تاریخ انتشار:
آیا رشد اخیر شاخص بورس هیجانی بود؟
خودنمایی تپیکس
شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در روزهای پس از انتخابات با جهش خیره‌کننده بیش از ۹ هزار واحدی از ارتفاع ۴۵ هزار واحدی عبور کرد و تاکنون بازدهی حدود ۲۰درصدی را برای پورتفوی بازار در حدود یک‌ماهه اخیر رقم زده است.
شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در روزهای پس از انتخابات با جهش خیره‌کننده بیش از 9 هزار واحدی از ارتفاع 45 هزار واحدی عبور کرد و تاکنون بازدهی حدود 20درصدی را برای پورتفوی بازار در حدود یک‌ماهه اخیر رقم زده است. رشد شاخص بورس تا آنجا پیش رفت که این دماسنج مهم و تعیین‌کننده بازار سهام وارد کانال‌های جدید 50 هزار واحدی نیز شد. کمتر فردی بود که قبل از انتخابات ریاست‌جمهوری چنین صعود قابل توجهی را در این مدت برای بورس متصور باشد. تجربه سال گذشته نیز خلاف روند فعلی را نشان می‌داد. درست همین یک سال پیش و در فصل مجامع بود که با شروع تحریم‌ها و رونق معاملات بازارهای موازی ارز و طلا، سیل نقدینگی به سمت این بازارها در حرکت بود؛ لذا نماگر‌های بازار سهام و معاملات روزانه آن هر روزه به سمت نزول پیش می‌رفت. تا جایی که جهش ناگهانی نرخ دلار تا حدی که بعداً در بازار آزاد به چهار هزار تومان هم رسید، توجه‌ها را به سمت صنایع صادرات‌محور بورس هم کشاند. از آن روز به بعد روند معاملاتی بورس متعادل شد و چند وقتی است با ثبات نسبی قیمت دلار و رکود نسبی بازار طلا و سکه توجه معامله‌گران به این بازار دوباره جلب شده است. تا جایی
که هم‌اکنون ارزش بازار به محدوده 260 هزار میلیارد تومان نزدیک شده است. صحبت‌ها و اخبار این روزهای بازار سرمایه به عنوان یکی از عرصه‌های سرمایه‌گذاری نوین در بین افراد حقیقی و در فضای اقتصادی کشور در ماه‌های اخیر به نحو گسترده‌تری میان عموم مردم منتشر می‌شود. انتشار گسترده این اخبار در فضای داخلی و حتی توسط برخی رسانه‌های خارجی، هر چند می‌تواند بخشی از پول‌های دست مردم را از بازارهای فیزیکی و غیرمولد به سمت بازارهای مالی و و مولد بکشاند و پیامدها و نتایج خوشایندی را برای پویایی اقتصاد کشور به همراه داشته باشد، اما در مقاطع نوسانات شدید، بازار معمولاً به عنوان یک عامل تشدید هیجان عمل می‌کند. این وضعیت به ویژه در مقاطع رشد بازار بسیار پررنگ است به نحوی که پس از انعکاس خبر صعود چند روزه بورس در عرصه عمومی، سرمایه‌های غیرحرفه‌ای برای بهره‌مندی از فرصت کوتاه‌مدت به بازار سرازیر می‌شوند و موجب انحراف قیمت‌ها از وضعیت عادی و بروز خوش‌بینی زیاد و واکنش بیش از اندازه توسط افرادی می‌شود که بعضاً می‌تواند در صورت بروز رخداد‌های کوچک و غیرمنتظره به ضررهای غیرقابل توجیهی برای آنها بدل شود. از این جهت به نظر می‌رسد
سرمایه‌گذاران در کوتاه‌مدت باید با توجه به ورود این منابع نقدینگی غیرحرفه‌ای که تحت تاثیر عوامل محیطی وارد بورس شده و به دنبال بازدهی سریع است، احتیاط بیشتری را در خرید سهام مد نظر قرار دهند. نمونه این شرایط پس از اعلام نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری اخیر قابل مشاهده بود که با شکل‌گیری روند صعودی، به تدریج بر ابعاد هجوم نقدینگی به بورس افزوده شده و همین مساله باعث جهش غیرمعمول قیمت برخی سهام و حتی آنهایی که از لحاظ بنیادی در وضعیت مناسبی به سر نمی‌برند، شده است.
