۰ درصد ظرفیت در پروازهای داخلی که از سوی ستاد کرونا به شرکت‌های هواپیمایی تحمیل شده، شرایط را برای ایرلاین‌ها سخت‌تر از قبل کرده است. به همین دلیل طی نامه‌ای به رئیس‌جمهور خواستار لغو این محدودیت شده‌ایم. مدیرعامل شرکت هواپیمایی تاکید کرد: سیستم تهویه هوا در هواپیما تامین‌کننده ایمنی است و استفاده از ماسک در طول پرواز تنها توصیه برای ایمنی بیشتر مسافران پروازهاست.
توضیحات زنگنه درباره سوزاندن مازوت
وزیر نفت در واکنش به برخی ادعاها مبنی بر افزایش آلودگی هوا ناشی از مصرف مازوت در نیروگاه‌ها گفت: هیچ محدودیتی در صادرات مازوت وجود ندارد و نه‌تنها در استان تهران، بلکه در نیروگاه‌های اصفهان، البرز و قم نیز مازوت مصرف نمی‌شود. بیژن زنگنه در حاشیه افتتاحیه سیزدهمین نشست وزیران نفت و انرژی تولیدکنندگان عضو و غیرعضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) موسوم به اوپک‌پلاس گفت: اینکه می‌گویند چون مازوت اضافه دارند، یا باید در بیابان بریزند یا در نیروگاه‌ها مصرف کنند، حرف درستی نیست؛ ما نه در صادرات مازوت و نه در صادرات هیچ فرآورده‌ای مشکلی نداریم. وی با تاکید بر اینکه ایران در صادرات مازوت هیچ محدودیتی ندارد، کمااینکه در تابستان، تا حدودی همه مازوت تولیدی صادر شده است، افزود: آنچه قابل انتظار نبود، افزایش مصرف گاز است که احتمال دارد ناشی از رفتار مردم برای مقابله با کرونا باشد. وزیر نفت با اشاره به آمار شرکت ملی گاز ایران که از سوی استاندار تهران اعلام شد، گفت: بر مبنای این آمار، مصرف گاز استان تهران از ابتدای آذر تا ۱۲ دی‌ماه امسال حدود ۱۵ درصد و میانگین مصرف گاز کشور ۱۲ درصد افزایش یافته است. زنگنه با بیان اینکه باز گذاشتن پنجره‌ها برای مقابله با کرونا می‌تواند از دلایل این افزایش مصرف باشد، ادامه داد: در نامه‌ای به ستاد ملی مقابله با کرونا این مساله را یادآور شده‌ام که برای تغییر نگرش مردم در این‌باره اطلاع‌رسانی شود. وزیر نفت گفت: ما نمی‌توانیم گاز خانگی را قطع کنیم بنابراین مجبوریم ارسال گاز به صنایع و نیروگاه‌ها را محدود کنیم تا سوخت مایع مصرف کنند.
قرارداد صادرات ریل به افغانستان امضا شد
براساس سیاست توسعه صادرات به ۱۵ کشور همسایه، جمهوری اسلامی ایران قرارداد صادرات ریل به کشور افغانستان را امضا کرد. نخستین قرارداد صادرات ریل به افغانستان به ارزش چهارمیلیون و ۳۳۲ هزار دلار ثبت شد. ذوب‌آهن اصفهان در چارچوب این قرارداد، امکان راهیابی این نوع از محصولش به بازارهای جهانی را می‌یابد. براساس آمار انجمن مزبور، در هشت ماه امسال سه میلیون و ۷۸۷ هزار تن شمش فولادی صادر شد که نسبت به مدت مشابه پارسال ۱۳ درصد کاهش دارد. صادرات هشت ماه ۹۸ به میزان چهار میلیون و ۳۷۷ هزار تن بود. ریل تولیدی ذوب‌آهن منطبق با استانداردهای روز تولید ریل است و اکنون طرح‌های توسعه راه‌آهن کشور از جمله چابهار-زاهدان، یزد-اقلید، همدان-سنندج، میانه-اردبیل، بستان‌آباد-تبریز و رشت-کاسپین با ریل تولید داخلی در حال اجراست. گفتنی است در هشت ماه امسال یک میلیون و ۶۷۹ هزار تن محصولات فولادی به بازارهای هدف صادر شد که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳۰ درصد کاهش دارد.
