می‌خواستیم ایرانسل با نسل سوم بیاید

شما در دوره خود برای اولین بار بخش خصوصی را وارد عرصه تلفن همراه کشور کردید. اگرچه ورود اپراتور دوم تلفن همراه در ابتدا با مشکلاتی مواجه شد اما عرضه سیم‌کارت‌های این اپراتور باعث شکسته شدن قیمت سیم‌کارت شد. در آن مقطع چه اتفاقاتی افتاد تا دولت به این نتیجه برسد که باید اپراتور بخش خصوصی وارد میدان شود؟

حدود 20 سال پیش اولین سیم‌کارت‌ها به همراه گوشی در کشور عرضه شد. تا زمانی که بنده وزیر ارتباطات شدم آن‌طور که یادم هست حدود 700 هزار سیم‌کارت عرضه ‌شده بود. تا قبل از ورود اپراتور دوم موفق شده بودیم به‌رغم وجود تمام مشکلات بالغ‌بر 5/7میلیون سیم‌کارت همراه اول واگذار کنیم. در آن زمان اعتقاد داشتم که عرصه ارتباطات و فناوری اطلاعات مانند قطاری است که در حال حرکت است و بدون توقف باید روی آن تعمیرات انجام شود. هرچند بهبودهایی هم حاصل شده بود اما به هر حال تقاضا اجازه نمی‌داد که ما بخواهیم این کار را بکنیم. بنابراین تصمیم گرفتیم اپراتور دیگری را وارد عرصه تلفن همراه کشور کنیم. هرچند در برنامه پیش‌بینی ‌شده بود که تعداد مشترکان تلفن همراه به سه میلیون مشترک برسد اما ما با سرمایه‌گذاری‌هایی که در شبکه اپراتور اول انجام داده بودیم در سال اول برنامه چهارم توانستیم از برنامه پیشی بگیریم و در حدود 5/7 میلیون سیم‌کارت واگذار کنیم. البته در آن موقع هم مشکلات داشتیم و دلایلش هم این بود که تقاضا زیاد بود و نمی‌توانستیم با توجه به تقاضای بالایی که وجود داشت واگذاری‌ها را انجام دهیم.

پس تقاضای بالا و ناتوانی شبکه تلفن همراه در پاسخگویی به نیازها باعث شد اپراتور دوم تلفن همراه وارد بازار شود؟

بله، تاکید می‌کنم در انتهای سال 79 حدود 700 تا 800 هزار سیم‌کارت واگذارشده بود. این در حالی بود که در آن مقطع ترکیه بیش از 9 میلیون مشترک تلفن همراه داشت. ما در زمینه شاخص‌ها در دنیا بسیار عقب بودیم. به‌ هرحال با تمام توان اپراتور اول تنها موفق شدیم بالغ‌بر 5/7 میلیون سیم‌کارت واگذار کنیم هرچند در آن زمان کار بزرگی انجام دادیم. ما در آن مقطع در برنامه چهارم پیش‌بینی کردیم اگر اپراتور دوم بیاید دیگر لزومی ندارد که دولت سیم‌کارت بفروشد و بهتر است ما به امور دیگری چون توسعه زیرساخت‌های شبکه و استانداردسازی بپردازیم. بنابراین حتی تصمیم گرفتیم با آمدن تلفن همراه تا دو سال واگذاری همراه اول را متوقف کنیم. چراکه معتقد بودم با آمدن اپراتور دوم فشار از رویمان برداشته می‌شود و دلیلی ندارد که بیش از این وقت خود را صرف واگذاری سیم‌کارت کنیم. اگر اپراتور دوم را در آن مقطع وارد بازار نمی‌کردیم شاید قیمت سیم‌کارت سر به فلک می‌زد.

یعنی قیمت سیم‌کارت تا چقدر گران‌تر می‌شد؟

تصور می‌کنم اگر اپراتور دوم نمی‌آمد با توجه به تقاضاهای چند‌میلیونی بازار سیم‌کارت تلفن همراه اکنون قیمت سیم‌کارت به چهار تا پنج میلیون تومان می‌رسید. اما این در حالی است این اپراتور قیمت‌ها را شکسته است و سیم‌کارت با قیمت‌های بسیاری نازلی در حدود چهار تا پنج هزار تومان عرضه می‌شود و همگان می‌توانند برحسب نیاز سیم‌کارت خود را انتخاب کنند.