با این وجود و به گفته اکثر کارشناسان و معامله‌گران، بهبود انتظارات آتی نسبت به رونق کسب‌وکار داخلی و تجارت بین‌الملل که در سایه امید به رفع تدریجی تحریم‌ها و گسترش روابط سیاسی با دنیا به وجود آمده است عامل اصلی روند مثبت اخیر بازار سرمایه بوده است. سیاست‌هایی که دولت آینده در قبال تعامل با دنیا در نظر دارد، به همراه سیاست‌های اقتصادی که به رونق تولید و بهبود فضای داخلی کسب و کار خواهد انجامید، بسیاری از تصمیم‌های معامله‌گران را جهت اهداف سرمایه‌گذاری تغییر داده است. اهدافی که از سمت بازارهای فیزیکی به سمت بازارهای مالی پیش می‌رود. این در حالی است که بعضی کارشناسان رشد شاخص‌ها در بازار سرمایه را هیجانی می‌دانند و معتقدند این هیجان تا زمان انتقال رسمی دولت دهم به یازدهم تداوم دارد. گروهی از فعالان بازار سرمایه نیز رشد اخیر بورس را حباب‌گونه ارزیابی می‌کنند و معتقدند بورس اسیر سیاست شده و روندش طبیعی نیست. آنها معتقدند هنوز دولت جدید روی کار نیامده و برنامه‌های خود را ارائه نکرده است و امکان دارد که این برنامه‌های ریاضتی، در جهت اصلاح ساختار و... باشند؛ لذا در غیاب برنامه‌های دولت یازدهم و نبودن اطلاعات کافی در بازار، افزایش شاخص‌ها نگران‌کننده و هشدار‌دهنده تلقی می‌شوند. البته گروه دیگری از کارشناسان روند اخیر بازار سرمایه را غیرطبیعی نمی‌دانند و معتقدند بخشی از رشد این روزهای بازار از تعدیل‌های مثبت شرکت‌ها و بالا رفتن پیش‌بینی سود سالانه آنها حاصل شده است.
طرفداران این نظریه معتقدند هرچند کسی نمی‌تواند رشد هیجانی اخیر بورس را کتمان کند اما باید این نکته را هم در نظر گرفت که افزایش قیمت‌های بعضی از شرکت‌های بورسی ناشی از تعدیل مثبت سود و قرار داشتن در فصل مجامع است. البته بررسی نسبت قیمت به عایدی بعضی از این شرکت‌ها نشان می‌دهد ریسک سرمایه‌گذاری در آنها بالاست و قیمت‌های آنها پر شده و امکان تداوم رشد آنها در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. آنها معتقدند قبل از کاهش ارزش پول ملی، ارزش بورس 150 میلیارد دلار بود. در سه یا چهار ماه گذشته ارزش بورس 50 میلیارد دلار بوده است. با لحاظ افزایش نرخ دلار به بالای سه هزار تومان، همگام با افزایش قیمت‌ها در بخش‌های مختلف اقتصادی از مصالح ساختمانی، ماشین‌آلات تا حوزه‌های مسکن و ارز و...، ارزش بورس نیز باید دچار افزایش می‌شد. در حال حاضر افزایش ارزش اخیر آن را به 70 میلیارد دلار رسانده که هنوز تا 150 میلیارد دلار فاصله وجود دارد. اما با این وجود در چند هفته گذشته کاتالیزورهایی نیز به سرعت فرآیند معاملات در بورس قوت بخشیده است. اولین عامل که گروه بانکی را تحت تاثیر خود قرار داد، رفع تحریم بانک ملت توسط بریتانیا بود. در این راستا دادگاه عالی بریتانیا به وزارت خزانه‌داری این کشور دستور داد تحریم‌های ضدتروریستی بانک ملت را لغو کند. بانک ملت متهم بود که از برنامه هسته‌ای ایران حمایت می‌کند. در ادامه زمزمه‌های رفع تحریم بانک صادرات نیز توسط دادگاه اتحادیه اروپا به رونق معاملات گروه بانکی افزود.
