حبس داده‌های تورم
سالانه ۸۰ میلیارد دلار یارانه سوخت در کشور پرداخت می‌شود
اکنون روزانه ۲۵۰ میلیون لیتر فرآورده نفتی در ایران مصرف می‌شود که با هر تراز جهانی و با هر کشوری مقایسه شود، بسیار بالا و پنج تا شش برابر استاندارد دنیاست. با وجود آنکه همه بخش‌های کشور بر لزوم کاهش مصرف انرژی تاکید دارند، اما به دلیل پرداخت یارانه بالا از سوی دولت برای حامل‌های انرژی و پرداخت نشدن قیمت واقعی این حامل‌ها از سوی مصرف‌کنندگان، هیچ کدام از بخش‌ها به دنبال بهینه‌سازی نیستند. آن‌گونه که ایرنا گزارش داده: از همین روست که نه نیروگاه‌ها به دنبال افزایش بازده خود می‌روند و نه بخش صنعت، فناوری روز را به خدمت می‌گیرد تا هزینه انرژی خود را کاهش دهد. این موضوع در مصرف بنزین نیز به‌شدت قابل توجه است. بنزین که به‌عنوان سوخت خودروهای سواری استفاده می‌شود، به دلیل آنکه با نوع مصرف خودروهای باکیفیت روز جهان فاصله دارند، همچنین به دلیل پایین بودن قیمت، جزو پرمصرف‌ترین حامل‌های انرژی کشور است. از سوی دیگر، تفاوت فاحش قیمت این حامل انرژی با کشورهای همسایه که در مواردی تا ۸۰ درصد نیز برآورد می‌شود، سبب شده قاچاق با هر هزینه‌ای، برای برخی افراد جذاب و اقتصادی باشد. به دلیل پرداخت یارانه بالا از سوی دولت برای حامل‌های انرژی در ایران و پرداخت نکردن قیمت واقعی این حامل‌ها از سوی مصرف‌کنندگان، هیچ‌کدام از بخش‌ها به دنبال بهینه‌سازی نیستند. اکنون سالانه ۸۰ میلیارد دلار یارانه سوخت در کشور پرداخت می‌شود و این در شرایطی است که سال ۱۴۰۱ مجموع درآمدهای نفتی کشور ۴۳ میلیارد دلار بود که این اعداد نشان می‌دهد ایران حدود دو برابر درآمدهای نفتی خود را صرف پرداخت یارانه انرژی کرده است. تازه‌ترین ترازنامه انرژی کشور شدت مصرف فرآورده‌های نفتی را 4 /1 برابر میانگین سرانه مصرف جهانی گزارش می‌کند. اگرچه این اعداد به‌خودی‌خود بسیار بزرگ هستند، اما زمانی که آن را با اعداد بودجه و عملکرد آن در سال ۱۴۰۱ مقایسه کنیم، عمق فاجعه مشخص می‌شود.
موج تورمی
بالاخره بعد از گذشت 60 روز از آغاز سال جدید، مرکز آمار ایران، جزئیات تورم فروردین‌ماه را منتشر کرد. شاید اگر گمانه‌زنی در مورد تورم 70درصدی فروردین به گوش نمی‌رسید، این مرکز هم به سکوت خود ادامه می‌داد. آن‌گونه که اعتماد گزارش داده: داده‌های تازه نشان می‌دهد، تورم نقطه‌به‌نقطه یعنی تورم فروردین سال جاری نسبت به فروردین سال گذشته، به 5 /55 درصد رسیده است. عددی که حداقل در 10 سال گذشته بی‌سابقه بوده است. اما گمانه‌زنی‌ها در مورد تورم نقطه‌به‌نقطه چه بود؟ گفته می‌شد که نرخ تورم بانک مرکزی در نخستین ماه سال جاری 2 /5 درصد است. طبق این آمار، تورم نقطه‌به‌نقطه فروردین 7 /68 درصد است. یعنی تورم در یک قدمی 70 درصد قرار دارد. 17 اردیبهشت بعد از انتقادهای متعدد به مرکز آمار در مورد حبس داده‌های تورم، این مرکز صرفاً تورم خوراکی فروردین را منتشر کرد. در روزهای اخیر خبرهایی مبنی بر تورم 70درصدی در فروردین‌ماه امسال به گوش رسید. موضوعی که به واکنش مرکز آمار و بانک مرکزی منجر شد. در نهایت هم 29 اردیبهشت مرکز آمار داده‌های تورم فروردین را منتشر کرد. حالا گزارش جدید مرکز آمار نشان می‌دهد که در بازه نقطه‌به‌نقطه، وضعیت تورم در فروردین‌ماه، چندان خوب نبوده است. مرکز آمار به‌طور کلی می‌گوید تورم نقطه‌به‌نقطه در فروردین‌ماه 5 /55 درصد بوده. اما تورم زیربخش‌ها به مراتب بالاتر از این است. به‌طور مثال، تورم فروردین امسال نسبت به سال گذشته در بخش هتل و رستوران 86 درصد، در بخش خوراکی نزدیک به 80 درصد، در بخش حمل‌ونقل 64 درصد و در بخش بهداشت و پوشاک نیز 54 درصد گزارش شده است.
