تجارت جهانی
سازگاری زنجیره‌های عرضه
اکثر افراد هیچ‌گاه به ساختار پیچیده‌ای که حمل‌ونقل مدرن را امکان‌پذیر ساخته است فکر نمی‌کنند. آنها یک کلید را فشار می‌دهند و زمان کوتاهی منتظر می‌مانند تا یک یا چند بسته درب منزل به آنها تحویل شود. اما در چند ماه اخیر زنجیره‌های عرضه جهانی در کانون توجه قرار گرفتند. افزایش تقاضا برای کالاها و اختلال در عرضه جریان تجارت را با مشکل مواجه کرد. در بنادر سراسر جهان ده‌ها کشتی با کانتینرهای پر از کالا لنگر انداخته‌اند تا نوبت تخلیه بار آنها برسد. هزینه انتقال یک جعبه از چین به کرانه غربی آمریکا در مقایسه با دوران قبل از همه‌گیری چهار برابر شده است.
شاید تصور کنید آشفتگی‌های اخیر نشانه‌ای از پایان جهانی‌سازی باشد. مصرف‌کنندگان فهمیده‌اند که شیوع بیماری در نیمه دیگر کره زمین یا به گل نشستن یک کشتی در کانال سوئز دسترسی آنها به کالاهایی را که بدیهی فرض می‌کردند محدود می‌کند. تولیدکنندگان متوجه شده‌اند که زنجیره ضعیف عرضه به معنای دسترسی ناقص به مواد اولیه ضروری و افزایش هزینه‌ها خواهد بود. اختلالات اخیر یکی از عوامل بالا رفتن تورم در آمریکا، بریتانیا و دیگر نقاط است. اما با وجود این مشکلات تدارکاتی، بازارها به همان شکل که انتظار می‌رود کار می‌کنند و بنگاه‌ها راه‌هایی را برای دور زدن بن‌بست‌ها می‌یابند. زنجیره‌های عرضه جهانی تحت فشار شدید هستند اما از هم گسیخته نمی‌شوند. در واقع آنها خود را با شرایط جدید سازگار می‌سازند.
مشکلات در سال 2020 شروع شدند. زمانی که بنگاه‌ها با انتظار رکود تولید خود را کاهش داده بودند اما برعکس با تقاضای سنگین برای خودرو، لوازم الکترونیک و تجهیزات ورزش در خانه روبه‌رو شدند. بسته‌های سخاوتمندانه محرک اقتصادی به ویژه در آمریکا باعث شد دفاتر سفارش شرکت‌ها پر شوند و همزمان همه‌گیری تقاضا را از خدمات به سمت کالاها کشانید. تولیدکنندگان تراشه‌های کامپیوتر نتوانستند پاسخگوی اوج‌گیری تقاضا باشند. صنعت حمل‌ونقل ظرفیت اضافی نداشت و همزمان با چند اختلال بزرگ مواجه شد. کشتی اور گیون (Ever Given) به گل نشست و بنادر به خاطر شیوع کووید 19و طوفان آیدا (Ida) تعطیل شدند. وقتی سامانه حمل‌ونقل ضعیف باشد هر اتفاق ناگوار می‌تواند بر جابه‌جایی کالاها در دیگر نقاط تاثیر گذارد. متخصصان بر این باورند که احتمالاً یک سال یا بیشتر طول می‌کشد تا شرایط به وضعیتی شبیه حالت عادی بازگردد.
در این زمان بنگاه‌ها نه بیکار می‌نشینند و نه از زنجیره‌های عرضه جهانی خارج می‌شوند. در عوض آنها به اصلاح رویه‌ها روی می‌آورند. برخی خرده‌فروشان از قبیل وال‌مارت تلاش می‌کنند کل کشتی را منحصراً برای کالاهای خودشان اجاره کنند. هواپیماهای مسافربری تغییر کاربری می‌دهند و برای حمل بار بازسازی می‌شوند. تراشه‌سازان اولویت‌هایشان را از نو تنظیم می‌کنند. به عنوان مثال شرکت تایوانی TSMC نیازهای خودروسازان و شرکت اپل را مقدم بر نیاز تولیدکنندگان سرورهای کامپیوتری می‌داند. افزایش کارمزد حمل‌ونقل خود به تعدیل جریان کالاها کمک می‌کند. هزینه بالای حمل‌ونقل بر بهای تجهیزات گران‌قیمت الکترونیکی که می‌توان آنها را در کانتینرها چپانید تاثیر ندارد اما برای کالاهای بزرگ و کم‌ارزش‌تری مانند اثاثیه باغچه منزل اهمیت زیادی دارد. شاید برخی مصرف‌کنندگان سرخورده شوند اما مشکلات حمل‌ونقل کمتر از آن‌چیزی که انتظار می‌رفت بر ارزش تجارت تاثیر می‌گذارد.
تنگناهای زنجیره‌های عرضه ردپای خود را بر جای می‌گذارند. امسال هزینه‌کرد سرمایه‌ای استثنایی خواهد بود. طبق برآورد بانک مورگان استنلی، سرمایه‌گذاری جهانی تا پایان سال 2021 به میزان 15 درصد از سطوح قبل از همه‌گیری بالاتر می‌رود. بنگاه‌ها از خطرات اختلال در حمل‌ونقل و مناقشات تجاری آگاه‌اند و برنامه‌های سرمایه‌گذاری خود را طبق آن تنظیم می‌کنند. کشورهایی مانند آمریکا و ژاپن با تدوین سیاست‌های دولتی بنگاه‌ها را تشویق می‌کنند تا تولید را به داخل انتقال دهند. بنگاه توشیبا، تولیدکننده ژاپنی لوازم الکترونیکی پرسابقه‌ترین کارخانه خود در چین را تعطیل می‌کند. برخی خودروسازان بخش‌هایی از زنجیره عرضه خود را به داخل انتقال می‌دهند یا حداقل نزدیک‌تر می‌آورند. این امر به ویژه برای تراشه‌ها اتفاق می‌افتد. سفارش‌های جدید برای ساخت کانتینرهای کوچک‌تر نشانه‌ای دال بر آن است که تولید احتمالاً منطقه‌ای‌تر خواهد شد.
زنجیره‌های عرضه جهانی از این آزمایش سربلند بیرون می‌آیند. تعدیلات و سرمایه‌گذاری‌هایی که در واکنش به تعهدات جدید ایجاد شده‌اند آنها را قادر می‌سازد از پس اختلالات برآیند و به عنوان مثال تامین کافی قطعات ضروری را تضمین کنند. این امر باعث می‌شود آنها یک‌بار دیگر از جلوی چشم و اذهان خارج شوند.