از طرفی حذف نرخ ارز مرجع 1226تومانی نیز بر روند معاملاتی چندین گروه اثر گذاشت. حذف نرخ ارز مرجع در بودجه دولت برای صنعت غذایی، دارویی و بسیاری از صنایع دیگر باعث شد نگرانی‌ها در خصوص موج جدید گرانی‌ها در خصوص کالاهایی که تاکنون با نرخ ارز مرجع وارد می‌شدند، به وجود آید. هرچند این خبر در بازار سرمایه تاثیر مثبتی داشت و با اعلام افزایش قیمت برخی محصولات غذایی نمادهای مرتبط با این صنایع در یک ماه گذشته با رشد قیمت مواجه شدند. از جمله اقلام پر‌اقبال چند هفته اخیر، گروه قند و شکر نیز بوده است. البته نزدیک شدن به ماه رمضان و افزایش درخواست این محصولات نیز در این رشد تقاضا بی‌تاثیر نبوده است. گروه پتروشیمی نیز در هفته‌های گذشته در صدر لیست خرید معامله‌گران قرار داشته است. انتظار بازار از پوشش‌های مناسب در گزارش‌های میان‌دوره‌ای مناسب، موج تقاضا را به سمت آنان نیز روانه ساخته است.
با این وجود، فعالان بازار بی‌صبرانه منتظر مشاهده عملکرد رسمی شرکت‌های بورسی در فصل نخست سال هستند؛ گزارش‌های سه‌ماهه‌ای که طبق معمول در نیمه دوم تیرماه منتشر می‌شوند. با توجه به ثبات قیمت ارز در محدوده 3400 تومان در فصل بهار اکثر کارشناسان انتظار مثبتی از عملکرد نخستین فصل بنگاه‌های بورسی دارند که میزان تحقق این انتظار طی چند هفته آتی روشن خواهد شد؛ لذا گزارش‌های میان‌دوره‌ای اکثر شرکت‌ها که احتمال می‌رود به دلیل افزایش قیمت محصولات تولیدی شرکت‌ها با تعدیل سود قابل ملاحظه‌ای همراه باشد، می‌تواند با چاشنی افت قیمت طلا، سکه و دلار که ناشی از استقرار دولت جدید است همراه شده و در میان‌مدت و سپس بلندمدت شاهد رشد قابل توجه و خودنمایی بورس در میان سایر بازارهای مالی باشیم. البته این امر منوط به آن است که انتظارات سرمایه‌گذاران از بهبود شرایط اقتصادی-تجاری کشور نیز برای بازه زمانی معقولی شکل بگیرد. چرا که رونق اقتصادی یک‌شبه به وجود نمی‌آید.
با این وجود و به گفته اکثر کارشناسان و معامله‌گران، بهبود انتظارات آتی نسبت به رونق کسب‌وکار داخلی و تجارت بین‌الملل که در سایه امید به رفع تدریجی تحریم‌ها و گسترش روابط سیاسی با دنیا به وجود آمده است عامل اصلی روند مثبت اخیر بازار سرمایه بوده است. سیاست‌هایی که دولت آینده در قبال تعامل با دنیا در نظر دارد، به همراه سیاست‌های اقتصادی که به رونق تولید و بهبود فضای داخلی کسب و کار خواهد انجامید، بسیاری از تصمیم‌های معامله‌گران را جهت اهداف سرمایه‌گذاری تغییر داده است. اهدافی که از سمت بازارهای فیزیکی به سمت بازارهای مالی پیش می‌رود. این در حالی است که بعضی کارشناسان رشد شاخص‌ها در بازار سرمایه را هیجانی می‌دانند و معتقدند این هیجان تا زمان انتقال رسمی دولت دهم به یازدهم تداوم دارد. گروهی از فعالان بازار سرمایه نیز رشد اخیر بورس را حباب‌گونه ارزیابی می‌کنند و معتقدند بورس اسیر سیاست شده و روندش طبیعی نیست. آنها معتقدند هنوز دولت جدید روی کار نیامده و برنامه‌های خود را ارائه نکرده است و امکان دارد که این برنامه‌های ریاضتی، در جهت اصلاح ساختار و... باشند؛ لذا در غیاب برنامه‌های دولت یازدهم و نبودن اطلاعات کافی در بازار، افزایش شاخص‌ها نگران‌کننده و هشدار‌دهنده تلقی می‌شوند. البته گروه دیگری از کارشناسان روند اخیر بازار سرمایه را غیرطبیعی نمی‌دانند و معتقدند بخشی از رشد این روزهای بازار از تعدیل‌های مثبت شرکت‌ها و بالا رفتن پیش‌بینی سود سالانه آنها حاصل شده است.
