خطر سرخوردگی

  آیسان تنها: سرمایه انسانی از مهم‌ترین عوامل موثر در سرنوشت کشورهاست. همان‌طور که سرمایه انسانی باعث افزایش تولید و رشد اقتصادی کشورها می‌شود. مجمع جهانی اقتصاد در گزارش سالانه خود درباره سرمایه انسانی می‌گوید که نیروی کار خلاق و مولد بیشتر از هر منبع دیگری به موفقیت اقتصادی بلندمدت یک کشور کمک می‌کند. در ایران نیز سال‌ها چشم امید به پنجره جمعیتی و سرمایه انسانی بود که شاید بتواند در مسیر شکوفایی اقتصادی به کشور کمک کند. انتظارهایی که به گواه شاخص‌های اقتصادی در اثر عدم سیاستگذاری‌های مناسب برآورده نشد و امروز نیز اقتصاددانان هشدار می‌دهند که سرمایه انسانی در معرض تهدید است و این یعنی غبارآلود بودن چشم‌انداز اقتصاد کشور.

سوختن سرمایه انسانی

در اعتراض‌های اخیر بخش قابل توجهی از ارزشمندترین سرمایه‌های کشور به اشکال مختلف درگیر اعتراض‌های اجتماعی شده‌اند. بخشی از جوانان به وضع موجود اعتراض دارند و بخش بزرگی هم آینده را مبهم و نگران‌کننده می‌بینند. این وضعیت برای گروه‌های مختلفی نگران‌کننده است. چرا که بیم آن می‌رود که جوانان سرخورده از وضعیت کشور یا همچنان مانند گذشته و این بار با شدت بیشتری راه مهاجرت در پیش گیرند یا سرخورده و منزوی شوند. اینها البته در شرایطی محقق خواهد شد که نظام حکمرانی ظرفیت پاسخگویی به مطالبات آنان را نداشته باشد و ضرورت و اهمیت حل مشکلات خود را با نسل جوان درنیابد. از نظر اقتصاددانان آینده هر کشوری به فراهم آمدن شرایط شکوفایی جوانانش بستگی دارد. به قول مسعود نیلی در شرایط حاضر «یا نظام تصمیم‌گیری ما این موضوع را درک می‌کند یا درک نکرده، کلیشه‌ای برخورد می‌کند و تصمیم می‌گیرد که مانند گذشته با آنها برخورد کند. ممکن است البته به نتیجه هم برسد ولی این نتیجه کوتاه‌مدت خواهد بود. ما در نقطه‌ای قرار گرفته‌ایم که تکلیف قیمتی‌ترین سرمایه ما در آن روشن خواهد شد». درباره سرمایه انسانی کشور نگرانی ژرف دیگری هم وجود دارد. آنچه در قالب اعتراضات از سوی نسل جوان شاهد هستیم در طیفی از خلق آثار هنری تا تحریم گسترده برندهای مشهور اقتصادی کشور و همین‌طور تشویق تیم رقیب فوتبال در جریان بازی‌های جام جهانی گسترده است. نسل جوان که در پیگیری مطالباتش سمج به نظر می‌رسد و در شیوه‌های اعتراض خود بعضاً دست به نابودی می‌زند. محمدمهدی بهکیش، اقتصاددان، نسبت به حرکت برخی از معترضان جوان به سوی مبارزات قهرآمیز هشدار می‌دهد. حالا به نظر می‌رسد که تصمیم با مجموعه سیاستگذاران است که یا راه صلح در پیش می‌گیرند یا ره نامعلوم احتمالاً یک‌طرفه رودررویی و تخریب.