کسری بودجه
معاون سازمان برنامه و بودجه با اشاره به مشکلات بودجه و دلایل ناترازی آن، از دومرحله‌ای شدن بودجه سنواتی دولت خبر داد و گفت که کسری واقعی بودجه در سال گذشته حدود ۷۹۴ هزار میلیارد تومان بوده است. آن‌گونه که شرق گزارش داده: رحیم ممبینی در همایش معرفی سند برنامه توسعه هفتم اعلام کرد: «کسری عمومی بودجه حدود ۳۰۴ هزار میلیارد تومان در سال ۱۴۰۱ بود، کسری هدفمندسازی حدود ۱۹۰ هزار میلیارد تومان، تعهدات سال ۱۴۰۱ دولت به تامین اجتماعی و بانک‌ها حدود ۳۰۰ هزار میلیارد تومان است؛ بنابراین کسری واقعی بودجه در سال گذشته، حدود ۷۹۴ هزار میلیارد تومان بود.» او تاکید کرد: «زیان شرکت‌های دولتی نسبت به تولید ناخالص داخلی، در کشور ما زیاد است، در دنیا شاهد هستیم که زیان شرکت‌های دولتی به تولید ناخالص داخلی نباید بیش از شش درصد باشد و در بعضی کشورها سه درصد است؛ مجموع بدهی دولت به نظام بانکی و همچنین سازمان‌ها، حدود هزار و ۱۴۴ هزار میلیارد تومان و بدهی شرکت‌های دولتی نیز حدود هزار و ۸۹۴ هزار میلیارد تومان است. همچنین بدهی دولت حدود ۷۴ میلیارد دلار به صندوق توسعه ملی است.» او همچنین گفت: «یکی از شاخص‌های مهم در مطلوبیت بودجه، نسبت مالیات بر تولید ناخالص داخلی است، برخی می‌گفتند رساندن این نسبت به ۱۳، ۱۴ کار راحتی است و این در حالی است که امروز این نسبت کمتر از شش و هفت است.» بر اساس اعلام ممبینی، معافیت‌های اشخاص حقوقی حدود ۳۴۵ هزار میلیارد تومان، معوقات مالیاتی حدود ۴۸۰ هزار میلیارد تومان و فرارهای مالیاتی حدود ۵۰ درصد درآمدهای وصولی است که طبق بودجه ۱۴۰۲ حدود ۳۵۰ هزار میلیارد تومان می‌شود. در بحث مولدسازی دارایی‌ها نیز حدود ۳۳ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده است که ۹ درصد آن محقق شده؛ در حالی که در بودجه ۱۴۰۲ حدود صد هزار میلیارد تومان از این محل پیش‌بینی شده که اگر محقق نشود، کسری بالایی برای بودجه در سال ۱۴۰۲ محسوب می‌شود.
فرمالیته بودن برنامه‌های توسعه‌ای
پیمان مولوی، دبیرکل انجمن اقتصاددانان ایران، گفت: برنامه‌های توسعه‌ای در ایران بیشتر رویکرد ظاهری و فرمالیته دارند و زمانی که به دوره موفق ایران به لحاظ برنامه‌های توسعه‌ای برمی‌گردیم یعنی سال‌های 1338 تا 1353 و سال‌های 1376 و 1379 شاهد آنیم که در تمامی این برنامه‌ها مدیریت درست منابع، بهبود ارتباطات با جهان و نبود ریسک‌های سیستمی بالا کمک کردند تا برنامه‌های توسعه‌ای محقق شوند.
