برندهای بی‌نام ‌و نشان

«ماریو مورتی پولگاتو»، مالک ایتالیایی برند Geox (جئوکس)، دهم اردیبهشت برای معرفی محصولاتش سفر یک‌روزه‌ای به ایران داشت. سفری با هدف شناسایی بازار ایران تا این کشور را هم به لیست 115‌کشوری که در جهان بازار واردات محصولات جئوکس هستند، اضافه کند و شعبه دیگری به 1200 شعبه خود در سراسر جهان بیفزاید. جئوکس، برند کفش‌هایی است که نفس می‌کشند. اما این میلیاردر ایتالیایی تنها به تولید این کفش‌های زنده بسنده نکرده است. او در کنفرانس خبری که در ایران برگزار کرد از تولید لباس‌هایی با همین برند و ویژگی خاص خبر داد؛ تولید لباس‌هایی که منافذی برای نفس کشیدن دارند و توان رقابت برند جئوکس در بازارهای جهانی را افزایش می‌دهد.

برندهای جهانی در حالی زمینه ورود خود به بازار جذاب ایران را بررسی می‌کنند که برندهای ایرانی همه بی‌نام‌ و نشان هستند و شرایط چندان مطلوبی ندارند. یا بازار داخل را به رقبا باخته‌اند یا با قناعت به سهمی بسیار اندک، در گوشه‌ای به تولید مختصری مشغولند. بی‌آنکه سودای رقابت یا تصاحب بازارهای جدیدی را داشته باشند؛ چه در صنعت پوشاک و چه در صنعت کفش. اوضاع تولید در ایران مطلوب نیست و این مطلوب نبودن شرایط، زمینه فعالیت واحدهای تولیدی کوچک را دشوار کرده و میزان تولید آنها را کاهش داده است. کاهش میزان تولید به معنای افزایش هزینه‌های تولید است و افزایش هزینه‌ها قدرت رقابت‌پذیری محصولات در بازار را کاهش می‌دهد و کاهش قدرت به کوچک‌تر شدن اندازه و توان این واحدها منجر می‌شود و این چرخه به قدری می‌چرخد که یا واحد تولید کاملاً تعطیل شود یا نیمه‌جان، مختصر فعالیتی داشته باشد.

مانند آنچه بر سر کفش بلا و ملی آمد یا بسیاری از برندهای دیگری که تنها نامی از آنها مانده است بر سردر فروشگاه‌هایی در نقاط پراکنده. می‌گویند چینی‌ها پا در کفش ایرانی کردند که کفش‌های ایرانی از بین رفته‌اند. در خصوص پوشاک هم همین را می‌گویند. دست ایرانی‌ها از آستین لباس‌های چینی که بیرون آمد، تولید داخل قافیه را باخت. اما همه چیز هم ختم به چینی‌ها نمی‌شود. برخی از واحدهای تولیدی خصوصی پیش از انقلاب شرایط قابل قبولی داشتند تا آنکه سایه دولتی‌ها بر سر آنها افتاد. بعد از انقلاب مالکان این واحدها از ایران رفتند و مالکیت دولتی شرایط این واحدها را به جای باریکی کشاند. دست آخر هم واردات ضربه آخر را زد. بازار محصولات ارزان را کالاهای چین قبضه کرد و بازار محصولات باکیفیت برای مشتریان دارای درآمدهای بالاتر را برندهای خارجی. این شد که بازارهای داخل از دست رفت.

می‌ماند سودای رقابت در بازارهای جهانی. ما هرگز بازارهای جهانی چندانی برای محصولات داخلی خود نداشته‌ایم و مسوولان صنف تولیدکننده محصولات داخلی از آمار نزولی همان صادرات اندک در سال‌های اخیر خبر می‌دهند. ما بازارهای نداشته را یکی‌یکی ترک می‌کنیم و سهم اندک‌مان از صادرات محصولات ایرانی را کاهش می‌دهیم. بازار رقابتی توان ماندن را به ما نمی‌دهد.