بعد از کوبا نوبت ایران است

مسعود ادریسی / سفیر سابق ایران در کوبا

سیاستمداران آمریکایی با گذشت 50 سال از بی‌نتیجه ماندن تحریم‌های کوبا تصمیم به لغو آنها گرفتند. شاید این مهم‌ترین بخش از تدبیر جدید اوباما برای عادی‌سازی مناسبات واشنگتن و هاوانا است. رئیس‌جمهور آمریکا در نطقی که داشت رسماً اعلام کرد ما به وسیله تحریم‌ها نتوانسته‌ایم به اهدافمان در قبال هاوانا دست پیدا کنیم؛ زمانی که دولتمردان آمریکایی به این نتیجه در مورد کوبا دست پیدا می‌کنند طبیعتاً در مورد کشورهای دیگر از جمله ایران نیز همین دیدگاه را دارند. کشورهایی که سالیان سال مورد تحریم‌های یکجانبه و چندجانبه آمریکایی‌ها قرار گرفته‌اند و البته این تحریم‌ها تاثیری در تغییر سیاست‌هایشان نداشته است. هرچند که قطعاً به واسطه این محدودیت‌ها متحمل هزینه‌های اقتصادی بسیاری شده‌اند اما در هر صورت این هزینه‌ها آن چیزی نبود که کشورهای تحریم‌کننده به دنبال دستیابی به آن بودند. زمانی که تصور بیهودگی تحریم‌های آمریکا علیه کشوری چون کوبا در اذهان مقامات کاخ سفید شکل گرفته باشد اروپایی‌ها که همواره دنباله‌رو آمریکایی‌ها بوده‌اند نیز از آن تبعیت خواهند کرد و از این پس علاوه بر آمریکا، اروپایی‌ها نیز مناسباتشان را با کوبا ارتقا خواهند داد. این قضیه در مورد ایران نیز صادق است. کشوری که در حال دست و پنجه نرم کردن با تحریم‌های یکجانبه، چندجانبه و جهانی است. تحریم‌هایی که به صورت غیرمنصفانه از سوی آمریکا، اروپا و سازمان ملل علیه تهران اعمال شد و بیش از همه بر اقشار ضعیف جامعه تاثیرگذار بود. اگر آمریکا همان‌طور که تصمیم گرفته است به محدودیت‌های اقتصادی علیه کوبا پایان دهد و بخواهد تحریم‌هایش علیه ایران را نیز متوقف سازد قطعاً با حمایت و پشتیبانی تمامی کشورهای جهان و از جمله اروپایی‌ها مواجه خواهد شد که برای ورود به بازار ایران لحظه‌شماری می‌کنند. کشورهای اروپایی که همیشه پشتیبان آمریکایی‌ها بوده‌اند این بار تمایل دارند واشنگتن همان‌طور که تصمیم به عادی‌سازی روابط با هاوانا گرفت در رابطه با تهران نیز سیاست جدیدی را در پیش گیرد و به کاهش بار مشکلات اقتصادی که بدان دچار هستند، کمک کند. روزگاری که آمریکا تصمیم به تحریم ایران گرفت اروپا در مقام یک میانجی در کنار تهران حضور داشت. حتی تحریم‌های اروپا علیه ایران نیز به نوعی حمایت از هم‌پیمانی بود که همیشه در کنارش قرار داشت. در مورد قطعنامه‌های سازمان ملل نیز که قضیه روشن است؛ این قطعنامه‌ها و تحریم‌ها همه و همه بنابر خواست واشنگتن اعمال شد، یعنی همه تحریم‌ها نشأت‌گرفته از تحریم‌های آمریکاست و قطعاً تصمیم واشنگتن در این زمینه تاثیرگذار بود. ضمن اینکه در حال حاضر سیاست دولت آقای روحانی در فازی متفاوت با سیاست‌های دولت‌ نهم و دهم اجرا می‌شود و دیگر نیازی به ادامه محدودیت‌های اقتصادی ایران نیست. علاوه بر این کشورهای اروپایی نیز با ابراز تمایل برای سرمایه‌گذاری در ایران خود بر بیهودگی این تحریم‌ها صحه گذاشته‌اند؛ اعضای اتحادیه اروپا به این نتیجه رسیده‌اند که تحریم‌ها خواسته آنها را تامین نمی‌کند و باید با ادامه روند مذاکره به توافق دست یافت. معتقدم این روندی است که به زودی از سوی اروپا و آمریکا در پیش گرفته می‌شود و قطعاً در پیشبرد آن هم اروپا و هم آمریکا با مخالفت‌هایی مواجه می‌شوند مانند همین اتفاقی که در مورد کوبا افتاد و سناتورهای آمریکایی که بیشتر آنها کوبایی‌الاصل هستند درصددند تا با استفاده از قدرت کنگره در برابر کاخ سفید قرار گیرند. اما اگر اوباما و دولت آمریکا بتوانند مزایای عادی‌سازی مناسبات با کوبا را به جامعه آمریکایی و افکار عمومی این کشور نشان دهند نه‌تنها در رابطه با هاوانا بلکه در مورد تهران نیز قطعاً به نیات خود دست پیدا می‌کنند و می‌توانند پروسه تحریم‌ها را متوقف سازند.