♦♦♦
مهر: سعید ممبینی، رئیس اتاق اصناف ایران از تدوین پروتکل‌های تکمیلی فعالیت صنوف در صورت تداوم شرایط کرونایی و همچنین اجازه فعالیت تالارداران در مناطق زرد کرونایی خبر داد و از وزارت صمت خواست که از صدور مجوز برای برگزاری نمایشگاه‌های پایان سال خودداری کند.
ایسنا: مختار آخوندی، مدیرکل دفتر امور صید و صیادی سازمان شیلات ایران، گفت: صید ماهیان استخوانی در دریای خزر نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود ۲۱ درصد کاهش داشته است.
فارس: عباس اربابی، مسوول پرداخت الکترونیک عوارض آزادراهی، گفت: عوارض آزادراهی باید حداکثر یک هفته پس از تردد، پرداخت شود و در غیر این صورت، پلیس راهنمایی و رانندگی پس از ارسال پیامک اخطار، این خودروها را جریمه خواهد کرد.
ایرنا: شاهپور علایی‌مقدم رئیس سازمان امور عشایر کشور گفت: شاخص‌های برخورداری عشایر از آب پایدار سالم و بهداشتی به ۶۳ درصد رسیده است که این میزان تا پیش از انقلاب پنج درصد بود.
ایلنا: احمد امیرآبادی‌فراهانی، نماینده مجلس در پست توئیتری خود نوشت: «امروز در جلسه هیات واگذاری اصل 44 قانون اساسی، اساسنامه باشگاه استقلال تهران بر اساس فرمت اعلام‌شده سازمان بورس تصویب شد تا به زودی همراه با تیم پرسپولیس در بورس به هواداران و مردم واگذار شوند.»
تسنیم: احمدرضا بخشی، رئیس کمیسیون تخصصی چای فدراسیون صنایع غذایی، با اشاره به افزایش نرخ پایه پولی گمرکی از ۴۲۰۰ تومان به ۱۷۵۰۰ تومان، درباره افزایش ۳۰درصدی قیمت کالاهای اساسی وارداتی در سال آینده هشدار داد.
ایسنا: سعدمحمدی، مدیرعامل شرکت ملی مس ایران با بیان اینکه ایران با 5 /36 میلیون تن ذخیره مس در دنیا رتبه هفتم را به خود اختصاص داده است، اعلام کرد که در نظر داریم طی پنج سال آینده میزان تولید مس را به ۶۰۰ هزار تن ارتقا دهیم.
مهر: ایران در هفت ماه نخست سال ۹۹ به عنوان صادرکننده فعال بنزین در منطقه حضور داشته و در این مدت از محل صادرات بنزین، درآمدی حدود 4 /1 میلیارد دلار به‌دست آورده است.
فارس: ابراهیم مرادی، مدیرکل فرودگاه بین‌المللی مهرآباد، از بدهی بیش از ۵۱۰ میلیاردتومانی شرکت‌های هواپیمایی به این فرودگاه خبر داد و گفت: وصول مطالبات بر ارائه خدمات باکیفیت، توسعه هوانوردی و اجرای پروژه‌های حساس فرودگاهی، بسیار تاثیرگذار است.
ایرنا: اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری، با بیان اینکه صنعت نفت و گاز بیشترین فشارها را در دوره تحریم متحمل شد، گفت: بخش نفت و گاز و پتروشیمی به اندازه‌ای برای توسعه کشور مهم است که توسعه باید پیرامون صنعت نفت شکل بگیرد.