آن‌گونه که اعتماد گزارش داده مولوی ادامه داد: کدام برنامه‌ای می‌تواند در چنین اقتصادی با سطح ریسک بالا اجرا شود، افرادی هم که امروز در ایران حضور دارند از آینده اقتصادی بی‌اطلاع هستند. سرمایه‌گذاری هم در چنین شرایطی به سختی انجام می‌شود و از پیمانکار گرفته تا تامین‌کننده منابع و... با هاله‌ای از ابهام روبه‌رو شده‌اند. برنامه‌های پنج‌ساله حتی انشای خوبی هم ندارند. این اقتصاددان گفت: در یک خانواده متشنج که همواره جنگ و دعواست فرزند آن خانواده انشای خوبی هم نمی‌تواند بنویسد. این مساله همانند همین برنامه‌های پنج‌ساله است که حتی انشای خوبی هم ندارند و بیشتر آمال و آرزوهایی هستند که با عنوان برنامه‌های توسعه‌ای نوشته می‌شوند این در حالی است که این برنامه‌ها باید مبتنی بر واقعیات کشور باشند. مولوی ادامه داد: ضمن آنکه امروزه بسیاری از کشورها شبیه گذشته برنامه‌های توسعه‌ای نمی‌نویسند و این روند به بهبود شاخص‌ها تغییر کرده و دست فعالان اقتصادی را باز گذاشته‌اند تا بر اساس مزیت‌هایی که کشورشان دارد خودشان به برنامه‌ریزی اقدام کنند و بیشتر کشورها در مورد زیرساخت‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند مانند خطوط ریلی، هوایی، بنادر، جاده‌ها و اینترنت پرسرعت و... که ایران فاقد آن است.
بازار اصناف در اختیار دست‌فروشان
مجید افتخاری عضو هیات‌مدیره اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک ایران با بیان اینکه حد دست‌فروشی در خیابان‌ها از بساط کوچک یا فروش روی دست گذشته، اظهار کرد: در حال حاضر شاهد هستیم که در خیابان، فروشگاه حتی ویترین ایجاد می‌کنند و پرسنل و کارمند دارند. آن‌گونه که ایسنا گزارش داده: وی با بیان اینکه در مناطقی تعداد دست‌فروش‌ها از مغازه‌داران بیشتر است، تصریح کرد: بیشتر دست‌فروشان پوشاک بی‌کیفیت، قاچاق و استوک می‌فروشند؛ بنابراین قیمت محصولات آنها پایین است و سهم قابل توجهی از بازار را به خود اختصاص داده‌اند. در مواردی دیده شده که این افراد پوشاک دست‌دوم هم عرضه می‌کنند. همچنین این افراد مالیات و عوارضی پرداخت نمی‌کنند و نظارتی بر کار آنها نیست. این در حالی است که به گفته عضو هیات‌مدیره اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک ایران اصناف هزینه‌های گوناگون شامل مالیات، عوارض، اجاره و هزینه انرژی پرداخت می‌کنند و همچنین تعزیرات نیز به دلایل مختلف و در مواردی نامربوط به کسبه اخطار می‌دهد. افتخاری با بیان اینکه همه دست‌فروشان دستگاه پوز هم دارند و می‌توان از این موضوع برای نظارت بر کار آنها استفاده کرد، گفت: در گذشته دست‌فروشان فقط شب‌ها فعالیت می‌کردند، اما الان تمام طول روز مشغول هستند و فقط در مکان‌هایی که آفتاب تند باشد ساعت چهار بعد از ظهر به بعد شروع می‌کنند. حتی شب‌ها علاوه بر پیاده‌رو در خیابان هم شاهد حضور بساط‌گستران هستیم. وی به درگیری دست‌فروشان و کسبه در برخی از نقاط شهر اشاره کرد و گفت: چندین‌بار شهرداری به کسبه پیشنهاد داده در نقاط خاصی متمرکز شده و فعالیت کنند، اما آنها قبول نمی‌کنند و در ساعات پرتردد سهم بیشتر بازار اصناف را به خود اختصاص می‌دهند.
