ناجی یا غریق

منتشر شدن آمار ماهانه تجارت خارجی آلمان بحث‌هایی را در مورد آینده اقتصادی این کشور برانگیخته است. سال‌های متمادی است که آلمان نه‌تنها کمک‌کننده و متوازن‌کننده اقتصاد اتحادیه اروپاست، بلکه الگویی تلقی می‌شود که اثبات می‌کند می‌توان در دوران بحران نیز، با عملکرد درست اقتصادی، نتیجه خوبی گرفت. ارائه این آمار جدید و همزمانی آن با رسوایی فولکس‌واگن (البته آمار منتشر‌شده مربوط به ماه آگوست است و اثر فولکس‌واگن بر میزان صادرات هنوز در این آمار قابل مشاهده نیست) بیش از هر مورد دیگر، نگرانی در مورد باقی ماندن آلمان به عنوان یک الگوی اقتصادی نمونه را شدت بخشیده است. بنا بر آمار رسمی منتشرشده میزان صادرات فصلی آلمان در ماه آگوست 2/5 درصد کاهش داشته است و به مبلغ 7/97 میلیارد یورو رسیده است. در همین بازه زمانی واردات این کشور نیز کاهش داشته و با 1/3 درصد کاهش به 2/78 میلیارد یورو رسیده است.
این بیشترین کاهش رشد از آگوست سال 2009 به بعد محسوب می‌شود و نگرانی‌ها در مورد احتمال گرفتار شدن آلمان در رکود را افزایش داده است. با توجه به اینکه صادرات، حدود 46 درصد تولید ناخالص داخلی آلمان را تشکیل می‌دهد، اینکه کاهش آن باعث رکود اقتصاد این کشور شود، چندان دور از ذهن به نظر نمی‌رسد. عواملی مثل کاهش رشد چین و در نتیجه تقاضای این کشور، که سومین مشتری بزرگ صادرات آلمان محسوب می‌شود در کنار کاهش تقاضای سایر اقتصادهای نوظهور برای این موضوع عنوان شده است. عامل عمداً نادیده گرفته‌شده دیگر، تحریم متقابل روسیه در مورد واردات از کشورهای اتحادیه اروپاست. این اقدام دولت روسیه که بعد از وضع تحریم‌های غرب علیه این کشور صورت گرفت، اگرچه مشکلات بسیاری را برای اقتصاد خود روسیه، خصوصاً در زمینه مواد غذایی ایجاد کرده است، اما بر اقتصاد کشورهای اتحادیه هم بی‌تاثیر نبوده است. در 24 ماه مارس سال جاری میلادی، اعلام شد میزان صادرات آلمان به روسیه، در ماه ژانویه نسبت به سال گذشته حدود 35 درصد کاهش داشته است. این در حالی است که پیش‌بینی رسمی، کاهشی حدود 15‌درصدی را نشان می‌داد. البته آلمان تنها کشوری نیست که به این خاطر دچار مشکل شده است.
یک تحقیق جدیداً انتشار‌یافته نشان می‌دهد تحریم‌های وضع‌شده علیه روسیه برای اتحادیه اروپا هزینه‌ای برابر 100 میلیارد یورو و 5/2 میلیون فرصت شغلی از دست رفته را دربر داشته است. اما شاید کاهش تقاضا در سطح جهان و خصوصاً در مورد اقتصادهای نوظهور، باعث شود اتحادیه اروپا در مورد این تحریم‌های اعمال‌شده تجدید نظر کند.
آلمان البته همچنان از نظر رشد اقتصادی وضعیت مناسبی دارد. اما با توجه به رسوایی فولکس‌واگن که باعث زیان دیدن و کم شدن اقبال عمومی برای همه کارخانه‌های خودروسازی، خصوصاً شرکت‌های آلمانی شد، نمی‌توان پیش‌بینی کرد که این روند دچار چه تغییراتی خواهد شد، صادرات خودرو، بزرگ‌ترین سهم از صادرات آلمان را به خود تخصیص می‌دهد. کاهش رشد صادرات اما نه به این شدت، اتفاقی است که اقتصاد آلمان تقریباً هر‌ساله آن را تجربه می‌کند و معمولاً آمار ماه بعد، خبر از عادی شدن اوضاع می‌دهند. حالا هم باید منتظر بمانیم و ببینیم اوضاع آلمان دوباره بهبود می‌یابد یا فانوس دریایی اتحادیه نیز، به جای نشان دادن راه، به سرنوشت سایر کشورها دچار خواهد شد.