طرفداران این نظریه معتقدند هرچند کسی نمی‌تواند رشد هیجانی اخیر بورس را کتمان کند اما باید این نکته را هم در نظر گرفت که افزایش قیمت‌های بعضی از شرکت‌های بورسی ناشی از تعدیل مثبت سود و قرار داشتن در فصل مجامع است. البته بررسی نسبت قیمت به عایدی بعضی از این شرکت‌ها نشان می‌دهد ریسک سرمایه‌گذاری در آنها بالاست و قیمت‌های آنها پر شده و امکان تداوم رشد آنها در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. آنها معتقدند قبل از کاهش ارزش پول ملی، ارزش بورس 150 میلیارد دلار بود. در سه یا چهار ماه گذشته ارزش بورس 50 میلیارد دلار بوده است. با لحاظ افزایش نرخ دلار به بالای سه هزار تومان، همگام با افزایش قیمت‌ها در بخش‌های مختلف اقتصادی از مصالح ساختمانی، ماشین‌آلات تا حوزه‌های مسکن و ارز و...، ارزش بورس نیز باید دچار افزایش می‌شد. در حال حاضر افزایش ارزش اخیر آن را به 70 میلیارد دلار رسانده که هنوز تا 150 میلیارد دلار فاصله وجود دارد. اما با این وجود در چند هفته گذشته کاتالیزورهایی نیز به سرعت فرآیند معاملات در بورس قوت بخشیده است. اولین عامل که گروه بانکی را تحت تاثیر خود قرار داد، رفع تحریم بانک ملت توسط بریتانیا بود. در این راستا دادگاه عالی بریتانیا به وزارت خزانه‌داری این کشور دستور داد تحریم‌های ضدتروریستی بانک ملت را لغو کند. بانک ملت متهم بود که از برنامه هسته‌ای ایران حمایت می‌کند. در ادامه زمزمه‌های رفع تحریم بانک صادرات نیز توسط دادگاه اتحادیه اروپا به رونق معاملات گروه بانکی افزود.
از طرفی حذف نرخ ارز مرجع 1226تومانی نیز بر روند معاملاتی چندین گروه اثر گذاشت. حذف نرخ ارز مرجع در بودجه دولت برای صنعت غذایی، دارویی و بسیاری از صنایع دیگر باعث شد نگرانی‌ها در خصوص موج جدید گرانی‌ها در خصوص کالاهایی که تاکنون با نرخ ارز مرجع وارد می‌شدند، به وجود آید. هرچند این خبر در بازار سرمایه تاثیر مثبتی داشت و با اعلام افزایش قیمت برخی محصولات غذایی نمادهای مرتبط با این صنایع در یک ماه گذشته با رشد قیمت مواجه شدند. از جمله اقلام پر‌اقبال چند هفته اخیر، گروه قند و شکر نیز بوده است. البته نزدیک شدن به ماه رمضان و افزایش درخواست این محصولات نیز در این رشد تقاضا بی‌تاثیر نبوده است. گروه پتروشیمی نیز در هفته‌های گذشته در صدر لیست خرید معامله‌گران قرار داشته است. انتظار بازار از پوشش‌های مناسب در گزارش‌های میان‌دوره‌ای مناسب، موج تقاضا را به سمت آنان نیز روانه ساخته است.
با این وجود، فعالان بازار بی‌صبرانه منتظر مشاهده عملکرد رسمی شرکت‌های بورسی در فصل نخست سال هستند؛ گزارش‌های سه‌ماهه‌ای که طبق معمول در نیمه دوم تیرماه منتشر می‌شوند. با توجه به ثبات قیمت ارز در محدوده 3400 تومان در فصل بهار اکثر کارشناسان انتظار مثبتی از عملکرد نخستین فصل بنگاه‌های بورسی دارند که میزان تحقق این انتظار طی چند هفته آتی روشن خواهد شد؛ لذا گزارش‌های میان‌دوره‌ای اکثر شرکت‌ها که احتمال می‌رود به دلیل افزایش قیمت محصولات تولیدی شرکت‌ها با تعدیل سود قابل ملاحظه‌ای همراه باشد، می‌تواند با چاشنی افت قیمت طلا، سکه و دلار که ناشی از استقرار دولت جدید است همراه شده و در میان‌مدت و سپس بلندمدت شاهد رشد قابل توجه و خودنمایی بورس در میان سایر بازارهای مالی باشیم. البته این امر منوط به آن است که انتظارات سرمایه‌گذاران از بهبود شرایط اقتصادی-تجاری کشور نیز برای بازه زمانی معقولی شکل بگیرد. چرا که رونق اقتصادی یک‌شبه به وجود نمی‌آید.
دیدگاه تان را بنویسید