افزایش همکاری‌های نفتی ایران و اندونزی
احمد اسدزاده معاون امور بین‌الملل و بازرگانی وزیر نفت در حاشیه سفر رئیس‌جمهور به اندونزی با عارفین تصریف، وزیر انرژی و منابع معدنی اندونزی دیدار کرد. در این دیدار، دو طرف محورهای همکاری دوجانبه را بررسی و بر افزایش همکاری‌های دو کشور ایران و اندونزی در صنعت نفت و گاز تاکید کردند. ایران و اندونزی سابقه همکاری نفتی در بخش‌های مختلف مانند توسعه میدان‌های نفتی را دارند. آن‌گونه که ایلنا گزارش داده: طی این سفر، چارچوب کلی همکاری‌های ایران و اندونزی در بخش نفت و گاز به بحث و بررسی گذاشته شد. بر اساس این مذاکرات، اسناد همکاری دوجانبه در صنایع نفت و گاز در حضور روسای جمهوری دو کشور از سوی جواد اوجی، وزیر نفت و وزیر انرژی و منابع معدنی اندونزی امضا شد. در همین حال، ابراهیم رئیسی پیش از آغاز سفر رسمی دوروزه به اندونزی در گفت‌وگویی با خبرنگاران در فرودگاه مهرآباد، درباره برنامه‌ها و اهداف این سفر، با اشاره به اینکه این سفر به دعوت جوکو ویدودو، رئیس‌جمهوری اندونزی انجام می‌شود، اظهار کرد: روابط با اندونزی می‌تواند در حوزه‌های تجاری و اقتصادی، به‌ویژه در زمینه انرژی، نفت، گاز و پتروشیمی بین دو کشور دنبال شود.
♦♦♦
ایلنا: تسهیلات پرداختی بانک‌ها طی فروردین‌ماه سال ۱۴۰۲ مبلغ 9 /1812 هزار میلیارد ریال است که در مقایسه با دوره مشابه سال قبل مبلغ 4 /204 هزار میلیارد ریال (معادل 7 /12 درصد) افزایش داشته است.
ایسنا: واردات برنج در نخستین‌ماه امسال با کاهش حدود ۵۲درصدی مواجه شده است. در این میان هندی‌ها بزرگ‌ترین واردکننده و اماراتی‌ها گران‌ترین واردکننده برنج به ایران به‌شمار می‌روند.
تسنیم: رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس با اعلام مهلت یک‌هفته‌ای مجلس به وزارت جهاد کشاورزی برای تعیین تکلیف وضعیت مرغ گفت: در جلسه‌ای با حضور سرپرست جدید وزارت جهاد کشاورزی حوزه ماموریتی هرکدام از دستگاه‌ها در این باره مشخص می‌شود.
ایرنا: طرح مالیات بر عایدی سرمایه با هدف مقابله با سوداگری و سفته‌بازی با پیگیری دولت سیزدهم کلید خورد؛ در همین راستا بر اساس اطلاعیه وزارت صنعت، معدن و تجارت اطلاعات همه خریداران خودرو از سامانه یکپارچه خودرو برای این طرح در اختیار سازمان امور مالیاتی کشور و نهادهای ذی‌ربط قرار می‌گیرد.
ایسنا: محسن کریمی معاون بین‌الملل بانک مرکزی گفت: بانک VTB به عنوان دومین بانک بزرگ روسیه در حال افتتاح دفتر نمایندگی در تهران است و شعب دو بانک ایرانی در روسیه نیز افتتاح می‌شود.
فارس: قیمت مرغ با وجود تعیین نرخ مصوب در شورای قیمت‌گذاری، مجدداً گران شده است. وزیر جهاد کشاورزی اعلام کرده بود که اگر مرغداران این قیمت را رعایت نکنند دولت از ترکیه مرغ وارد می‌کند.
ایسنا: بورس کالای ایران از پذیرش ۱۳ کالا و محصول متعلق به شش شرکت در بازار اصلی و فرعی خبر داد. به نظر می‌رسد با پذیرش‌های صورت‌گرفته، عرضه‌های جدید بورس کالا در راه هستند.
