آسمان مه‌آلود

پس از گذشت بیش از 15 ماه از اجرای برجام، آثار لغو تحریم‌ها در اقتصاد ایران روزبه‌روز خود را بیشتر نشان می‌دهد. از ورود سرمایه‌گذاران خارجی برای امضای قراردادهای تجاری با ایران گرفته تا افزایش تولید و صادرات نفت، همگی به لطف قدرت دیپلماسی و تلاش تیم مذاکره‌کننده ایران در نشست با قدرت‌های بزرگ دنیا به وجود آمده است. در این میان انتخاب دونالد ترامپ به عنوان رئیس‌جمهور جدید آمریکا در یک‌سالگی برجام، شبهاتی را در خصوص ادامه حیات این توافق تاریخی ایجاد کرد. اینکه ترامپ در رقابت‌های انتخاباتی خود برجام را بدترین توافق تاریخ آمریکا خواند و از پاره‌کردن آن سخن گفت، هراسی را در دل جامعه جهانی و موافقان برجام انداخت. موافقانی که این توافق را یک اقدام موثر در جهت کاهش تنش‌ها و ایجاد ثبات جهانی می‌دانستند.  با وجود این با گذشت سه ماه از روی کار آمدن ترامپ، با وجود رفتارهای پیش‌بینی‌نشده این رئیس‌جمهور، دولت او هنوز اقدام عملی برای لغو یا خارج شدن از برجام انجام نداده است. رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه ایالات متحده در نامه‌ای به رئیس مجلس نمایندگان این کشور با تایید بازرسی‌های صورت‌گرفته از فعالیت‌های هسته‌ای ایران، اعلام کرده این کشور به تعهدات خود در خصوص برجام و توافق هسته‌ای پایبند بوده است. گزارشی که در واقع دستور تمدید لغو تحریم‌ها علیه ایران خواهد بود. دستوری که برای نخستین‌بار در دولت ترامپ اعلام شده و بررسی موضوع تحریم‌های ایران را به مدت 90 روز عقب خواهد انداخت. بر اساس قانون، رئیس‌جمهور آمریکا باید هر 90 روز یک‌بار دستور تعلیق تحریم‌هایی را که اجرای آنها به موجب برجام متوقف شده است صادر کند. 

باراک اوباما رئیس‌جمهور قبلی آمریکا در آخرین روز فعالیت خود در سمت ریاست‌جمهوری، تحریم‌ها را در یک بازه حداکثری تعلیق کرده بود. تیم دونالد ترامپ از زمان رقابت‌های انتخاباتی، یکی از اهداف اصلی خود را برنامه هسته‌ای ایران و توافق هسته‌ای شش قدرت جهانی با ایران قرار داده بود.  اما در زمان ریاست‌جمهوری، ترامپ به دنبال این است تا با همکاری مجلس نمایندگان مقدمات فشار بر برجام و ایران را فراهم کند، اما به نظر می‌رسد هنوز وقت آن فرا نرسیده است. هر چند مقامات آمریکایی همچنان با انتقاد از برجام و عملکرد ایران در منطقه اعلام می‌کنند در حال بررسی جامع شرایط برجام هستند و امکان خروج از این توافق همچنان وجود دارد. در واقع این‌گونه به نظر می‌رسد دولت ترامپ تمایل چندانی به حفظ برجام ندارد اما مشکلی که وجود دارد این است که در صورت لغو برجام، گزینه‌های جایگزین آن چندان مطلوب نخواهد بود. در هر صورت می‌توان این‌گونه استدلال کرد تا زمانی که ایران به تعهدات خود به برجام عمل کند، دونالد ترامپ بهانه‌ای برای خروج از برجام نخواهد داشت. با این تفاسیر بررسی آینده برجام در دولت ترامپ به‌عنوان مساله‌ای مهم برای دولت آتی ایران خالی از لطف نخواهد بود.