تلاش برای ساماندهی
گره‌های تنظیم بازار ورق فولادی در بازار چیست؟
بازار محصولات فولادی روزهای پرفراز و نشیبی را می‌گذراند. وزارت صنعت، معدن و تجارت به عنوان متولی تولید طی ماه‌های گذشته همواره تلاش کرده با اصلاح سیستم‌ها و روش‌هایی که می‌تواند آرامش را به بازار فولاد و محصولات فولادی برگرداند، هدایت بازار را به دست گرفته و علاوه بر انجام اقدامات زیرساختی، زمینه‌ای را فراهم آورد که بازار به ساحل آرامش برسد و علاوه بر اینکه تولیدکنندگان شرایط مناسبی را برای تامین مواد اولیه مورد نیاز خود داشته باشند، برای حوزه تامین نیاز صنایع پایین‌دستی نیز مجموعه اقدامات به سمتی پیش رود که بتوان بازار را در یک تعامل سازنده میان عرضه و تقاضا قرار داد. بر این اساس، معاونت امور صنایع وزارت صنعت، معدن و تجارت آمار تمامی واحدهای تولیدی داخل کشور را با جزئیات کامل استخراج کرده و مورد بررسی قرار داده است؛ به نحوی که از چند ماه گذشته، به عنوان متولی ساماندهی طرف تقاضا، وارد گود شده و علاوه بر برنامه‌ریزی برای اصلاح بهین‌یاب به عنوان محلی برای ثبت اطلاعات بخش تولید کشور و تقاضاهای موجود، تلاش کرده تا سهمیه‌ها و میزان دریافتی آن از سوی تولیدکنندگان واقعی در صنایع پایین‌دستی را ساماندهی کند؛ به نحوی که میزان خرید و تولید هر یک از تولیدکنندگان، تطبیق داده شود.
در واقع، بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت، تمامی واحدهای تولیدی باید در داخل سامانه بهین‌یاب، قرار گرفته و عملیات ساماندهی به صورت یکپارچه برای تمامی آنها صورت گیرد؛ چراکه آمارهای رسمی نشانگر آن است که بیش از 40 درصد واحدهای تولیدی کشور، تاکنون در داخل سامانه بهین‌یاب به ثبت نرسیده‌اند و بنابراین نمی‌توان در چنین شرایطی، اقدام به تصمیم‌گیری واحد کرد؛ ضمن اینکه تقصیر اصلی نابسامانی‌ها در بازار فولاد و محصولات فولادی را نیز به گردن این سامانه انداخت. از سوی دیگر، آمارها حکایت از آن دارد که بخشی از واحدهای تولیدی مانند خودروسازان 100 درصد ورق مورد نیاز خود را از شرکت‌های بزرگ تولیدکننده ورق فولادی که نقش‌آفرین اصلی تامین بازار هستند، دریافت کرده‌اند؛ به همین تناسب سایر صنایع نیز از 80 تا 20 درصد از نیاز خود در حوزه مواد اولیه تامین کرده‌اند؛ اما به هر حال یکی از برنامه‌های جدی وزارت صنعت، معدن و تجارت عدالت در توزیع ورق‌های فولادی در میان تمامی تولیدکنندگان است؛ این در حالی است که شرکت فولاد مبارکه نیز تمامی واحدهای تولیدی را که بیش از 110 هزار تن در ماه خرید داشته‌اند شناسایی کرده که این خود می‌تواند مسیری راهگشا باشد؛ اگرچه وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز با تطبیق این آمارها، ارزیابی دقیق‌تری را صورت خواهد داد.
در این میان باید به این نکته توجه کرد که هشت شرکت تولیدکننده ورق گرم در کشور وجود دارند که شش میلیون تن ورق قابل عرضه در بورس داشته و از شهریورماه نیز همه مکلف شده‌اند تمامی ورق گرم تولیدی خود را در بورس عرضه کنند؛ این در حالی است که پنج شرکت تولیدکننده ورق سرد نیز وجود دارند که در مجموع، 2 /2 میلیون تن تولید می‌کنند که بیش از 50 درصد ظرفیت آنها متعلق به شرکت فولاد مبارکه اصفهان است و البته همه این شرکت‌ها، مکلف به عرضه محصولات خود در بورس هستند. از سوی دیگر، بر اساس فرآیندی که در دست اجراست، شرکت فولاد مبارکه مکلف شده تا تمامی عرضه‌های خود را در بورس کالا انجام دهد که بر این اساس به نظر می‌رسد سیستم مچینگ کاملاً حذف خواهد شد. البته به موازات آن، به تمامی استان‌ها نیز ابلاغ شده تا سهمیه‌ها را بر اساس فرمول‌ها بازنگری کنند و شرکت‌های عرضه‌کننده هم مکلف هستند تولیدات خود را عرضه کنند.
