تاریخ انتشار:
بلیت قطار در یک سال اخیر چند بار گران شده است؟
مجادله بر سر رشد اقتصادی بالا گرفت
ظاهراً بحثبر سر نرخ رشد اقتصادی ایران در فصل بهار ۹۳ حالاحالاها تمامی ندارد. دولتی‌ها تاکید می‌کنند که آمارها کاملاً بی‌طرفانه تهیه شده‌اند و عدد ۶/۴ درصد بر مبنای محاسبات دقیق اعلام شده است، منتقدان اما این نرخ را «افسانه» می‌شمرند و دولت را به آمارسازی متهم می‌کنند.
ظاهراً بحث بر سر نرخ رشد اقتصادی ایران در فصل بهار 93 حالاحالاها تمامی ندارد. دولتی‌ها تاکید می‌کنند که آمارها کاملاً بی‌طرفانه تهیه شده‌اند و عدد 6/4 درصد بر مبنای محاسبات دقیق اعلام شده است، منتقدان اما این نرخ را «افسانه» می‌شمرند و دولت را به آمارسازی متهم می‌کنند.
در هفته گذشته، مجادله بر سر این موضوع همچنان داغ بود. به ویژه که پس از نطق 10 روز قبل غلامرضا مصباحی‌مقدم، نماینده تهران در مجلس و «افسانه» خواندن گزارش بانک مرکزی از سوی او، این بانک فرصت پیدا کرد جوابیه‌ای به اظهارات او تنظیم کند. مصباحی‌مقدم چهارشنبه دو هفته قبل در نطقی در صحن علنی مجلس با بیان اینکه نرخ رشد 6/4درصدی اعلام‌شده به شدت غلط و غلط‌انداز است، گفته بود: «مگر می‌شود نرخ رشد منفی 8/5درصدی سال گذشته در سه‌ماهه اول سال 1393 به 6/4 درصد رسیده باشد؟ این به افسانه شبیه‌تر است. البته احتمال دارد در مقایسه سال 93 با 92 این نرخ رشد به دست آمده باشد که با کم کردن 6/4 از نرخ منفی 8/5 درصد، نتیجه منفی 2/1 می‌شود، اما این هم بدین معناست که هنوز نرخ رشد زیر صفر است.»
در نخستین واکنش به این اظهارات، محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت با اشاره به محاسبات منفی 2/1درصدی مصباحی‌مقدم گفت: «حتماً خود ایشان هم می‌دانند که رشد اقتصادی را این‌گونه محاسبه نمی‌کنند.» او همچنین گریزی به وضع اقتصادی کشور در سال گذشته زد و گفت: «انگار منتقدین فراموش کرده‌اند که در سه‌ماهه ابتدایی سال گذشته کشور حتی قانون بودجه هم نداشت.»
بیانیه بانک مرکزی در واکنش به انتقادات آماری هم روز شنبه در مطبوعات انعکاس پیدا کرد. از جمله روزنامه «اعتماد» زیر عنوان «خطای آماری منتقدان اقتصادی» نوشت: «وقتی مجادله آماری میان ذی‌نفعان آن بالا می‌گیرد، آن وقت کسی که آمار را به زبان ساده برای افکار عمومی تشریح می‌کند، برنده بازی است، آن کسی که گاف آماری نمی‌دهد، برنده بازی است یا آن کسی که گاف آماری را می‌گیرد، برنده بازی است. حالا این مجموعه دولت است که دارد به منتقدانی که طی چند روز گذشته آمارهای بانک مرکزی را مورد حمله قرار داده‌اند، فن بدل می‌زند.» این روزنامه سپس بخش‌هایی از بیانیه بانک مرکزی را منتشر کرد که تاکید داشت: «رشد اقتصادی 6/4درصدی اقتصاد کشور در فصل اول سال جاری بر اساس مقایسه (محاسبه درصد تغییرات) رقم تولید ناخالص داخلی به قیمت‌های ثابت سال 1383 در فصول اول سال‌های 1392 و 1393 به دست می‌آید... رقم رشد اعلام‌شده بر اساس استانداردهای آماری موجود و منابع آماری رسمی محاسبه شده و طرح هرگونه شبهه‌ای در این زمینه بی‌مورد است.»