مهر: بررسی‌ها نشان می‌دهد جز تسهیلات تکلیفی مانند وام ازدواج و فرزندآوری دریافت مابقی وام‌ها به صورت فوری برای مردم به شدت محدود شده و تنها افرادی می‌توانند وام بگیرند که رسوب پول داشته باشند.
ایسنا: علی‌اکبر محرابیان وزیر نیرو گفت: برای جبران ناترازی انرژی در سال جاری، طرح پاداش صرفه‌جویی که در سال گذشته اجرایی شد، جدی‌تر دنبال می‌شود و این پاداش برای مردم ۲۰ برابر نرخ خرید برق است.
♦♦♦
نیمی از ایران در فقر مسکن هستند!
دنیای اقتصاد نوشت: در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس در حالی از عدم دسترسی ۵۵ درصد خانوارهای ایرانی در سال ۱۴۰۰ به مسکن در استطاعت خبر داده شده است که آمارهای قبلی نشان می‌دهد، فقر مسکن در سال ۱۴۰۰، رکوردزنی کرده یا به‌عبارتی دوپینگ تورمی داشته است. فقر مسکن یا محرومیت خانوارها از دسترسی به مسکن در استطاعت و مناسب در سال ۸۴ برابر با ۲۴ درصد کل خانوارهای ایرانی بوده است؛ این میزان در ابتدای دهه ۹۰ معادل ۳۳ درصد خانوارها، در اواسط عصر جهش قیمت مسکن یعنی در سال ۹۸ معادل ۳۶ درصد بوده و در سال ۱۴۰۰ به ۵۵ درصد افزایش یافته است.
هشدار بانک مرکزی درباره آگهی کار اینترنتی
اعتماد نوشت: یک مقام مسوول در بانک مرکزی با اشاره به نقش منفی حساب‌های اجاره‌ای در نابسامانی‌های بازار ارز گفت: افرادی که هویت و حساب‌های خود را اجاره می‌دهند، بار قضایی و حقوقی سنگینی بر دوش خود خواهند گذاشت. ممکن است برای شما هم اتفاق افتاده باشد که با تیترهایی همچون کار اینترنتی در منزل با درآمد بالا و بدون هیچ تخصصی روبه‌رو شده باشید، این دسته از کلاهبرداران از شما می‌خواهند یک حساب بانکی جدید ایجاد کرده و اطلاعات حساب خود را در اختیارشان قرار دهید و شما نیز با توجه به اینکه موجودی حساب صفر است خیال می‌کنید که هیچ خطری با انجام این کار شما را تهدید نخواهد کرد.
دومینوی اتاق
شرق نوشت: درست در شرایطی که بسیاری از چهره‌های سرشناس اتاق بازرگانی از انتخابات دهمین دوره پارلمان بخش خصوصی کناره گرفته‌اند تا چهره‌های جوان‌تر و جدیدتر به عرصه بیایند، رقابت شدیدی بین چهره‌های قدیمی و صاحب نفوذ اتاق و دولت شکل گرفته تا هر یک نمایندگان خود را به ترکیب هیات‌رئیسه اتاق تهران و اتاق ایران تزریق کنند. رقابت سنگین در شرایطی است که فعالان صنایع و بخش‌های مختلف اقتصادی می‌گویند سال‌های طولانی است که هیات‌رئیسه اتاق تهران و اتاق ایران، میان دولت و پدرخوانده‌های اتاق دست‌به‌دست می‌شود و سایر فعالان بخش خصوصی کمتر توانسته‌اند از این دیوار ضخیم لابی و رانت بگذرند.
چرا قانون مالیات بر خانه‌های خالی به نتیجه نمی‌رسد؟
جهان صنعت نوشت: حسن لطفی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس، گفت: ما به لحاظ تصویب قانون در کشور مشکلی نداریم و قوانین خوبی در تمامی زمینه‌ها داریم. اما متاسفانه این قوانین در مرحله اجرا به مشکل می‌خورند. دستگاه اجرایی یا ابزار در اختیار ندارد یا ابزارش را دارد و در اجرای قانون کوتاهی می‌کند. اخذ مالیات از خانه‌های خالی در مرحله قانون مشکلی ندارد و قوانین مربوط به آن تصویب شده است. مشکل در اجراست. اولین چالش این است که متاسفانه دولت در کشور ما در هیچ یک از بخش‌ها به آمار و اطلاعات دقیق دسترسی ندارد.