♦♦♦
ارز 4200تومانی حذف می‌شود؟
دنیای اقتصاد نوشت: چکش‌کاری‌های بودجه سال ۱۴۰۰ از سوی کمیسیون تلفیق مجلس آغاز شده است. در این فرآیند، تعیین تکلیف دلار ۴۲۰۰تومانی، به یک معمای بزرگ بودجه پاسخ می‌دهد. در سال‌های اخیر کارشناسان تاکید کردند که سیاست دلار دستوری، سفره رانتی را برای رانت‌جویان پهن کرده است. اخیراً نمایندگان مجلس در کمیسیون تلفیق بودجه، حذف ارز 4200تومانی را در راستای افزایش شفافیت دانستند. به اعتقاد نمایندگان، حذف دلار ۴۲۰۰تومانی موجب افزایش قیمت‌ها نمی‌شود، اما تداوم این سیاست باعث فسادزایی و توزیع رانت می‌شود. اگرچه در برخی رسانه‌ها این تصمیم به‌عنوان حذف سیاست دلار ۴۲۰۰ تلقی شد، اما تصمیم کمیسیون تلفیق تنها گام نخست در راستای این سیاست است.
تکلیف قیمت خودرو چه می‌شود؟
اعتماد نوشت: با شوک قیمتی رخ‌داده در کالای مصرفی مانند خودرو در ایران حالا خودرو به کالای لوکس تبدیل شده است. اکنون برخی افراد هر روز قیمت‌های خودرو را رصد می‌کنند، حتی زمانی که قصد خرید آن را ندارند. در هفته‌های گذشته اتفاقات جدیدی در بازار خودرو رخ داد. بعد از صحبت‌های رئیس شورای رقابت مبنی بر آزادسازی قیمت خودرو، قیمت‌ها در بازار روند افزایشی به خود گرفت؛ به‌طوری که قیمت برخی از مدل‌ها از پنج میلیون تومان تا ۳۰ میلیون تومان افزایش یافت. حالا از بازار خودرو خبر می‌رسد که بعد از صحبت‌های رئیس سازمان بازرسی کل کشور و مخالفت با فرمول جدید شورای رقابت دوباره بازار خودرو روند کاهشی در قیمت‌ها به خود گرفته است.
اتکا به توان داخل در گرو اعتماد
ایران نوشت: چندی پیش رئیس‌جمهوری گفت: «هیچ سرمایه‌گذاری که به طور قانونی در کشور سرمایه‌گذاری می‌کند، نباید در فرآیند مشارکت خود در توسعه کشور احساس ناامنی اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کند.» در این زمینه فعالان اقتصادی عنوان کردند که اگر وزارتخانه‌ها براساس این دستورالعمل و رویکرد برنامه‌ریزی می‌کردند اکنون در جذب سرمایه‌های داخلی در دوران تحریم می‌توانستیم رکورد بزنیم. مهدی پورقاضی عضو اتاق بازرگانی ایران در این‌باره می‌گوید: «یکی از موضوعاتی که اعضای اتاق بازرگانی بارها به آن اشاره کردند، ولی روند توجه و رسیدگی به آن بسیار کند است، بهبود فضای کسب‌و‌کار است. فضای کسب‌و‌کار در کشور با چالش و ابهام‌های زیادی مواجه است و همین امر مانع بزرگی بر سر راه سرمایه‌گذاران شده است.
کدام دارایی مولد شد؟
شرق نوشت: نوآوری ویژه دولت یا مساله پیش‌فروش نفت در سند مالی 1400 در واقع با هدف پنهان‌کردن کسری مالی به بودجه اضافه شده است. اسم 70 هزار میلیارد تومان منابع پیش‌بینی‌شده، پیش‌فروش نفت گذاشته شده است. اما معنای آن این است که این شیوه جدید و غیرشفاف برای انتشار اوراق با سررسید دوساله قرار است اجرا شود اما با نام جدید و شیک. مانند اسم پرطمطراق بودجه 99 با عنوان مولدسازی دارایی‌های دولت. اگر این مجلس می‌خواهد به وظایف خود عمل کند، بهتر است گزارشی بدهند و بگویند کدام یک از دارایی‌های دولت مولد شد؟ طبق تحلیل کارشناسان فروش اوراق سلف نفتی مانند همان فروش اوراق است؛ با اثرات تخریب بیشتر.