بانک مرکزی در بخش دیگری از بیانیه خود به کاربرد تعبیر «افسانه» توسط مصباحی‌مقدم واکنش نشان داد: «قاعدتاً اگر ایشان گزارش‌های تکمیلی بانک مرکزی را در این مورد ملاحظه می‌فرمودند، به این نکته واقف می‌شدند که با وجود رشد 6/4درصدی اقتصاد در فصل اول سال 1393، کماکان سطح تولید ناخالص داخلی به قیمت‌های ثابت سال 1383 در سطحی کمتر از رقم فصل اول سال 1390 قرار دارد. این امر به آن معنی است که اقتصاد ایران در مرحله بازیابی توان از دست رفته و به عبارت دیگر، بازیابی استفاده از ظرفیت‌های خالی خود قرار دارد و هنوز به سطح تولید سال 1390 نرسیده است. لذا، با وجود رشد 6/4درصدی اقتصاد در فصل اول سال جاری، اتفاق خارق‌العاده و غیرقابل‌باوری در اقتصاد کشور صورت نپذیرفته است و چنین نرخ رشدی پس از هشت فصل رشد منفی، کاملاً طبیعی است.»
پس از این اظهارات و به دلیل بالا گرفتن بحث بر سر آمارهای رشد اقتصادی، مسعود نیلی، مشاور اقتصادی رئیس‌جمهور یکشنبه‌شب به برنامه «پایش» تلویزیون دعوت شد و تلاش کرد به زبان ساده توضیح دهد که محاسبات رشد اقتصادی چگونه انجام شده و چه معنایی دارد. نیلی در این برنامه تلویزیونی با اشاره به اینکه «شیوه محاسبه نرخ رشد اقتصادی در ایران مطابق استانداردهای جهانی بوده و این روش در سایر کشورها نیز رایج است»، گفت: «رشد اقتصادی 6/4درصدی به معنای رونق اقتصادی نیست؛ حجم اقتصاد ایران هنوز با زمستان سال ۹۰ فاصله زیادی دارد و رشد اقتصادی بهار تنها به منزله نشانه‌ای از آغاز خروج از رکود بوده است.»
نیلی در واکنش به سوال نظرسنجی این برنامه که پرسیده بود: «آیا امسال نسبت به سال 1392 رونق قابل توجهی در اشتغال و کسب و کارها احساس کرده‌اید؟» و با واکنش منفی اکثریت پاسخ‌دهندگان روبه‌رو شده بود، گفت: «برای اینکه مردم خروج از رکود را احساس کنند، زمان لازم است. در حال حاضر دو بخش نفت و خودرو رشد داشته‌اند؛ ولی زمان می‌برد تا این رشد به سایر بخش‌ها نیز ورود پیدا کند.»
نزول و صعود طلای جهانی
هفته قبل یک اتفاق مهم در بازارهای جهانی را نیز شاهد بود: سقوط ارزش طلای جهانی به کمتر از 1200 دلار در هر اونس. روند این بازار البته در میانه هفته اندکی تغییر کرد و طلای جهانی بار دیگر به بالای 1200 دلار برگشت، اما همان یکی دو روز حضور اونس در کانال 1100دلاری کافی بود تا نگرانی سرمایه‌گذاران از تکرار تجربه سال 2008 این بازار بالا بگیرد. روزنامه «دنیای اقتصاد» روز دوشنبه در گزارشی با تیتر «تکرار تاریخ در بازار طلا؟» نوشت: «سقوط بهای طلا در ماه سپتامبر و افت قیمت اونس به زیر مرز 1200 دلار باعث شده گمانه‌زنی‌هایی درباره احتمال تکرار سقوط سال 2008 ایجاد شود. در مقطعی از سال 2008 افت بهای اونس به زیر مرز هزار دلار، طلا را ظرف چند ماه به سطح 700دلاری رساند. اکنون با ثبت قیمت‌هایی زیر مرز روانی، پرسش مهم این است که آیا با توجه به روند کاهشی طلا در هفته گذشته باید در انتظار تکرار روند سال 2008 و سقوط بیشتر قیمت فلز زرد باشیم؟»
به نوشته این روزنامه «احیای اقتصاد آمریکا و تقویت دلار هم‌اکنون مهم‌ترین عوامل کاهشی بازار فلزات گرانبها شده‌اند تا عوامل افزایشی مانند بحران‌های سیاسی یا ژئوپولتیک هم توان بالا بردن قیمت‌ها را نداشته باشند. حالا امید طلا باید به تشدید تنش‌های سیاسی یا افزایش معاملات به دلیل سطوح پایین قیمتی باشد. با این همه سقوط طلا در ماه سپتامبر و روزهای نخست ماه اکتبر باعث شده که پیش‌بینی‌های کوتاه‌مدت و حتی بلندمدت کاهشی بمانند.»