ایرانسل کار خود را چگونه آغاز کرد؟

ضرورت‌های توسعه بخش ارتباطات کشور باعث شد تا آزادسازی در این عرصه انجام شود. به همین علت نیز واگذاری اپراتور دوم تلفن همراه را در اولویت قرار دادیم. باید تاکید کنم کار کارشناسی و علمی دقیق و منحصربه‌فردی برای واگذاری اپراتور دوم تلفن همراه انجام گرفت و تمام ابعاد آن دیده شد. به شهادت بسیاری از دوستانی که الان نیز در کارهای اجرایی هستند شاید تنها مورد موفق خصوصی‌سازی در سطح بالای کشور اپراتور دوم تلفن همراه باشد. این اپراتور ممکن است مشکلاتی داشته باشد اما در زمینه جذب سرمایه‌گذار خارجی بسیار موفق عمل کرده و درآمد بالایی را نصیب کشور کرده است. لایسنس اپراتور دوم تلفن همراه کشور با مشاوران قوی داخلی و خارجی نوشته شد. یک جزوه حدود صد صفحه‌ای که همه‌چیز در آن دیده شده بود، حتی برای 15 سال آینده هم پیش‌بینی شده که چه برنامه‌هایی دارد. اکنون هم همگان قبول دارند لایسنس این اپراتور بسیار تخصصی نوشته شده است.

چقدر زمان و هزینه صرف شد تا اپراتور دوم تلفن همراه بتواند سیم‌کارت واگذار کند؟

جمعاً یک سال و نیم طول کشید که این کار انجام شد و پس از آن هم که به مجلس رفت و جلوی آن گرفته شد، تنها اتفاقی که افتاد این بود که یک شرکت خارجی رفت و یک شرکت خارجی دیگر جایگزینش شد. خوشبختانه می‌بینید که ایرانسل کار می‌کند و موفق هم هست. دولت نیز درآمد قابل توجهی از این اپراتور کسب کرده است درحالی که ورود اپراتور سوم تلفن همراه نتوانسته برای دولت درآمد‌زایی چندانی داشته باشد. قرارداد ایرانسل تنها یک کاغذ بود با آن پیوست 100 صفحه‌ای که شرایط را تعیین می‌کرد. در حقیقت یک کاغذ که قیمتش 15 هزار میلیارد تومان بود. این اپراتور تا به امروز توانسته به تعهداتش عمل کند و هزاران میلیارد نصیب کشور کند.

چرا ایرانسل با نسل 75/2 سیم‌کارت‌های خود را واگذار کرد، این در حالی بود که سال‌ها قبل از آنها در دنیا حتی کشورهای منطقه به سمت 3G حرکت کرده بودند؟

شبکه تلفن همراه کشور با نسل دوم در کشور ما آغاز به کار کرد. در این زمینه متاسفانه عقب‌ماندگی‌های بسیاری داشتیم. هرچند تلاش بسیاری در آن مقطع انجام دادیم تا عقب‌ماندگی‌ها جبران شود اما به‌هرحال مشکلات بسیار بود. اتفاقاً قرار بود ایرانسل با نسل سوم کار خود را آغاز کند. اما 3G در آن زمان برای ایرانسل جواب نداد و ما به ناچار به نسل 75/2 رضایت دادیم.

علت چه بود؟

در آن مقطع یعنی حدود هشت سال پیش تکنولوژی نسل سوم بسیار گران بود چون در دنیا نیز هنوز فراگیر نشده بود بنابراین نسل 75/2 را در نظر گرفتیم اما در زمان بنده محدودیتی برای اپراتورها اعمال نکردیم که به سمت نسل بالاتر نروند. اما از حدود چهار سال پیش با اقتصادی شدن تکنولوژی نسل سوم ما می‌توانستیم زمینه را برای همه اپراتورهای کشور فراهم کنیم اما با ایجاد محدودیت در گذشته باعث شدیم به عقب برگردیم. امیدوارم با رویکردهای وزارت ارتباطات در دولت یازدهم هرچه سریع‌تر با توسعه زیرساخت‌ها به سمت فراگیر کردن نسل سوم و چهارم حرکت کنیم.