پیش‌خوری دارایی

دارایی‌های بلوکه‌شده ایران در کشورهای دیگر حساسیت‌های خودش را دارد. چه آن زمان که تفاوت آمارهای اعلامی درباره آن وجود داشت و چه حال که درباره مصارف آن بحث است. مباحثی که از فعالان بخش خصوصی گرفته تا نماینده مجلس و معاون اول رئیس‌جمهوری و خود رئیس‌جمهوری را به واکنش‌هایی واداشته است. موضوع قابل توجه آن است که پیش از بروز واکنش فعالان بخش خصوصی و نماینده‌های مجلس خود حسن روحانی بود که در این مورد سخن گفت. او 21 مهرماه امسال مقابل دوربین تلویزیون اعلام کرد: «پول‌هایی که مطرح می‌شود در خارج به‌طور ذخیره داریم و آزاد می‌شود، عمدتاً پول بانک مرکزی و پول‌هایی است که ریال آن قبلاً خرج شده، اما بخشی از آن مربوط به خزانه دولت است.» هرچند او بیشتر از این توضیحی نداد اما دقیقاً یک هفته بعد در همایش روز ملی صادرات، معاون اول او در این مورد بیان کرد: «ما بیش از 100 میلیارد دلار ذخایر ارزی در خارج کشور داشتیم که برخی بعد از تحریم به داخل کشور منتقل شد و برخی به کشورهای دیگر، برخی تضمین فاینانس‌هایی قرار گرفت و برخی هم در پروژه‌های نفت و گاز به نوع دیگری درگیر شد. شما فرض کنید همان 30 میلیارد دلاری که متفق همه است و منابعی است که آزاد خواهد شد در اقتصاد کشور به کار گرفته شود. شاید به بودجه کمکی نکند اما به اقتصاد کشور کمک می‌کند و در خدمت واردات و فعالیت‌های اقتصادی قرار می‌گیرد.»
آن‌طور که ایرنا گزارش داده، اسحاق جهانگیری ادامه داد: «این گزارش دیوان محاسبات است که در زمانی که حساب ذخیره ارزی تبدیل به صندوق توسعه ملی شد باید 171 میلیارد دلار پول در حساب ذخیره ارزی می‌بود اما آقایان بی‌حساب خرج کردند و وقتی به آنها می‌گوییم این پول‌ها کجا خرج شد، ناراحت می‌شوند.» پیش از این توضیحات جهانگیری، روح‌الله حسینیان، نماینده مردم تهران در مجلس هم با اشاره به مطلع نبودن مجلس از محل هزینه‌کرد پول‌های بلوکه‌شده به فارس گفته بود: اسکناس‌هایی که در دو سال اخیر چاپ شده با پشتوانه پول‌های بلوکه‌شده بوده است. هر چند آن سخنان جهانگیری نقدهایی را متوجه دولت دهم می‌کرد اما این سخنان حسینیان نقدهایی را متوجه دولت یازدهم می‌کند. با این حال شاید توضیحات آل‌اسحاق کمی شفاف‌تر باشد. او توضیح داده است: «در دولت‌های گذشته و به ویژه دولت قبل، ایران مقداری فروش نفت داشته اما اجازه مصرف آن را نداشته و مجبور بوده در حساب چین و هند آن را نگهداری کند، در حالی که اصل دارایی متعلق به دولت بود که قدرت استفاده از آن وجود نداشت اما از این سو دولت احتیاج به ریال داشته و با این تعبیر که این پول من است ریال این پول‌ها را قبلاً پیش‌خور و مصرف کرده است.» با این حال هنوز نه رقم دقیق این دلارها و نه جزییات دیگر آن مشخص نیست.