به هر حال اگر عرضه یک واحد تولیدی در سطح بازار کم باشد، حتماً قابل بررسی خواهد بود؛ ضمن اینکه آمارهای ثبت‌شده وزارت صنعت، معدن و تجارت بر اساس خوداظهاری واحدهاست و این آمارها به طور قطع، تطبیق داده می‌شوند؛ اما به هر حال، تاکید بر این است که مدیریت و تنظیم بازار ورق‌های فولادی کاملاً صورت گیرد و این امر، با تاکیدات سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت در دستور کار قرار گرفته است، به نحوی که ظرف هفته‌های گذشته، جلسه اضطراری با توجه به حساسیت موضوع در این زمینه برگزار شده و از 13 خردادماه نیز، ماموریت اصلی موضوع از معاونت امور معادن به معاونت امور صنایع وزارت صنعت، معدن و تجارت بعد از چندین سال محول شد. بر همین اساس و در راستای دستور معاونت امور صنایع وزارتخانه برنامه‌ریزی‌های لازم صورت گرفته و آنالیز مسائل و مشکلات نیز ارائه شده است؛ اما به هر حال واحدهای دریافت‌کننده اسلب، معادل ورق آن را باید در بورس کالا ارائه کنند که به موازات آن، مقرر شده تا معادل اسلبی که مجموعه فولاد مبارکه در اختیار شرکت‌های دیگر قرار می‌دهد، حتماً معادل ورق آن را در بورس کالا ارائه کنند. در این میان، گزارش‌ها حاکی از آن است که متاسفانه بخشی از ورق تبدیلی اسلبی که در اختیار برخی شرکت‌ها قرار می‌گیرد، در حال حاضر در بورس کالا عرضه نمی‌شود و باید این ورق در بورس کالا بیاید؛ اما به هر حال تلاش ما آن است که بتوانیم عرضه ورق را در بورس کالا بالا ببریم و برای این کار برنامه داریم و آنالیزهای لازم انجام شده و می‌توان گفت مدیریت تامین اسلب به خوبی قابل کنترل است و با تدابیر اتخاذشده این بازار ساماندهی و تنظیم می‌شود. ما باید افزایش تولید بدهیم، اما در تولید مشکل داریم. واقعاً تامین مواد اولیه و نهاده‌ها به قیمت مناسب سخت است ما مجبوریم ورق فولاد را با قیمت بالا از بازار آزاد بخریم برای اینکه میزان عرضه ورق فولاد در بورس کفاف همه تولیدکنندگان را نمی‌دهد و بسیاری از تولیدکنندگان ورق فولاد سرد، محصولاتشان را در بورس عرضه نمی‌کنند. خوب است که در این شرایط، نگاهی هم به تولید و بازار لوازم خانگی داشته باشیم؛ آن‌گونه که آمارهای وزارت صنعت نشان می‌دهد با توجه به وضعیت تولید داخلی در شرایط تحریم و رسیدن عمق ساخت داخل در صنعت لوازم خانگی به بیش از ۶۰ درصد، مشکلی در تولید وجود ندارد که در این رابطه باید مواد اولیه به موقع تامین شود تا جایگزین واردات شود؛ به‌خصوص اینکه مصرف‌کننده عمده ورق‌های فولادی، همین لوازم خانگی هستند. همچنین در پنج‌ماهه اول امسال، ۵۸۲ هزار دستگاه یخچال و فریزر تولید شده بود که در مدت مشابه سال جاری با ۱۳ درصد افزایش به ۶۶۰ هزار دستگاه رسیده است. تولید ماشین لباسشویی نیز در پنج‌ماهه اول امسال با ۵۸ درصد افزایش از ۲۳۳ هزار دستگاه در مدت مشابه سال گذشته به ۳۶۸ هزار دستگاه رسیده است. همچنین با وجود اینکه بعد از جنگ اقتصادی دو شرکت کره‌ای که قطعات و خدمات فنی مهندسی برای شرکت‌های داخلی فراهم می‌کردند، کشور را ترک کردند، تولید تلویزیون 5 /63 درصد افزایش داشته است و تولید آن از ۲۹۵ هزار دستگاه در پنج‌ماهه اول سال گذشته به ۴۸۲ هزار دستگاه در مدت مشابه امسال رسیده است؛ این در حالی است که قبلاً تقریباً ۷۰ تا ۸۰ درصد بازار تلویزیون در اختیار برندهای کره‌ای بود. بعد از الیاف آکریلیک، ماشین لباسشویی و تلویزیون بیشترین افزایش تولید را تا پایان تیر داشته، پس نمی‌توان گفت هیچ مشکلی وجود ندارد؛ اما ما به دنبال بهبود و بسامان کردن مشکلات این صنعت هستیم و معاون امور صنایع ماموریت دارد که مشکلات مربوط به تامین ورق فولادی را برطرف کند. اما به طور کلی آمارها می‌گوید حال صنعت لوازم خانگی خوب است. همچنین واردات لوازم خانگی درحال حاضر صد درصد به کشور ممنوع است. به هر حال وزارت صنعت، نسبت به توزیع‌کنندگان و تولیدکنندگان گله‌مند است. هرچند این مساله در حوزه مسوولیت‌های سازمان حمایت و بخش‌های نظارت و بازرسی است، اما مساله اینجاست که با توجه به افزایش تولید، تولیدکنندگان باید مکلف باشند که کالاها را عرضه کنند اما برخی آمارها نشان می‌دهد میزان تولید با میزان نصب در منازل تطابق ندارد. وقتی میزان نصب کمتر است، یعنی یا کالا در انبارها مانده یا افرادی لوازم خانگی را خریده‌اند و در گوشه منازل احتکار کرده‌اند. قیمت محصولات در واحدهای تولیدی مشخص است و از سوی تولیدکنندگان رعایت می‌شود، اما در مورد قیمت کف بازار مسائل مختلفی دخیل است.
