هزینه رویاهای سیاستمدار

  آیسان تنها: اقتصاددانان دیگر از سیاسیون ایرانی دست شسته‌اند. اکنون سال‌هاست که بسیاری از آنها با نظام تصمیم‌گیری حجت تمام کرده‌اند که بهبود احوال اقتصاد ایران میسر نمی‌شود مگر با راهگشایی در حکمرانی. اما تا اینجای کار که سیاسیون پندی نگرفته‌اند. گوش ناشنوا به نصیحت از آنچه بی‌وقفه از تریبون‌های رسمی به گوش می‌رسد پیداست. از رویابافی درباره ایجاد اقتصاد مقتدر بدون نیاز به ارتباط با جهان بین‌الملل، تا اصرار بر قیمت‌گذاری‌های مدام و بی‌وقفه با رویای آرام گرفتن تورم و کند شدن شیب افزایش قیمت‌ها، اهتمام بر کانالیزه کردن مصرف افراد جامعه به امید تغییر سلایق و ذائقه روز و... رویاهایی که قدمت دیرینه‌ای دارد ولی تا اینجای کار هیچ ابزاری برای تحقق آنها کارگر نبوده است. بی‌نتیجه بودن اصرار بر تحقق این رویاها در شاخص‌هایی که بنیان‌های رشد بلندمدت و فراگیر و همین‌طور توسعه پایدار را ایجاد می‌کنند، گویاست؛ همان‌طور که در آخرین سنجش صورت‌گرفته مقابله با فساد از میان 180 کشور رتبه 150 به ایران رسیده است. در شاخص حکمرانی خوب هم از حدود 200 کشور به رتبه 127 رسیده‌ایم. در عین حال طبق گزارش‌های موجود میانگین رشد تولید ناخالص داخلی ایران در دوره سال‌های میان 1358 تا 1399 حدود 6 /1 درصد گزارش شده است. کوچکی این عدد زمانی به چشم می‌آید که بخواهیم میانگین رشد اقتصادی در ایران را با کشورهایی مانند چین، هند، ترکیه، مالزی، امارات و پاکستان مقایسه کنیم. در همین دوره بین 4 تا 10 درصد رشد اقتصادی تجربه کرده‌اند. نکته مهم این است که اقتصاد این کشورها در حدود نیم‌قرن گذشته هم‌پای اقتصاد ایران رشد می‌کرده است. با این حال با اهتمام سیاسیون آن کشورها بر به کار بستن موازین علم اقتصاد سرنوشت متفاوتی برای نسل‌های بعدی خود رقم زده‌اند. رویاهای سیاسیون ایرانی برای اقتصاد ایران در حالی ناکام مانده است که کشور در 40 سال گذشته با فرصت‌هایی استثنایی و بی‌تکرار روبه‌رو بوده است. فرصت‌هایی که هر کدام به سهم خود در تخفیف یافتن نتایج فاجعه‌بار برخی سیاستگذاری‌ها موثر بوده‌اند. به عنوان مثال می‌توان یادآوری کرد که از  آغاز انقلاب تاکنون بیش از 1300 میلیارد دلار از محل صادرات نفت درآمد عاید کشور شده است. درآمدهایی که در مواردی سربزنگاه به یاری سیاستگذار آمده است؛ در عین حال در دوره مذکور کشور وارد پنجره جمعیتی شده که می‌توانسته برای رشد اقتصادی سریع به خدمت کشور بیاید. اکنون می‌بینیم که فرصت‌ها از دست رفته،‌ منابع کشور مصرف شده ولی رویابافی سیاسیون همچنان برقرار است؛ رویاهایی که اجرای آنها مصرف و هزینه ذخایر و منابع باقی‌مانده کشور را می‌طلبد.