چهارمین گرانی برای بلیت قطار
دغدغه‌های معامله‌گران بزرگ در بازارهای طلا و ارز تهران شاید مسائلی مثل روند رشد اقتصاد آمریکا یا بحران‌های ژئوپولتیک منطقه‌ای باشد، اما برای مردم عادی، قیمت‌های خرد داخلی مهم‌تر است. روزنامه «خراسان» هم که این دغدغه‌ها را می‌شناخت، تیتر اول روز سه‌شنبه خود را به «بلیت قطار روی ریل گرانی» اختصاص داد و ضمن خبر دادن از «چهارمین افزایش قیمت بلیت قطار طی ۱۰ ماه گذشته» نوشت: «اولین بار طی ۱۰ ماه اخیر قیمت بلیت قطار در آذرماه ۹۲، ۲۰ درصد افزایش یافت. پس از آن در اردیبهشت‌ماه ۹۳ اعلام شد که قیمت‌های بلیت قطار شناور شده و تا ۳۰ درصد افزایش یافته است. در مردادماه ۹۳ نیز بخش خصوصی اعلام کرد: راه‌آهن بابت افزایش هزینه خدمات ایستگاهی، قیمت بلیت قطار را ۱۰ درصد افزایش داده است. به این ترتیب از ۱۰ ماه گذشته تا ۱۱ مهرماه قیمت بلیت قطار به طور متوسط حدود ۶۰ درصد افزایش یافته که این میزان افزایش، بسته به نوع قطار، مسیر و تاریخ تردد متفاوت است. اکنون نیز از ۱۱ مهرماه جاری و برای چهارمین بار در طول ۱۰ ماه اخیر، نرخ بلیت قطار در مسیرهای مختلف افزایش یافته است. این افزایش نرخ در مسیرهای ریلی منتهی به مشهد تا ۶۵ درصد نیز بوده
است.»
به نوشته این روزنامه که از مرکز مشهد منتشر می‌شود،
«مشهد- تهران پرترددترین مسیر ریلی کشور است و نرخ بلیت قطار در این مسیر در کم‌کیفیت‌ترین قطار ۲۲ هزار تومان و در ویژه‌ترین و گران‌ترین قطار که غزال بنیاد (V.I.P) است، ۸۶ هزار و ۵۵۰ تومان است... قطارهای مسیر مشهد - تهران بین ۴ تا ۲۲ هزار تومان افزایش نرخ داشته است و از لحاظ درصدی نیز بین 4/5 تا ۴۸ درصد افزایش قیمت را نشان می‌دهد.»
کشاورزی سنتی دشمن منابع آبی
اگرچه طی هفته گذشته با آغاز بارش‌های پاییزی در تهران و برخی شهرهای دیگر، حساسیت‌های عمومی درباره معضل کم‌آبی تا حدودی کاهش پیدا کرده است، اما روزنامه‌ها همچنان از زوایای مختلف به این موضوع می‌پردازند. روزنامه همشهری هم یک روز از هفته گذشته، تیتر اول خود را به این موضوع اختصاص داد و زیر عنوان «کشاورزی ایران سه برابر جهان آب می‌خورد» نوشت: «کمبود ذخایر و منابع آبی در کشور بحران آبی را در بخش‌های مصرفی پیش روی کشور قرار داده است. در این شرایط صرفه‌جویی و مصرف بهینه آب به‌ویژه در بخش کشاورزی به‌عنوان اصلی‌ترین مصرف‌کننده آب، مورد تاکید قرار گرفته است.» این روزنامه سپس به سخنان وزیر نیرو استناد کرد که در همایش ملی روز روستا گفته بود: «یک مترمکعب آب در دنیا 5/2 کیلو و در ایران فقط ۸۴۰ گرم محصول کشاورزی می‌دهد؛ یعنی بازدهی کشاورزی ایران یک‌سوم دنیاست. در این شرایط اگر مصرف بی‌رویه آب اصلاح نشود، ابتدا روستاییان متضرر می‌شوند.»
روزنامه وابسته شهرداری تهران، در ادامه گزارش خود به مساله بارش‌های پاییزی هم گریزی زد، اما تاکید کرد که «بارندگی پاییز، کمبود آب را جبران نمی‌کند». همشهری در این زمینه سخنان رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی را نقل کرد که پیش‌بینی می‌کرد «میزان بارش در پاییز 93 نرمال خواهد بود. با وجود این، به دلیل کاهش شدید آب‌های سطحی و زیرسطحی عواقب کمبود آب همچنان ادامه دارد.» شاهرخ فاتح همچنین گفته بود: «در تابستان 93 میزان بارندگی نسبت به تابستان 92 که معادل 5/10 میلی‌متر بوده، 2/60 درصد کاهش نشان می‌دهد. در تهران نیز میزان بارندگی در تابستان 93 معادل 3/10 میلی‌متر بوده که این میزان نسبت به بارندگی سال گذشته تهران 8/13 درصد و نسبت به بارندگی بلندمدت در این استان 3/39 درصد کاهش داشته است.»
دیدگاه تان را بنویسید